پیشینه دارالتحقیق خوزستان/ بهره‌مندی پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی از صد هزار کتاب
گروه معارف ـ دارالتحقیق حوزه علمیه خوزستان در طبقه بالای حوزه علمیه امام خمینی(ره) اهواز قرار دارد و سالهاست که به طلاب و دانشجویان و پژوهشگران خدمات علمی ارائه می‌دهد. این کتابخانه با برخورداری از صد هزار جلد کتاب کاغذی و دیجیتالی فضایی را برای پژوهش درباره مباحث دینی فراهم آورده است.
دارالتحقیق حوزه علمیه خوزستان در طبقه بالای حوزه علمیه امام خمینی(ره) اهواز قرار دارد و سالهاست که به طلاب و دانشجویان و پژوهشگران خدمات علمی ارائه می‌دهد. این کتابخانه با برخورداری از صد هزار جلد کتاب کاغذی و دیجیتالی فضایی را برای پژوهش درباره مباحث قرآنی و دینی فراهم آورده است. متن زیر گفت‌وگوی خبرنگار ایکنا خوزستان، با حجت‌الاسلام هادی سلیمانی‌فر، مدیر مرکز دارالتحقیق حوزه علمیه خوزستان، است.
ایکنا ـ لطفاً درباره پیشینه راه‌اندازی دارالتحقیق توضیح دهید.
دارالتحقیق حوزه علمیه خوزستان در راستای پشتیبانی از درس خارج آیت‌الله موسوی جزایری در سال 75 تأسیس شد. آیت‌الله جزایری در سال 60 در زمانی که شهر به خاطر جنگ تقریباً از سکنه خالی شده بود، اقدام به تأسیس مدرسه‌الامام (حوزه علمیه امام خمینی«ره») کرد. تعدادی از دانش‌آموزان و دانشجویان و پاسداران و فعالان مسجد جزایری را جمع کردند و خودشان کتاب درسی حوزه‌های علمیه را، که مباحث ادبیات عرب است، تدریس کردند. بعد از آن هم که حوزه علمیه اقدام به جذب طلبه کرد، این افراد سیر درسی حوزه یا همان سطح را در خدمت آیت‌الله جزایری طی کردند.
طلاب وقتی شروع به شاگردی در حوزه می‌کنند، دروسی همچون ادبیات عرب، منطق، بلاغت و فصاحت، علوم قرآن و حدیث را می‌خوانند و بعد از آن هم به فقه و اصول می‌رسند؛ در این دوره 10 ساله کتابهای مشخصی تدریس می‌شود. اما وقتی که درس خارج شروع می‌شود به معنای خارج از یک متن خاص است، یعنی در درس خارج یک کتاب مشخص و ثابتی تدریس نمی‌شود؛ درس خارج متن‌محور نیست بلکه تحقیق‌محور است. به این صورت که استاد در درس خارج مسئله شرعی را بیان می‌کند و بعد ادله منابع اربعه شیعه را درباره آن به بحث می‌گذارد و اینجا مرتب از کتابهای مختلف نقل قول می‌شود و طلاب درس خارج به آن کتابها ارجاع داده می‌شوند.
این کار در سال 71 آغاز شد و بعد از دو سه سال که از تدریس درس خارج آیت‌الله جزایری گذشت، نیاز به کتابخانه‌ای حاوی منابع اصیل اسلامی بود که طلاب درس خارج از آنها استفاده کنند. در سفر مقام معظم رهبری در سال 1375 به خوزستان این مسئله مطرح شد که باید از طلاب درس خارج پشتیبانی ویژه شود. بنابراین به دنبال ارشاد معظم‌له پایه تأسیس دارالتحقیق در همان سفر بنا نهاده شد و دارالتحقیق در طبقه بالای مدرسه علمیه امام خمینی(ره) اهواز به صورت مجزا، تجهیز و راه‌اندازی شد.
ایکنا ـ کتابهای دارالتحقیق چگونه جمع‌آوری شدند؟
دارالتحقیق به تدریج رشد کرد؛ کتابهای آن از کتابفروشی‌ها، کتابخانه‌های قم و نمایشگاه بین‌المللی کتاب هر ساله جمع‌آوری شد و با کمک وجوهات مؤمنان به عنوان وقف و باقیات صالحات تجهیز شد. همچنین بسیاری از کتابهای این مکان هم از سوی علمای شهر چه در زمان حیاتشان و چه پس از رحلتشان از سوی خانواده‌هایشان وقف شد. از اولین افرادی که اقدام به وقف کتاب برای دارالتحقیق کردند، آیت‌الله جزایری بودند؛ ایشان تقریباً ثلث کتابخانه شخصی‌شان را به دارالتحقیق اهدا کردند. همچنین آیت‌الله شفیعی هم که سال‌ها مسجدشان محل ترویج علوم اسلامی بوده است، کتاب‌هایی از تألیفات خودشان را اهدا کردند و هم برای حدود ده سال کتابهای شخصی فرزند شهیدشان سیدمرتضی شفیعی را در دارالتحقیق نگهداری کردند.
همچنین در خیابان کاوه اهواز قبل از انقلاب و اوایل انقلاب مدرسه علمیه کوچکی با عنوان مدرسه آیت‌الله مرعشی وجود داشت که در زمان تخریب کتابهای کتابخانه آنجا با اجازه متولی به دارالتحقیق منتقل شد. کتابخانه مسجد جزایری هم موقوفه بود و کتابهای آن به آستان قدس رضوی ارسال و دوباره صحافی شد و در اینجا نگهداری می‌شود. شخصیت‌هایی هم که از خارج استان برای بازدید دارالتحقیق می‌آمدند، کتاب‌هایی را اهدا کرده‌اند و بدین ترتیب کتابها گردآوری شد. بالای صد عنوان تحقیق و کتاب در دارالتحقیق از پایان‌نامه‌های سطح 3 و 4 موجود است که علما و محققان به کتابخانه اهدا کرده‌اند.
در حال حاضر حدود 45 هزار جلد کتاب و مجله در دارالتحقیق وجود دارد؛ همچنین از آنجا که در 10 سال اخیر کتاب‌نویسی‌ها و کتابخانه‌ها به سمت دیجیتالی رفته و کتاب بسیار گران شده و تهیه و نگهداری آن دشوار و هزینه‌بر است، نرم‌افزارها و کتابهای دیجیتالی بسیاری در دارالتحقیق گردآوری شده که بالغ بر حدود 55 هزار جلد است. ضمناً با تلاش کارکنان این مرکز فهرست راهنمای متمرکز کتابهای دیجیتالی تهیه شده تا به راحتی برای محققان قابل دسترسی باشد. البته فهرست کتب کاغذی در برنامه کتاب‌یابی آنلاین کاوش هم در اختیار علاقه‌مندان قرار داده شده است. بنابراین با احتساب کتابهای کاغذی و دیجیتالی حدود 100 هزار جلد کتاب در اختیار داریم.
ایکنا ـ دارالتحقیق چه امکاناتی برای محققان حوزوی و دانشگاهی ارائه می‌دهد؟
سالن دارالتحقیق 150 صندلی برای مطالعه‌کنندگان دارد و مخزن هم 250 قفسه کتاب دارد که تا دو برابر قابل افزایش است، یعنی ظرفیت در دارالتحقیق به گونه‌ای دیده شده است که قابلیت گسترش میزان کتابها را دارد.
یکی از ویژگی‌های خاص دارالتحقیق وجود 10 اتاق تحقیق و مشاوره در درون مخزن است. همانطور که می‌دانید کتابخانه‌های علوم تخصصی به صورت مخزن بسته عمل می‌کنند و کتاب برای امانت خارج نمی‌شود. بنابراین برای راهنمایی افرادی که در فهم منابع دسته اول دچار اشکال می‌شوند، مشاوران و راهنمایانی در اتاق‌های مشاوره حضور دارند که افراد را در فهم بهتر موضوعات و مباحث کمک می‌کنند.
در دارالتحقیق زمینه پذیرش دانشجویان، دانش‌آموزان، استادان دانشگاه، دبیران مدارس، فرهنگیان و همه عاشقان کتاب و کتابخوانی هماهنگ با شرایط خاص دارالتحقیق، وجود دارد. در حال حاضر حدود 500 نفر عضو غیرحوزوی از خدمات اینجا استفاده می‌کنند. دارالتحقیق حوزه اختصاصی برادران است و فقط به طلاب و دانش‌پژوهان برادر خدمات ارائه می کند. این مرکز هر روز از 8 تا 23 باز است و اگر محققان درخواست کنند، جمعه‌ها هم فعالیت می‌کند.
ایکنا ـ برخی از کتابها و مقالات دارالتحقیق را که موضوع آنها قرآن کریم است معرفی کنید.
کتاب‌هایی با مضامین قرآنی شامل برخی کتابهای آیت‌الله حیدری مثل الارهاب و العنف في ضوء القرآن و السنّه، بررسی احادیث اسرائیلیات در تفاسیر فارسی کار دکتر مؤمن‌زاده شوشتری، بررسی و تحلیل سوگندهای جزء 30 قرآن کار یدالله برزی، زندگی ابن‌عباس و تأثیر آن بر تفسیر قرآن کاری از امین چلداوی، معناشناسی خیر و شر از دیدگاه مفسران قرآن غلامعباس کرمی، حیات طیبه از منظر قرآن اثر حجت‌الاسلام کاظم سلمانی‌نژاد، بررسی تطبیقی آیات غدیر بین تفسیرالمیزان و روح‌المعانی اثر حجت‌الاسلام عظیم حمیدی از جمله کتابها و مقالات قرآنی است که در داراالتحقیق وجود دارد.
ایکنا ـ چه نوع کتابهای قدیمی و جدیدی در دارالتحقیق موجود است؟
دارالتحقیق کتاب‌هایی با قدمت 70 یا 80 سال دارد، مثلاً چاپ قدیم کتاب اعیان‌الشیعه و چاپ جدید آن را داریم. چاپ قدیم این کتاب متعلق به 70 سال قبل است. همچنین 10 جلد کتاب خطی دست‌نویس در دارالتحقیق موجود است. کتاب‌هایی هم با موضوع علم قرائت و تجوید و احادیثی درباره امام حسین(ع) هست که جلدشان از پوست است.
با بررسی‌های انجام شده و تأیید حوزه معاونت پژوهش کشور، دارالتحقیق حوزه علمیه چهارمین کتابخانه حوزوی کشور از نظر فراوانی منابع است.
انتهای پیام
