پذیرش هدایت و گمراهی با اختیار خود انسان است

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا؛ آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدتقی مدرسی از مراجع تقلید شیعیان در کربلای معلی در چهارمین جلسه تفسیر و تدبر سوره ابراهیم در ماه مبارک رمضان که 11 اردیبهشت‌ماه با تدبر در آیات چهارم و پنجم این سوره مبارکه از برنامه «زلال سخن» شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، با اشاره به آیه چهارم سوره ابراهیم که خداوند می‌فرماید «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ»، گفت: خداوند هیچ پیغمبری را به غیر از زبان قومش نفرستاد. زبان در ظاهر یک لغت است، اما در واقع یک فرهنگ‌‌نامه و بستری برای انباشته‌های طبیعی خود مردم است.

مفسر تفسیر هدایت به علت بعثت رسولان بر اقوام خویش اشاره و بیان کرد: هر ملت و قومی به مرور زمان تجربیاتی را کسب می‌کنند و این تجربیات به فرهنگ آن ملت و قوم افزوده شده و این فرهنگ در بستر زبان آنها تجلی می‌کند. از این رو مصلحان و مبلغان الهی در چارچوب فرهنگی که در جامعه حاکم است، صحبت کرده و از جنبه‌های مثبت این فرهنگ برای اصلاح و ترمیم جنبه‌های منفی استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به وضعیت جزیرةالعرب در زمان بعثت پیامبر اکرم(ص)، گفت: به عنوان مثال زمانی که پیغمبر اکرم(ص) در جزیرةالعرب مبعوث شدند، در آن زمان آنجا بستر یک سری حوادث سهمگین بود. در جنوب جزیرةالعرب دقیقاً در سرزمین یمن حاکمانی همچون بلقیس بود و مسائل خودش را داشت، در شمال جزیرةالعرب قوم لوط و ثمود و الایکه بودند که هر کدام قصه و تجربه‌ای داشتند و این تجربه‌ها در بین عرب‌ها و اقوام جزیرةالعرب واضح و منتشر بود و سینه به سینه مردم این تجربیات را به یکدیگر می‌گفتند و به یکدیگر منتقل می‌کردند و در فرهنگ آنها رسوخ می‌کرد. در قلب جزیرةالعرب که مکه باشد، آنجا هم اصحاب فیل و سپاه ابرهه بود.

آیت‌الله‌العظمی مدرسی هدایت و گمراهی را با اختیار خود انسان دانست و اظهار کرد: در ادامه این آیه خداوند می‌فرماید «فَیُضِلُّ اللَّهُ مَنْ یَشَاءُ وَیَهْدِی مَنْ یَشَاءُ»؛ این خود انسان است که باید حق یا باطل را بپذیرد و هیچ اجباری در پذیرفتن از سوی پیغمبران وجود ندارد. وقتی انسانی در جو تبلیغ قرار می‌گیرد، اگر دنبال هدایت باشد، خدا او را هدایت می‌کند و اگر هم دنبال هدایت نباشد، خدا او را گمراه می‌کند.

وی با بیان اینکه هدایت کردن و گمراه کردن از سوی خداست، ادامه داد: خدا هم عزیز، هم قوی، هم قدرتمند و شکست‌ناپذیر است و آن چیزی را که می‌خواهد انجام می‌دهد؛ یعنی کسی که آدم خوبی است و خودش دنبال حقیقت و هدایت است، خداوند چنین کسی را هدایت می‌کند و به جهنم نمی‌فرستد و گمراه نمی‌کند.

مرجع تقلید شیعیان در کربلا افزود: و کسی که این چنین دنبال هدایت است، خدا هم او را هدایت می‌کند و برعکس کسی که در این صراط نیست و خودش هم نمی‌خواهد هدایت شود، چنین فردی به آتش می‌رود، به دلیل اینکه خودش بد انتخاب کرده و بد فکر کرده است.

مفسر تفسیر هدایت درباره علت فرستادن حضرت موسی(ع) توسط خداوند بر قوم خویش، گفت: در آیه بعد خداوند نمونه‌ای را بیان می‌فرماید «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا»، خداوند سبحان و تعالی حضرت موسی(ع) را فرستاد، ولی آن حضرت را با آیاتی فرستاد که شاید این آیات همان عصای موسی(ع)، شجاعت و توکل موسی(ع)، ید بیضاء او باشد.

وی ادامه داد: در ادامه خداوند علت فرستادن حضرت موسی(ع) را این‌چنین می‌فرماید «أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ»، ای موسی(ع) این مردم بیچاره را از ظلمات جهل، غفلت، خودخواهی و بداندیشی نجات بده و آنها را به سمت نور و عقل، وجدان، خدا و پیغمبر و ایمان به آخرت هدایت کن.

آیت‌الله‌العظمی مدرسی با اشاره به علت تذکر قرآن به ایام‌الله در این آیه، بیان کرد: در ادامه خداوند به حضرت موسی(ع) می‌فرماید «وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ»، آنها را یادآوری کن به روزهایی که خداوند تجلی کرد. در آیات بعد خداوند درباره این مسئله چنین می‌فرماید که چه شد آن روزی که خداوند سبحان و تعالی آن تمدن عظیم فرعونیان در تاریخ را در عرض چند روز طومارش را پیچید و از بین برد.

وی گفت: همیشه مصلحان مردم را به چنین روزهایی یادآوری می‌کنند و متذکر می‌شوند که خدا چگونه شما را نصرت داد و ظالمان را به جهنم فرستاد. پس این روزها و قدرت خدا را یادتان باشد و آن را فراموش نکنید. و در پایان آیه می‌فرماید «إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ»؛ بیان این جریان و اتفاقات قوم بنی‌اسرائیل و حضرت موسی(ع) بیان و تذکر آن فقط برای بنی‌اسرائیل نیست، بلکه برای هر کسی که صبار و شکور باشد، پند و اندرز است.

امیرمحسن سلطان‌احمدی