جمال سام معلم قرآنیان کرج؛
از جانبازی در «فاو» تا 30 سال معلمی قرآن
گروه چهره‌ها: «جمال سام» از مدرسان قرآنی بود که در کنار قرائت قرآن به حفظ آن نیز توجه ویژه‌ای داشت، هر چند که خود حافظ قرآن نبود، اما از سال 78 شاگردان جلسه قرآنش را به امر حفظ تشویق نمود و عملا جلسه این استاد، جلسه آموزش قرائت و حفظ قرآن شد که البته از آن جلسه چند نفر موفق به حفظ کل قرآن کریم شدند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، «جمال سام» از پیشکسوتان قرآنی استان البرز بود که در سال جاری چشم از جهان فروبست. وی در تاریخ 1 شهریور 1329 در شیراز دیده به جهان گشود و فعالیتهای قرآنی اش را نیز از همین شهر آغاز نمود.
مرحوم «جمال سام» در بین جلسات قرآنی که حدود سی سال پیش در شهر شیراز برگزار می‌شد، روزهای دوشنبه در آستان سید علاء الدین حسین شرکت می‌کرد که البته پس از مدتی استاد این جلسه قرآن به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
از جمله جلسات قرآن دیگری که «جمال سام» در آن شرکت می‌کرد جلسه قرآنی بود که روزهای شنبه در آستان مقدس حضرت احمد بن موسی(ع)(شاهچراغ) برگزار می‌شد، آموزش قرآن این جلسه نیز برعهده شخصی به نام ذاکری بود که البته این مدرس قرآن علی رغم نابینا بودن به تدریس قرآن در شیراز اهتمام داشته است.
«جمال سام» از سال 1345 وارد نیروی هوایی ارتش شده و در بخش عقیدتی - سیاسی نیروی هوایی مشغول کار شد. این استاد قرآن بالغ بر سی سال به فعالیتهای قرآنی در شهرهای شیراز، تهران و کرج پرداخت. وی در همان ابتدای فعالیتش در استان فارس در مسابقات نیروهای پایگاه هوایی شیراز شرکت کرد و موفق به کسب رتبه اول شد.
پس از آن ایشان در مسابقاتی که در سطح استان فارس برگزار شد نیز به مقام نخست دست یافت اما متأسفانه به دلیل به وجود آمدن برخی از مشکلات موفق به حضور در مرحله کشوری این رقابت‌ها که در سال 68 برگزار می‌شد، نشد.
«جمال سام» فقط از محضر مدرسان قرآنی شیراز و کسانی که جلسه قرآن داشتند بهره مند نشد، بلکه مربی اصلی این مدرس فقید قرآن را می‌توان مادر وی عنوان کرد که در شیراز جلسه قرآن داشته‌اند، علاوه بر این مادربزرگ ایشان نیز از مدرسان قرآن بوده‌اند و نکته جالب توجه در مورد ایشان این است که به دلیل ضعف در بینایی پزشکان وی را از قرائت قرآن منع کرده بودند، اما گویا ایشان به تلاوت قرآن ادامه داده و در آخر عمرشان روز به روز چشمانشان قوی تر می‌شده است.
البته اتفاق افتادن این مسأله امر عجیبی نیست؛ چرا که در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: «مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فِي الْمُصْحَفِ مُتِّعَ بِبَصَرِه؛ کسی که قرآن را از روی مصحف بخواند از دیده خود بهره مند شده است»(کافی، ج2، ص 613).
سبک تلاوت قرآن «جمال سام» برگرفته از تلاوت‌های استاد عبدالباسط بود هرچند که ایشان توانایی تلاوت به شیوه برخی دیگر از اساتید کشور مصر را نیز داشت، ایشان از علاقه‌مندان اساتیدی نظیر مصطفی اسماعیل، منشاوی، غلوش و شعیشع بود و در بین اساتید ایرانی نیز به شهریار پرهیزکار علاقه خاصی داشت.
جانبازی در منطقه «فاو»
این استاد فقید قرآن افتخار حضور در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل در جنگ تحمیلی را نیز در کارنامه داشت و در مدت حدود چهار سال که در جبهه حضور داشت در منطقه عملیاتی «فاو» به درجه جانبازی مفتخر گردید، این در حالی بود که به گفته اطرافیانش هرگز نمی‌خواست کسی از مسأله جانباز بودنش تا قبل از وفاتش مطلع گردد.
ایشان از سال 1361 فعالیتهای قرآنیش را آغاز کرد، همچنین در استان البرز و شهر کرج نیز از اواخر دهه 60 به امر تدریس قرآن پرداخت، در منطقه باغستان کرج و در سال 68 جلساتی برگزار می‌شد که اساتید زیادی در آنها شرکت می‌کردند، زنده‌یاد سام نیز نسبت به آموزش تجوید و صوت و لحن به قاریان جوان اهتمام داشت و در کنار آن به حفظ قرآن هم تأکید می‌کرد.
این استاد قرآن قائل بود که باید ابتدا به مباحث تجویدی و مقدمات آموزش آشنا شد و سپس به مرحله آشنایی با مفاهیم قرآن رسید و معتقد بود کسی که مراحل مقدماتی را سپری نکند در فهم قرآن نیز دچار مشکل می‌شود. در همان سال‌ها به همت جمعی از قرآنیان کرج به ویژه مرحوم سام مجمعی تحت عنوان مجمع قرآنی امام علی(ع) تأسیس شد که ار سال 70 این مجمع شکل گرفت و در سال 80 به صورت رسمی و با اخذ مجوز به کار خودش ادامه داد.
ایشان در مسجد علی بن ابیطالب(ع) واقع در منطقه باغستان کرج صاحب کرسی تدریس قرآن بودند، در این مسجد ابتدا جلسه قرآنی در روزهای چهارشنبه بعد از نماز مغرب و عشاء برگزار می‌شد، «جمال سام» نیز به این دلیل که این مسجد در محل سکونتش واقع شده بود در آن جلسه شرکت کرد، در ادامه استاد جلسه که متوجه قرآنی بودن ایشان می‌شود جلسه را به ایشان می‌سپارد و از اواسط دهه هفتاد این جلسه قرآن با تدریس این استاد فقید به کارش ادامه داد.
این جلسه قرآن چنان که گذشت در روزهای چهارشنبه برگزار می‌شد و در اوایل نیز به دلیل فضیلت بالایی که برای خواندن سوره «یس» وجود دارد آیاتی که برای درس جلسه انتخاب شده بود آیات سوره «یس» بود، در واقع هر هفته تمام اعضای این جلسه به تلاوت آیات این سوره می‌پرداختند تا این که مرحوم سام بعد از مدتی این رویه را تغییر دادند و در هر جلسه یک صفحه قرآن به عنوان آیات درس خوانده می‌شد که با این کار حدوداً دو بار موفق به ختم کامل قرآن شدند.
تشویق شاگردان به حفظ در کنار قرائت
«جمال سام» از اساتیدی بود که در کنار قرائت قرآن به حفظ آن نیز توجه ویژه داشت، هر چند که خود حافظ قرآن نبود اما از سال 78 شاگردان جلسه قرآنش را به امر حفظ تشویق نمود و عملا جلسه این استاد، جلسه آموزش قرائت و حفظ قرآن شد که البته از آن جلسه چند نفر موفق به حفظ کل قرآن شدند که در حال حاضر نیز در استان البرز افراد شناخته شده‌ای هستند.
همچنان که گذشت به همت ایشان و جمعی از اساتید قرآن کرج مجمع قرآنی امام علی(ع) نیز آغاز به کار کرده بود، این مجمع در روزهای دوشنبه و به صورت گردشی در منزل افراد برگزار می‌شد، حدودا تا سال 90 جلسات قرآنی که مرحوم سام در آنها به تدریس می‌پرداخت همزمان در این دو جا بود اما از آن به بعد با توجه به تمایلی که شرکت کنندگان داشتند، جلسه قرآن مسجد کمرنگ شد و همه اعضاء در مجمع قرآنی امام علی(ع) به فعالیتشان ادامه دادند.
از جمله ویژگی‌های بارز مرحوم سام اخلاق قرآنی ایشان بوده است، ایشان معمولا بعد از ساعت اتمام جلسه نیز به پرسش و پاسخ‌های شاگردان جواب می‌دادند، همچنین از دیگر ویژگی‌هایی که ایشان را با سایرین متمایز می‌کرد این بود که خودشان با ماشین شخصی که در اختیار داشتند از درب مسجد قرآن آموزان را سوار می‌کردند و به مجمع قرآنی امام علی(ع) می‌بردند.
سرانجام این استاد پیشکسوت قرآن پس از خدماتش در دوران جنگ تحمیلی و حدود سه دهه تلاش بی وقفه در امر ترویج فرهنگ قرآنی در استان‌های فارس، تهران و البرز، در تاریخ 17 دیماه سال جاری و در سن 66 سالگی چشم از جهان فروبست و پیکرش در بهشت سکینه، قطعه ۷، ردیف ۱۱، به خاک سپرده شد.
مطالب مرتبط
