سخنی درباره انفاق و حقوق تهی‌دستان
از مهمترين مسائلى كه در اسلام در زمينه حقوق مردم مطرح شده مسئله انفاق است که هدف آن ارتقا زندگی تهی‌دستان و ترمیم فاصله طبقاتی است.
دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن می‌پردازد. آنچه در ادامه می‌خوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه چهل و چهارم قرآن کریم است:
مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (بقره، 261)
تفسیر
اسلام بر دو ركن اساسى يعنى حقوق خدا و حقوق مردم استوار شده است و از مهمترين مسائلى كه در زمينه حقوق مردم مطرح شده مسئله انفاق است. در اسلام براى تحقق اين هدف راههاى گوناگونى مانند زكات، خمس، كفارات مالى، اقسام فديهها، صدقات واجب و مستحب، وقف، سكنى دادن مادام العمر كسى ، وصيت و هبه معين شده است.
هدف اسلام اين است كه سطح زندگى تهيدستان بالا رود تا به افق زندگى توانگران نزديك و فاصله طبقاتى تا حدودى ترميم شود. به همين منظور اسلام ثروتمندان را با تاکید بر جلوگيرى از اسراف و تبذير از تظاهر به زندگى اشرافى بازداشته و از آنان خواسته است تا در شوون زندگى از حد معمول كه طبقات متوسط مردم نمىتوانند به آن دست يابند خارج نشوند، تا روح وحدت و هميارى در جامعه زنده شود و تضادها و كينهها از بين برود و از افراد جامعه مىخواهد كه از آنچه به دست مىآورند انفاق كنند، چرا كه مؤمنان همه برادر يكديگرند و زمين از آنِ خدا و اموال نيز همه از آنِ اوست.
سيره پيامبر (ص) در زمان حكومتش به روشنى نشانگر اين واقعيت است، و اين همان چيزى است كه اميرمؤمنان (ع) بر انحراف جامعه اسلامى از آن زبان به شكايت گشوده و فرموده است: «شما در زمانى به سر مىبريد كه نيكى در آن پشت كرده و دورىاش افزون شده است. بدىها روى آورده و همچنان پيش مىرود، و طمع شيطان در تباه كردن مردم افزون شده است. اينك دورانى است كه قدرت او فزونى يافته و فريبش فراگير شده و شكارش در دسترسش قرار گرفته است. از هر سوى كه مىخواهى گوشه چشمى به مردم بيفكن، آيا جز تهيدستى كه با فقر و بينوايى دست به گريبان است يا توانگرى كه نعمتهاى خدا را ناسپاسى مىكند يا بخيلى كه خوددارى از بخشيدنِ حق خدا را افزايش مال مىانگارد و يا سركشى كه گويى در دو گوشش براى شنيدن پندها سنگينى افتاده است مىبينى؟»
در آیه «ينفقون أموالهم فى سبيل اللّه» مقصود از راه خدا هر كارى است كه براى هدفى دينى انجام شود و به خشنودى خدا بازگردد و اين اختصاص به جهاد ندارد، بلكه جهاد مصداقى از آن به شمار مىرود.
منابع:
نهجالبَلاغه، (خطبه 129)
ترجمه قرآن براساس الميزان همراه با خلاصه تفسير الميزان؛ ص44.
انتهای پیام
