سیدالشهدا(ع) و امیدبخشی به انسان

کتاب «فوائد المشاهد و نتائج المقاصد» مجالس موعظه علامه شیخ جعفر شوشتری مؤلف کتاب معروف «خصائص الحسینیه» است که در زمان‌‎‌‎های مختلف در کربلا، نجف یا سامرا ایراد شده‌اند. این مجالس توسط محمدبن علی اشرف طالقانی از شاگردان علامه در قالب یک کتاب گردآوری شده است.

ایکنای خوزستان، به مناسبت ماه محرم، ترجمه مجالس این عالم وارسته را تقدیم مخاطبان می‌کند. متن زیر، ترجمه بخشی از مجلس چهارم علامه شیخ جعفر شوشتری در ماه محرم ۱۲۹۹ هجری قمری است: 

«اللَّهُمَّ عَظُمَ بَلاَئِي وَ أَفْرَطَ بِي سُوءُ حَالِي وَ قَصُرَتْ (قَصَّرَتْ) بِي أَعْمَالِي وَ قَعَدَتْ بِي أَغْلاَلِي»: خدايا! بلايم بزرگ شده و زشتی حالم از حد گذشته و كردارم خوارم ساخته و زنجيرهای گناه مرا زمين گير کرده است.

ای انسان‌های غافل، حالت اطمینان و بی‌مبالاتی بر شما غلبه پیدا کرده، گناهان شما را سنگین کرده و سختی و بلا به خاطر زیاده‌روی در ارتکاب گناهان بر شما سخت شده است، چنان که گویی زنجیرهای سنگین گناه شما را زمین‌گیر کرده است پیش از رفتن به جهان آخر متوجه خودتان شوید و تلاش کنید امر خود را  در همین دنیا اصلاح کنید و به زینت دنیا فریب نخورید، چرا که مرگ به صورت ناگهانی به سراغتان می‌آید و بعد از انتقال به جهان دیگر، امکان انجام هیچ کاری برای شما باقی نمی‌ماند، چراکه اوضاع جهان دیگر با این جهان فرق می‌کند.

 حال که دانستی چنین است چرا اینگونه مطمئن و مغرور نشسته‌ای؟ آیا می‌خواهی بدون هیچ تلاشی در میان افراد برگزیده و شایسته قرار بگیرید؟ یا منتظرید پیامبری با دینی جدید بیاید تا به آن دین جدید عمل کنید و کار خود را اصلاح کنید؟ اگر این افکار باطل را در سر ندارید، چرا برای اصلاح امرتان اقدامی نمی‌کنید؟ به خدا پناه می‌برم که در چنین حالتی با خداوند روبرو شویم.

دلیل اطمینان این گروه از افراد در دور بودن عذاب، وجود خلل در باورها و عقاید آنهاست و گرنه محال است که دین شخصی ناقص باشد و به امر خود نیندیشد. می‌خواهیم بگوییم اگر اعتقاد انسان کامل باشد گناه نخواهد کرد و اگر گناهی مرتکب شد باید بداند که خللی در باورهای او به وجود آمده و بداند اگر احساس ترس نکند و در حالتی از گروه اطمینان به سر برد از بین خواهد رفت و این بر خلاف آن چیزی است که از نبی اکرم(ص)، امیرالمومنین(ع)، حضرت فاطمه(س) و امام حسن و امام حسین علیهم السلام و سایر ائمه فهمیده‌ایم و شایسته است که فرد ادعای محبت آنها را نکند، چراکه در چنین حالتی به سر بردن مانند دشمنی با آن‌هاست. پس خود را فریب ندهید که به زبان بگویید ما دوستان آنها هستیم، اما در عمل مرتکب گناه می‌شوید.

حضرت سیدالشهدا از خشیت الهی در روز عرفه گریه شدیدی کردند به نحوی که اشک از دیدگان ایشان سرازیر بود، سپس به حالت دعا عرض کردند: «اللهم اسئلک فکاک رقبتی من النار» (خدایا مر از عذاب آتش برهان) و تو اکنون بر امام حسین علیه السلام گریه می‌کنی اما می‌بینم که توجهی به عاقبت امور نداری و احساس ترس از آتش نمی‌کنی! شاید خود را برتر از سیدالشهدا(ع) می‌بینیم در حالی که ایشان در آن درجه از بندگی بودند و در آن حالت بزرگ صبر بر بلایا به شهادت رسیدند. وقتی این حالات را در خود می‌بینیم چیزی نمانده که از خود ناامید شویم، و «لولا نهیک عن القنوط لقنطت» اگر از ناامیدی نهی نکرده بودی، ناامید می‌شدم. پس به وسیله‌های مقدس الهی تمسک می‌جویم و آسان ترین وسیله که در دسترس ماست - به شرط وجود ذره‌ای ایمان در قلب و خالی بودن آن از غرور - حضرت ابا عبدالله علیه السلام است که صاحب وسایل بزرگ است. در آنچه به امام حسین علیه السلام ارتباط دارد امیدی بزرگ و عظیم برای نجات وجود دارد. در فقرات دعا می‌گوییم « خدايا! بلايم بزرگ شده و زشتی حالم از حد گذشته و كردارم خوارم ساخته و زنجيرهای گناه مرا زمين گير کرده است.» گناهان ما بزرگ است، اما آنچه بزرگتر است وسیله‌هایی است که با آن‌ها نجات می‌یابیم و آنها منسوب به امام حسین(ع) است.

برای این فقره از دعا که «بدی حال من از حد گذشته است» در وسایل حسینی چیزی وجود دارد که با آن مقابله می‌کند. در بین این وسایل چیزی هست که به انسان در رسیدن به عرش کمک می‌کند. برای مثال اگر به جهت ارتکاب امور ناپسند و گناهان زیاد، نهایت امید ما این است که در عذاب جاودان نیستیم، در بین وسایل حسینی خصوصیت وجود دارد که تو را به یکباره از عذاب نجات می‌دهد بلکه به موجب آن‌ به درجه شفاعت گناهکاران می‌رسیم.

گفته شده فرشتگان رحمت در آخرت با مومنان ملاطفت و مهربانی می‌کنند و با آنها سخن می‌گویند، ولی ما به خاطر اعمال ناپسند احساس ترس می‌کنیم و نهایتاً به این راضی هستیم که همنشین شیاطین نباشیم، اما در وسایل امام حسین علیه السلام اعمالی وجود دارد که انسان را به درجه‌ای می‌رساند که خداوند با او سخن بگوید. نهایت آرزوی ما این است که لباسی از آتش بر ما نپوشانند، اما در وسایل امام حسین علیه السلام چیزی وجود دارد که به وسیله آن، لباس‌هایی از بهشت بر تن انسان می‌پوشانند. نهایت آرزوی ما این است که از آب جوشان جهنم به ما ننوشانند، اما وسایل امام حسین علیه السلام این خاصیت را دارند که انسان را ساقی کوثر قرار دهند. نهایت آرزوی ما این است که از زقوم که طعام جهنمیان است به ما نخورانند، اما در وسایل امام حسین علیه السلام این خاصیت هست که تو را هم سفره سیدالشهدا(ع) کند.

این برخی از خصوصیات وسایل امام حسین(ع) است و این ویژگی هایی است که برای هیچ‌کس جز سیدالشهدا علیه السلام وجود ندارد.

ترجمه و تنظیم: کامله بوعذار