پندهای علامه شوشتری درباره الزامات و شئون طلبگی
گروه معارف ــ علامه شیخ شوشتری دین‌شناسِ دین‌باوری بود كه هر آنچه می‌گفت در وجودش مشاهده می‌شد؛ متن پیش‌رو نمونه‌هایی از پند و اندرزهای ایشان درباره مسائل مختلف به ویژه توصیه به طلاب جوان و همچنین انتظار ائمه(ع) از مردم است.
به گزارش ایکنا از خوزستان، علامه شیخ شوشتری فقط یک دین‌شناس نبودند بلکه دین‌شناس دین‌باوری بودند كه این امر در ذره ذره وجود ایشان مشاهده می‌شد. متن زیر نمونه‌هایی از پند و اندرزهای ایشان است.
سفارش به ارتباط با خدا
یکی از پندها و اندرزهای بسیار مهم مرحوم علامه شیخ محمدتقی شيخ شوشتری، سفارش به ارتباط با خداوند متعال بود. تا روزهای آخر عمر شريفشان، هر کس خدمت ایشان می‌رسید و تقاضای نصیحتی می‌کرد، وی در پاسخ می‌فرمود: «خدا، خدا» و حتی وقتی مشاهده می‌کرد که گویا حاضران توقع صحبت دیگری را دارند مجدداً می‌گفت: «گفتم خدا، خدا!»
ایشان در این زمینه این چنین گفته است: «انسان باید همیشه خدا را در نظر داشته باشد. اگر انسان خدا را داشت دیگر احتیاج به هیچ کس ندارد و اگر خدا را نداشت، بر فرض تمام دنیا را هم داشته باشد، از اول دنیا تا آخر دنیا هم سلطنت داشته باشد، وقتی که گذشت، مثل اینکه هیچ نبوده و معلوم است اگر خدا را نداشت اهل هلاکت است و ـ یا لیتنی کنت ترابا ـ خواهد گفت. شاه با همه دنیا ساخته بود، تنها با خدا نساخته بود: « مَثَلُ الَذینَ اتَّخذوا مِنْ دونِ اللّهِ اولیاءَ کمَثلِ العنکبوتِ اتَّخَذَتْ بیتاً ؛ سوره عنکبوت. اگر تمام دنیا باشد هیچ بدرد کسی نمی‌خورد.»
توصیه به طلاب علوم دینی
از آنجا که مرحوم علامه از همان آغاز بنا را بر طلب حقیقت گذاشته بودند، از کسانی که به دنبال علوم دینی جهت رسیدن به مطامع دنیوی می‌روند، قلباً متنفر بوده و گاهی این نفرت قلبی را نیز اظهار می‌کردند. ایشان به طلاب علوم دینی چنین توصیه می‌کنند: «طلاب باید نیتشان پاک باشد. طلبگی را وسیله نان خوردنشان قرار ندهند والا به جایی نخواهند رسید. ولی اگر قصدشان خدمت به اسلام باشد، خدمت به دیانت باشد، البته خداوند هم کمکشان می‌کند: «الَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا: سوره عنکبوت، آیه: 29»
توصیه به استفاده از عمر
«پس فرصت را از دست نده و این چند روز را غنیمت دان والا حسرت خواهی برد و ندامت خواهی کشید: « أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتى عَلى ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ؛ آن گاه که هر کسی فریاد واحسرتا برآرد و بگوید: ای وای بر من که نسبت به جنب الله کوتاهی و تفریط کردم!»؛ (زمر/56)
پس دانسته باش همین‌طور که بی‌اختیار آمده‌ای همین‌طور بی‌اختیار خواهی رفت و بی‌اختیار در روز شمار نیز برای حساب و کتاب و ثواب و عقاب کردار و گفتار و رفتار، احضار خواهی شد.
«تو را در این عالم آورده‌اند تا برای عالم آخرت تهیه ببینی و برای خود چیزی بفرستی نه آن که جمع کنی و در عقب خود بگذاری: - اذا مات المرء قالت الملائکه ما قدم و قالت الناس ما خلف- به راستی هر گاه آدمی جان تسلیم جان آفرین نماید، فرشتگان گویند چه پیش فرستاد و مردم گویند چه بر جای گذاشت؟ وقتی که به این عالم آمده‌ای خودت گریان و کسانت خندان بودند، سعی کن در وقت رفتن برعکس باشی.»
نصیحتی در پرهیز از بطالت و بیهودگی
و به کسانی که روزگار به بطالت و بیهودگی می‌گذرانند، این چنین پند می‌دهد: «ای کسی که روز و شب خود را به بطالت می‌گذرانی و اوقات خود را به غفلت به سر می‌بری؛ نه جای بیکار نشستن و نه وقت به غفلت به سر بردن است.» قسیم جنت و نار- علی(ع)- می‌فرماید: «کسی که این دو را که دوزخ و بهشت باشند، در پیش داشته باشد، باید مشغول باشد. فکر رهایی از آن و خیال تحصیل این، فراغتی برایش باقی نگذارد. تو هیچ اهمیت به آن‌ها نمی‌دهی به واسطه آن که نمی‌دانی چه خبر است! آن‌ها که از حقیقت امر آگاه بوده‌اند، چنین نبوده‌اند.»
دنیا و بی‌وفایی آن
دنیا نه با خوبان، نه با بدان، با هیچ کس وفایی ندارد. وقتی که سر مصعب را جلوی عبدالملک]والی کوفه[ گذاشتند؛ شخصی در آن مجلس برخاست و گفت: «برای چند سال است چهار سر را جلوی چهار نفر دیده‌ام: سال اول سر حسین(ع) را جلوی عبیدالله، دوم سر عبیدالله را جلوی مختار، سوم سر مختار را جلوی این مصعب و امسال سر این مصعب را جلوی تو.» «اُف بر پستی زمانه، بعضی از اشخاص که اهل کوفه بودند و از حج مراجعت کرده بودند، از بی‌راهه می‌آمدند، تا مبادا اباعبدالله(ع) را ملاقات نمایند!»
توصیه به استغفار به درگاه الهی
مرحوم علامه(ره) از همگان خواسته است که به درگاه الهی استغفار کنند. وی در این زمینه می‌گوید: «دوای ذنوب استغفار و جلای قلوب استغفار و دفع هموم و غموم استغفار، نجات از هر ضیقی به استغفار، نزول باران رحمت و هر گونه نعمت استغفار، دفع عذاب و نقمت به استغفار، و اگر استغفار شرایطش جمع نباشد، هیچ اثر ندارد حتی اگر مستغفر برای تو پیغمبر(ص) باشد. قرآن فرموده: ـ ای رسول ما اگر بر ایشان هفتاد بار آمرزش بخواهی هرگز خدا آن‌ها را نیامرزد.» آیه 80، سوره توبه.
توصیه‌ای در زمینه یاد مرگ
از جمله مسایلی که همیشه باید انسان آن را به یاد داشته باشد، یاد مرگ است. ایشان در نصیحتی مرگ را این گونه به یاد ما می‌آورد: «در قبرستان نرفته‌ای؟ ندیده‌ای این‌ها که آنجا خوابیده‌اند، کیانند؟ پدران تو، مادران تو، خواهران تو، رفیقان تو! نشنیده‌ای هر روز صبح آواز ضجه از خانه‌ای بلند است؟ هیچ صبحی نیست که پسری در مرگ پدری گریبان خود را چاک نکرده و هیچ شبی نیست که پدری در فراق پسری جامه صبر را بر خود قبا نکند، طولی ندارد که آواز ضجه از خانه‌ی تو هم بلند شود!»
توصیه‌ای در رابطه با پرهیز از سخنان بیهوده
زبان عضوی از بدن و از نعمت‌های بزرگ خداوند است که در اختیار انسان‌ها قرار داده شده است. ولی متأسفانه بسیاری از مردم این نعمت‌های بزرگ را در جهت سخنان بیهوده مصرف می‌کنند. آن مرحوم در رابطه با پرهیز از سخن بیهوده چنین به ما اندرز می‌دهد: «ربیع بن خثیم، کاغذ و دوات در جلوی خود می‌گذاشت و کلمات خود را می‌نوشت. در آخرِ روز آن‌ها را حساب می‌کرد و می‌گفت: - آه نجی الصامتون و بقیناً: آه که نجات یافتند خاموشان و کم‌گویان و ما بسیارگو مانده‌ایم. ـ بعضی از صحابه ریگ در دهان می‌گذاشتند برای تنبه از حرف‌های بیهوده! کسی که مرگ در عقبش و بهشت و دوزخ در جلوی او باشد، دیگر جای بیکار نشستن و حرف بیهوده زدن را ندارد.»
اندرزی در مورد حسن خلق
خلق خوش از توفیقات بزرگ انسان و از عوامل موفقیت وی در زندگی می‌باشد. آن بزرگوار در این زمینه می‌گوید: «خداوند مؤمن را مانند بهشت از آب شیرین خوش‌گوار خلق کرده، باید خندان رو باشد و اهل معصیت را مانند آتش دوزخ از آب تلخ و شور خلقت کرده، ترش رو شدند.»
نصیحتی در باب امتحانات الهی
انسان‌ها همیشه در معرض امتحانات الهی هستند و خداوند در قرآن به طور مکرر این موضوع را به همگان تذکر داده است. مرحوم علامه(ره) به این مطلب این گونه اشاره می‌نماید: «پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) از امتحان خدایی خوف داشتند. تو خوف نداری؟ گاهی شخصی خود را خوب می‌پندارد حال آن که اگر امتحانی برای او پیش آمد، آن وقت خود را بشناسد. از این جهت علی(ع) فرمودند: پناه نبرید از مطلق امتحان بلکه پناه ببرید از امتحانی که شما را گمراه نماید».
امام(ع) فرمودند: «در آخرالزمان نگهداری ایمان از نگه داشتن شاخه‌ای پر خار مشکل‌تر است.» در این چند ساله چه قدر ظاهر مقدس‌ها فاسق بیرون آمدند و ظاهر الصلاح‌ها فاسد بیرون آمدند.
فرزندان دختر حسنات هستند
«دختر و پسر هر دو اولاد و از جانب خداوند هستند. شخص باید به هر دو خوشحال باشد. در خبر است: وقتی به حضرت سجاد(ع) مژده فرزند دار شدن می‌دادند، از پسر یا دختر بودن آن جویا نمی‌شد، بلکه می‌پرسید: آیا سالم است؟ و چون پاسخ مثبت بود، می‌فرمود: سپاس خدایی را که از من فرزندی با هنجار به دنیا آورد».
علامه شیخ(ره) می‌فرماید: «چگونه دختر خوب نباشد و حال آن که پیغمبر خدا، پدر دختران بود و محبت دختران نسبت به پدر و مادر بیش از پسران است. امام صادق(ع) فرموده است: دختران حسنات باشند و پسران نعمت. حسنات را ثواب باشد و نعمت را بازخواست.»
شکایت ائمه(ع) از مردم
«اُف بر آن مسلمانی که در هفته یک روز را برای تحصیل مسایل حلال و حرام قرار نمی‌دهد. حضرت صادق(ع) فرمود: چه قدر قبیح است که هفتاد سال از عمر یکی از شما بگذرد و آداب نماز خواندن خود را نداند. امام زمان(عج) شکایت دارد که اعمالت را که بر او عرضه می‌دارند، چه معصیت‌ها دارید. سایر انبیا و ملائکه نیز شکایت دارند.»
گردآوری: تحریریه ایکنا خوزستان
انتهای پیام
