رهپویی قرآن چه مراحلی دارد/ کمی قیامت‌اندیش باشیم

محمدرضا سنگری، محقق و نویسنده، در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان، با اشاره به روایتی از رسول اکرم(ص) در ارتباط با جایگاه قرآن کریم گفت: ایشان می‌فرمایند: «ان اردتم عیش السعداء، و موت الشهداء، و النجاة یوم‌الحشر، و الظل یوم‌الحرور، و الهدی یوم‌الضلالة، فادرسوا القرآن، فانه کلام الرحمن، و حرز من الشیطان و رجحان فی‌المیزان. اگر اراده کردید زندگی خوشبختی داشته باشید؛ زیبا زندگی کنید، اگر دوست دارید به شیوه شهیدان بمیرید ـ (البته شهید نمی‌میرد و به گفته قرآن زنده است، در روایات داریم که 500 فرشته به نزد شهید می‌آیند، در آن لحظات او گل‌های بهشت را بو می‌کند و ملکوت عالم را به او نشان می‌دهند) ـ و اگر می‌خواهید آن روز که همه حسرت می‌خورند و پشیمانند، غصه نخورید و با نشاط و سرزنده باشید و آن روزی که شعله‌های آتش برافروخته است، سایبان بر سر شما قرار بگیرد و وقتی همه پایشان می‌لغزد استوار بمانید و راه را گم نکنید؛ اگر همه اینها را می‌خواهید پای درس قرآن باشید چراکه قرآن سخن خدای رحمان است و شما را از شیطان حفظ می‌کند».

سنگری با تأکید بر بهره‌گیری از قرآن کریم در ماه مبارک رمضان گفت: حداقل این است که در این ماه قرآن را یک دور تلاوت کنید. اگر نصیبتان شد به کربلا مشرف شدید، به داخل ضریح حضرت حبیب نگاه کنید آنجا یک جمله می‌بینید؛ این جمله را وقتی خون از محاسن سفید حضرت حبیب می‌چکید و سرش روی زانوی حضرت اباعبدالله(ع) بود، حضرت در شأن حبیب گفت: «کنت فاضلاً تختم‌القرآن فی لیله‌ واحده؛ خدایت رحمت کند ای حبیب، تو کسی بودی که گاه از سه شب تا صبح یک بار ختم قرآن می‌کردی». حضرت حبیب از شب تا صبح یک بار ختم قرآن می‌کرد،  شما در یک روز ختم قرآن کنید.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: حضرت رضا(ع) در سخنی می‌فرمایند: «سه روز یکبار قرآن را ختم می‌کنم. می‌توانم کوتاه‌تر از این زمان هم قرآن را ختم کنم اما برای تأمل و درنگ در قرآن سه روز یکبار قرآن را ختم می‌کنم». ما حداقل در این ماه یک بار قرآن را ختم کنیم و روزی یک جزء با تأمل، درنگ و بهره‌گیری قرآن را بخوانیم.

روش‌ رهپویی قرآن
سنگری در ادامه درباره اهمیت گوش سپردن به تلاوت قرآن گفت: امام صادق(ع) می‌فرماید: «مَنِ استَمع حرفاً من كتَاب اَلله عزّ و جلّ من غير قراءة كتب الله له حسنة و محا عنه سيئةً و رفع له درجة. هر کسی حرفی از کتاب خدا بشنود، خدا برای او حسنه می‌نویسد و گناهان را از او پاک می‌کند و درجه او را ارتقاء می‌بخشد». براساس این سخن امام صادق(ع) هرگاه آیه‌ای از قرآن کریم بشنویم گناهی از ما پاک می‌شود. قرآن را مثل تشنه‌کامان غروب ماه رمضان گوش فرا دهید و بنوشید. وقتی یک تشنه‌کام به قرآن می‌رسد چه حالی دارد؟ این گونه قرآن را بنوشید، بشنوید و از آن بهره‌گیری کنید.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: اگر قرار است رهپوی قرآن باشید باید به این چند قدم که مطرح می‌شود توجه کنید. این چند قدم مستند به آیات قرآن است که باید سعی کنیم به این چند شکل با قرآن ارتباط برقرار کنیم. اولین شکل ارتباط با قرآن که به همه ما توصیه شده است این است که «مسّ با طهارت» داشته باشیم. اگر می‌خواهیم به سراغ قرآن برویم، طهارت داشته باشیم؛ منظور از طهارت، فقط طهارت بیرونی نیست که آن هم باید باشد اما یک مقدار از درون هم خود را پاک کنیم.

عوامل بازدارنده را حذف کنید
سنگری تصریح کرد: برای خواندن قرآن، از چیزهایی که ما را درگیر می‌کند دور شویم. وقتی قرآن می‌خوانید گوشی همراهتان، کنار شما نباشد چون همین گوشی مزاحمت ایجاد می‌کند. به ما توصیه شده است وقتی می‌خواهید نماز بخوانید عناصری که ذهن شما را مشغول می‌کند در فضا نباشد. وقتی می‌خواهید قرآن بخوانید هم عوامل بازدارنده را حذف کنید تا با تمام وجود متمرکز در قرآن باشید. معروف است شیخ اعظم مرتضی انصاری وقتی به مسجد می‌آمد تا پشت سر قاری بزرگ نماز بخواند دل به لحظه‌های تکان خوردن شانه‌های ملاقاری می‌سپرد.

وی با اشاره به آیه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ»(انفال، 2) گفت: مؤمنان وقتی صدای قرآن می‌آید گل از گلشان می‌شکفد؛ دل‌هایشان می‌لرزد. شکفته و شاداب می‌شوند، لذت می‌برند. برخی هم وقتی صدا قرآن را می‌شنوند: «وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا» آیات که خوانده می‌شود، آنها را رشد می‌دهد و شکفته می‌کند. قرآن بال پرواز به آنها می‎بخشد.

این مدرس دانشگاه افزود: سعی کنیم پیش از خواندن قرآن، غیبت نکنیم، اگر موقعیت گناه است، دور شویم. یک قدم دیگر این است که در آغاز قرائت قرآن، استعاذه کنیم، خداوند در سوره نحل آیه 98 ما را دعوت کرده است که هنگام تلاوت قرآن استعاذه کنیم. استعاذه به معنی دور کردن شیطان از قلمرو وجودی است، از شیطانی که بارها و بارها قربانی‎اش شدیم، به خدا پناه ببریم.

سنگری تصریح کرد: یکی از فریب‌های شیطان نسبت به انسان این است که انسان خود را بزرگ و دیگران را کوچک می‌بیند. چرا ما نماز خود را با تکبیر شروع می‌کنیم؟ «الله اکبر» فرو کشیدن خویش در مقابل کسی است که همه هستی را پر کرده است: «الله الصمد» اصلاً جز او کسی نیست. یکی دیگر از فریب‌های شیطان تنبلی و یأس است، در یکی از ادعیه ماه رمضان می‌خوانیم:‌ «الهم إنی اعوذبک من‌الکسل والفشل» ماه مبارک رمضان ماه پایان تنبلی‌ها و یأس است. یکی از نویسندگان معروف جهان می‌گوید: دو چیز انسان را بیچاره کرده است؛ یکی آزمندی که آدم را از بهشت بیرون کرد و دوم تنبلی که مانع شد انسان به بهشت برگردد. ما قرار است با استعاذه به تنبلی و یأس پایان دهیم.

هرچه می‌توانید قرآن بخوانید
وی افزود: گام دیگر تلاوت است. تا می‌توانید قرآن را تلاوت کنید؛ تلاوت یعنی پی در پی خواندن. این طور نباشد که کم بخوانید. برای لحظه‌های تلاوت وقت بگذارید. ترتیل گام بعدی است؛ آیات را منظم بخوانید. تند و شتاب‌زده نخوانید که معنا را درک نکنید. نکته دیگر، خود قرائت است. «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ»(مزمل، 29) چندین بار خداوند این آیه را تکرار کرده است؛ تا می‌توانید و هر چه توان شما است قرآن بخوانید. سپس می‌فرماید: سعی کنید انصات داشته باشید؛ یعنی با تمام وجود برای فهمیدن قرآن به آن گوش بسپارید: «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»(اعراف، 204). گام بعد، تدبر در قرآن است. «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا»(محمد، 24) مگر قفل بر دلهایتان زده‌اند که در قرآن تدبر نمی‌کنید؟

سنگری در پایان با تأکید براینکه هزار و 400 آیه از مجموع شش‌هزار و چند آیه قرآن کریم درباره معاد است، افزود: یعنی بیست و پنج و هشت دهم درصد قرآن درباره معاد است، کمی قیامت‌اندیش باشیم. در این ایام به آن طرف هم فکر کنیم؛ در آنجا فقط خودمان هستیم و اعمالمان و بهترین چیزی که در لحظه ورود به قبر به ما خواهند داد قرآن است. هر که می‌خواهد در قبر مونسی داشته باشد، قرآن برای او بس است. «ان اردت المونس، فالقرآن یکفیک.» دوستانی که می‌توانند در ماه رمضان در مساجد، موضوعات قرآن، موضوعات تربیتی قرآن، پیوند قرآن و نهج‌البلاغه را مطرح و از این فرصت استفاده کنند.

انتهای پیام