بررسی هویت زن در پرتو فلسفه احکام در ماهنامه «معرفت»

به گزارش ایکنا؛ دویست و شصت و نهمین شماره ماهنامه علمی ترویجی «معرفت» به صاحب‌امتیازی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمد باقر(ع)»، «سیر تطور مسجد جامع اموی دمشق»، «ابن‌حزم اندلسی و مطالعه ادیان بازخوانی ردیه ابن‌حزم بر مسیحیت در الفصل»، «هویت زن در پرتو فلسفه احکام اختصاصی زنان در تورات و قرآن»، «رویکرد سه دین بزرگ اسلام، مسیحیت و یهود در باب شمایل و شمایل‌نگاری»، «هزاره‌های موعود در الهیات مسیحی و شاخصه‌های جنبش‌های هزاره‌گرا؛ رویکردها و رهیافت‌های نظری»، «نهضت اصلاح دینی و تأثیر آن در انقلاب های علمی و صنعتی»، «بازخوانی عناصر عرفانی در طومارهای بحرالمیت»، «بررسی و تحلیل جایگاه زرتشت در‌ایران باستان».

هویت زن در پرتو فلسفه احکام

در چکیده مقاله «هویت زن در پرتو فلسفه احکام اختصاصی زنان در تورات و قرآن» می‌خوانیم: «مسئله زنان به دلیل اهمیت آن از ابعاد مختلف مطمح نظر پژوهشگران و جامعه‌شناسان در این عصر است که به فراخور آن عاملی برای تغییر فضای جوامع گوناگون به نفع زنان است. از دین و کتاب‌های آسمانی به‌عنوان یکی از عوامل اثرگذار جدی در این تغییر می‌توان نام برد. ارائه نمایی از این کتب در هویت زنان، عاملی در روشن شدن اثر جدی آموزه‌های دینی است. ازآنجاکه هویت‌یابی زنان در احکام خاص ایشان در دو کتاب قرآن و تورات مورد کاوش قرار نگرفته است، در این پژوهش برآنیم به بازخوانی هویت فردی اجتماعی و دینی زنان در احکام اختصاصی آنان با روش تحلیلی و دین‌پژوهی جزئی بپردازیم. این پژوهش نشان داده که هویت زنان در برخی از احکام، وابسته یا مستقل بودن هویت آنان را آشکار می‌نماید و در نهایت بستر خوانش جدید از آموزهای قرآن و تورات را فراهم نماید.»

رویکرد سه دین بزرگ در باب شمایل‌نگاری

در طلیعه مقاله «رویکرد سه دین بزرگ اسلام، مسیحیت و یهود در باب شمایل و شمایل‌نگاری» آمده است: «در ادیان الهی، با وجود آموزه‌های یکتاپرستانه مشترک، رویکردهای متفاوتی در زمینه خلق شمایل‌های الهی و انسانی وجود دارد. درک چرایی تفاوت در این رویکردها برای شناخت ماهوی هنرهای دینی امری ضروری و هدف پژوهش حاضر است. این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفته، نشان می‌دهد که در تورات ساخت شمایل صراحتاً منع شده و سازنده آن مورد لعن خداوند قرار گرفته است. اما در مسیحیت گرچه در ابتدا ممنوعیت‌هایی درباره هنر صورت‌نما وجود داشته، اما در قرون بعد، خلق شمایل مسیح، بسیار مرسوم گردید و این گرایش در مقاطعی تا مرحله افراط‌گرایانه گرایشات پرستشی نسبت به شمایل‌ها ظهور یافت. در اسلام محدودیت خلق شمایل با فلسفه پرهیز از آداب‌ پرستشی گذشته و به سبب تشحیذ اذهان نومسلمانان به وجود آمد. بنا بر اصل توحید، مقام خداوند مبرا از هرگونه تشبیه و تجسم است، و این امر سبب پدیدار شدن رویکردی تنزیهی در تصاویر اسلامی گردید. پرهیز از خلق تصاویر و یا ساخت پیکره‌های انسانی و جانوری در اسلام نیز بر پایه همین شأن تنزیهی شکل پذیرفت.»

عناصر عرفانی در طومارهای بحرالمیت

در طلیعه مقاله «بازخوانی عناصر عرفانی در طومارهای بحرالمیت» آمده است: «کشف طومارهای بحرالمیت به قدری در شناخت قوم یهود و متون مقدس آن مهم و اساسی بود که فروغ نوینی را برای شناخت و ساختن یک مفهوم دیگر از کتاب مقدس ارائه ‌می‌دهند. عرفان در طومارها به نوعی رفتار مذهبی اطلاق ‌می‌شود که فرد با روش‌هایی که اختصاصاً برای دستیابی به قلمرو و عرش الهی همراه با جذبه طراحی شده، انجام می‌دهد. افزون بر این، پیوستگی خاصی بین رؤیاهای مکاشفه‌ای ملکوت خدا و برخی طومارها مانند سپاس، نیایش فرشتگان، جنگ و قانون مسیحایی وجود دارد. اگرچه هنوز به روشنی آشکار نیست که این سنت عرفانی از بازمانده عرفان مکاشفه‌ای یهودیت معبد دوم ریشه ستانده یا از یک رشته عرفان کاهنانۀ فرقه‌گرایی قمران یا هردوان به وجود آمده باشد. اما این روشن است که سنت عرفانی به‌جامانده از قمران از سوی یهودیان و مسیحیان در قرون بعد، بسط و توسعه یافته است. این پژوهش می‌کوشد تا با روش توصیف و تحلیل در بازخوانی مفاهیم و عناصر عرفانی طومارها به هدف بیان نوع و زبان مفاهیم عرفانی دست یابد.»