انقلاب اسلامی ایران به چهلمین سال پیروزی خود نزدیک میشود. این ایام فرصت مناسبی است تا دستاوردهای این انقلاب در ابعاد مختلف مخصوصاً در زمینههای مختلف اقتصادی بررسی و ارزیابی شود. لذا در این ایام در قالب سلسله مصاحبهها، گزارشها و یادداشتهایی دستاوردهای اقتصادی انقلاب اسلامی در حوزههایی همانند بانک، بورس، بیمه، صنعت، معدن، عمران و انرژی را بررسی و ارزیابی خواهیم کرد.
پیشرفتهای اقتصادی در عرصههای مختلف در دوران پس از انقلاب
حجتالاسلام والمسلمین سیدناصر موسویلارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره پیشرفتهای اقتصادی در دوره پس از انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی ما به چهلسالگی خود یعنی به دوران تکامل رسیده است. برخی افراد مغرض از ابتدای انقلاب بودند که میگفتند تا شش ماه دیگر انقلاب سرنگون و تمام میشود و بسیاری هم برای سرنگونی این انقلاب از طریق کودتا و برپا کردن غائلهها در نقاط مختلف مرزی کشور تلاش کردند، اما با وجود همه این توطئهها، انقلاب به چهل سالگی رسید.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم بین دوران قبل و بعد از انقلاب را مقایسه کنیم، دستاوردهای انقلاب اسلامی، چه از نظر سیاسی و چه فرهنگی و چه از بُعد علمی، صنعتی، دفاعی و اقتصادی، اساساً قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست و پیشرفتهایی که در حوزه صنعت، تکنولوژی، انرژی، عمران و.... داشتهایم بسیار پررنگ است.
پیشرفتهای صنعتی مهم پس از انقلاب
موسویلارگانی با اشاره به پیشرفت گسترده در عرصه اقتصادی اظهار کرد: البته از سویی تمام این پیشرفتها به مسائل اقتصادی برمیگردد. اگر امروزه مشاهده میکنیم که عمران و آبادانی در شهرهای مختلف و روستاها بسیار پیشرفت کرده است، قطعاً به خاطر پیشرفتهای اقتصادی بوده است که توانستهایم به این جایگاه برسیم. قبل از انقلاب اسلامی در ایران یک کارخانه ذوب آهن در استان اصفهان تأسیس شده بود که به ذوب آهن ایران معروف بود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تأکید کرد: قبل از انقلاب از نظر صنعتی در جایگاه مناسبی نبودیم اما بعد از انقلاب، صنایع بزرگی همانند مجتمع فولاد خوزستان و خراسان و صنایع دیگری در کشور ما تأسیس شده که توان رقابت با صنایع مهم سایر کشورها را دارد. فقط فولاد مبارکه، نزدیک به ۷/۲ میلیون تُن در سال فولاد تولید میکند. تمام این موارد و دستاوردهای دیگر، نشان دهنده پیشرفت در حوزه اقتصادی ماست.
افزایش تعداد بانکها در مقایسه با قبل از انقلاب
منتخب مردم فلاورجان یادآور شد: نظام بانکی ما هم توانسته از این صنایع مهم حمایت کرده و تسهیلات لازم را در اختیار آنها قرار دهد و با تسهیلاتی که صنایع از بانکها گرفتهاند، خود را توسعه دادهاند. از سوی دیگر اگر بخواهیم تعداد بانکهای قبل و بعد از انقلاب را مقایسه کنیم، باز هم این قیاس درست نیست. حتی درآمد مردم هم در مقایسه با آن دوره بسیار افزایش یافته است.
موسویلارگانی ادامه داد: البته برخی افرادشرایط قبل از انقلاب را به گونهای جلوه میدهند که گویا کسی مشکل اقتصادی نداشت و همه از رفاه برخوردار بودند، اما واقعیت این است که اگرچه کالاها ارزانتر بودند و تورم پایینتر بود، اما کسی توان خرید نداشت چراکه مردم پول نداشتند که خرید کنند. اگر الان تورم و مشکلات اقتصادی وجود دارد اما میزان درآمد مردم با قبل از انقلاب بسیار بالاتر رفته است.
پیشرفتها در حوزههای مختلف قابل قیاس با قبل از انقلاب نیست
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: از سوی دیگر امروزه توقعات در زندگی مردم بسیار بالاتر رفته است. به یاد دارم که قبل از انقلاب، پنج برادر همگی در یک ساختمان و با حیاط مشترکی زندگی میکردند، اما الان گاهی اوقات پدر و پسر در یک ساختمان دو طبقه به صورت مجزا هم زندگی نمیکنند، بلکه هرکسی برای خودش ساختمان و امکانات جدا میخواهد.
وی گفت: قبل از انقلاب اسلامی، بسیاری از شهرهای ما آب، برق، گاز و تلفن نداشتند، اما امروز همه این امکانات در دورافتادهترین مناطق کشور و در نقاط روستایی هم وجود دارد. وقتی شخصی در منزل خود از همه این امکانات برخوردار است بنابراین هزینههای زندگی هم بالاتر میرود. لذا با برخی مشکلات روبهرو شدهایم، اما حقیقتاً پیشرفتهای ما در عرصههای مختلف اقتصادی اصلاً قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست.
هنوز نتوانستهایم بانکداری اسلامی را محقق کنیم
منتخب مردم فلاورجان در خانه ملت در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه یکی از آرمانهای انقلاب اسلامی تحقق بانکداری اسلامی و حذف ربا از نظام بانکی بوده است، در چهل سال اخیر این هدف تا چه اندازه محقق شده است؟ بیان کرد: معتقدم در زمینه بانکداری اسلامی موفقیت چندانی نداشتهایم. علیرغم اینکه نظام ما، نظام مقدس جمهوری اسلامی است و حضرت امام خمینی(ره) در هنگام تدوین قانون اسلامی فرمودند: «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه کمتر، نه یک کلمه بیشتر» و بسیاری هم دلیل اصلی مخالفتشان، همین اسلامیت نظام ماست و با ما عناد و دشمنی دارند اما واقعیت امر این است که در عرصه بانکداری هنوز آرمانها و اهداف ما به صورت کامل محقق نشده است.
موسویلارگانی اظهار کرد: چون نظام ما اسلامی است باید بانکداری ما هم مبتنی بر قوانین و احکام اسلام باشد. از نظر تعداد بانکها و از نظر افزایش سرمایه آنها، نمیتوانیم دوران قبل و بعد از انقلاب را مقایسه کنیم. قبل از انقلاب اگر بانکها میخواستند وام کلانی بدهند، این وام نهایتاً یک میلیارد تومان بوده است، اما الان بسیاری از بانکهای ما تا هفت هزار میلیارد، ده هزار میلیارد و بلکه بیشتر وام میدهند اما چون قرارداد برخی بانکهای ما با احکام اسلامی مغایرت دارد. بنابراین چنین موضوعی نقطه ضعفی در عملکرد آن محسوب میشود.
تأکید مکرر مراجع تقلید بر حرام بودن جریمه دیرکرد
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به دریافت جریمه دیرکرد در نظام بانکی گفت: باید کار بیشتری در حوزه مسائل شرعی مربوط به بانکها انجام دهیم، چراکه چهل سال از انقلاب ما میگذرد اما متأسفانه هنوز بانکداری را اسلامی نکردهایم. برای مثال باید گفت در همین چند سال اخیر، اکثر مراجع محترم تقلید فرمودند جریمه دیرکرد حرام است، اما هنوز بانکهای ما این جریمه دیرکرد را دریافت میکنند.
وی ادامه داد: وقتی مراجع تقلید علنأ اعلام میکنند که اقدامی حرام است، چگونه ما که ادعای مسلمانی داریم، باز هم آن را دریافت میکنیم. چه معنایی دارد که بانکها از یک طرف سود مُرَکَب و از سوی دیگر 6 درصد جریمه دیرکرد دریافت کنند. به نظرم چنین اقدامی با مشکل جدی روبروست.
دور زدن سود مصوب بانک مرکزی از جانب بانکها
موسویلارگانی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه معوقات بانکی از صد هزار میلیارد تومان فراتر رفته است. لذا اگر بانکها جریمه دیرکرد دریافت نکنند پس چه تضمینی برای بازگشت تسهیلات بانکها وجود دارد؟ اظهار کرد: البته میزان معوقات خیلی بیشتر از این میزان است اما مسئله مهم این است که بانکها در حال حاضر، سود بالای بیست درصد بابت تسهیلات اعطایی خود دریافت میکنند. قبلاً که میگفتیم چرا بانکها سود بالا دریافت می کنند، عنوان می کردند که چون تورم بالاست. لذا ما هم براساس نرخ تورم، سود را دریافت میکنیم اما در شرایط کنونی، یکی از ادعاهای دولت که برای مردم هم اصلأ ملموس نیست، این است که تورم تک رقمی شده و به هشت درصد رسیده است، اما اکنون سؤال این است که پس چرا بانکها سود تسهیلات را متناسب با کاهش تورم کاهش ندادند.
منتخب مردم فلاورجان در خانه ملت با اشاره به دور زدن قوانین مصوب بانک مرکزی در سیستم بانکی یادآور شد: نکته دیگر این است که علیرغم اینکه بانک مرکزی مصوب کرد که نرخ سود نباید بالاتر از 18 درصد باشد اما از راههای دیگر وارد شدند و عنوان کردند کسیکه وام می گیرد باید میزان بیست و پنج درصد از همان وام را در نزد بانک سپردهگذاری کند که یا اصلاً سودی به آن تعلق نمی گیرد یا هفت درصد سود به آن پرداخت میشود. از سوی دیگر بابت وامی که اعطا کردهاند 18 درصد سود دریافت میکنند. لذا اگر اینگونه محاسبه کنیم میزان سود واقعی بانکی به همان بیست و پنج درصد میرسد.
معوقات کلان بهانه مناسبی برای افزایش جریمه دیرکرد نیست
وی تصریح کرد: نکته مهم دیگر این است که افراد معمولی و نیازمند، وقتی برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه میکنند چند ضامن معتبر و دارای کسر از حقوق از وی میخواهند تا اگر اقساط وام پرداخت نشد، مبلغ آن را از حقوق ضامن آن شخص کم کنند اما گاهی هزار میلیارد وام به افرادی پرداخت میکنند که میزان وثیقهای که بانک دریافت کرده به میزان یک چهارم وام هم نیست لذا وقتی وثیقه کم باشد، بازپرداخت آن هم با تأخیر انجام خواهد شد. بنابراین افرادی که بدهی معوقه دارند، کسانی هستند که وامهای کلان دریافت کردهاند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان گفت: اگر هم قوه قضائیه بخواهد با این دسته از افراد برخورد کند، عدهای میگویند این نوعی تسویه حساب سیاسی است. بنابراین معتقدم اگر چنین معوقاتی در نظام بانکی وجود دارد، دلیلی نمیشود که جریمههای دیرکرد را سنگینتر کنیم تا به معوقات پائین دهیم چراکه اساساً برخی بانکها به دنبال این هستند که افراد قسط وام خود را پرداخت نکنند تا مدام میزان این جریمه بیشتر شود تا بانک در نهایت بتواند منزل و کارخانه آن شخص را مصادره کند؛ موضوعی که نمونههای بسیاری از آن را شاهد بودهایم.
گفتوگو از اکبر ابراهیمی
انتهای پیام