شعائر گفتاری و رفتاری امام حسین(ع) جنبه بین‌المللی دارند

شعائر مهم‌ترین نقش خود را در ایجاد ارتباطات بین افراد ایفا می‌کنند که می‌توانند درون جامعه، یگانگى و وحدت ایجاد کرده و روح جمعى را بر روح فردى غلبه دهند. در ادیان مختلف شعائر در کنار «مفاهیم دینی» و «احکام دینی» یک جزء‌ از ارکان دین را تشکیل مى‌دهند و در این بین شعائر منسوب به امام حسین(ع) از جمله شعائری است که علاوه بر جنبه ملی، از حیث بین‌المللی نیز اهمیت دارد. حجت‌الاسلام والمسلمین حسین مهدوی‌پارسا، کارشناس پژوهش اداره‌‌کل تبلیغات خراسان رضوی، در این خصوص یادداشتی را در اختیار خبرگزاری ایکنای خراسان رضوی قرار داده است که در ادامه می‌خوانیم:

هنگامی که سخن از شعارهای بین‌المللی به میان می‌آید، منظور آن دسته از شعارهایی است که همه مردم فارغ از دین و مسلکی که دارند آن‌ها را می‌پذیرند و به نوعی مطابق با فطرت هر بشر است. به همین دلیل ما هرساله تعداد زیادی از افراد مسیحی و غیرمسیحی را می‌بینیم که در پیاده‌روی اربعین حضور دارند و خود را در این غم بزرگ شریک می‌دانند.

شعائر گفتاری

«هیْهَات منا الذِّلَّه»؛ بدین معنی است که تن به ذلت دادن برای هیچ آزاده‌ای قابل پذیرش نیست. «إنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دینٌ، وَکُنْتُمْ لا تَخافُونَ الْمَعادَ، فَکُونُوا أَحْراراً فِی دُنْیاکُمْ.... »؛ اگر دین ندارید و معاد را قبول ندارید لااقل در دنیای خودتان آزاد مرد باشید. همواره شعار آزادمردی مختص به هیچ مذهب و فرقه‌ای نیست و همه آن ‌را می‌پذیرند، لذا جنایات قاتلین کربلا خصوصا افرادی همچون حرمله نزد هیچ‌کس پذیرفته نیست و محکوم است.

«ألموتُ أولی مِن رُکوبِ العارِ»؛ مرگ از ننگ ذلت و پستی بهتر، عزیزتر و محبوب‌تر است. در واقع این شعار را باید شعار آزادی، عزت و شعار شرافت نام نهاد. قسمت دوم این شعار این است که می‌گوید: «وَ الْعَارُ أَوْلَي مِنْ دُخُولِ النّارِ ...» همواره تفاوتی که در فراز اول و دوم این شعار وجود دارد این است که فراز دوم، بین‌المللی نیست و مختص به مسلمانان و صاحبان ادیان و مکاتبی است که به معاد باور دارند.

«لا أری الموتَ إلاّ سعادةً، و الحیاةَ مع الظالمینَ إلاّ بَرَماً»؛ من مرگ را جز خوشبختی نمی‌بینم، من زندگی با ستمکاران را جز ملامت و خستگی نمی‌بینم. اگر از این فراز اینگونه استفاده کنیم و بگوییم «لا أری الحیاةَ مع الظالمینَ إلاّ بَرَماً...» این معنی را که زندگی با ظالمین را جز ملامت و خستگی نمی‌بینیم، به خود پیدا می‌کند و در این صورت می‌توان گفت که جنبه بین‌المللی تری می‌تواند داشته باشد.

«أریدُ أن آمُرَ بالمعروفِ و أنهی عن المنکرِ»؛ هدف و قصدم امر به معروف و نهی از منکراست. همه جوامع آراستن به فضائل و پیراسته شدن از رذائل را به طور کلی دوست دارند، اگر چه مصادیق آن ممکن است متفاوت باشد، اما اصل شعار مقبول است، مانند شعار آزادی که اگر چه در تبیین و تفسیر در همه جای دنیا با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند اما آن‌را می‌پسندند.

«هذَا الْحُسَیْنُ شارِبُ الْمَنونِ / وَ تَشْرَبینَ باردَ الْمَعینِ‏... »؛ فحوای این رجز حضرت ابوالفضل(ع) که اوج ایثار، از خودگذشتگی و به یاد دیگران بودن و دیگران را برخود مقدم داشتن را می‌رساند که این نیز بین‌المللی بودن این شعار را نشان می‌دهد.

تا لب شط فرات آمد ولی لب تشنه برگشت/همت و مردانگی بین تا کجا دارد ابالفضل

«إن لَم تَرحَموني فَارحَموا هذَا الطِّفلَ... »؛ اگر به من رحم نمی‌کنید به این طفل صغیر رحم کنید. از این شعار این محتوا را می‌توان دریافت که در بسیاری از جنگ‌ها و کشمکش‌های سیاسی کودکان هستند که قربانی می‌شوند.

«لا اُعطیهِم بِیَدی إعطاءَ الذّلیلِ ولا أفِرّ فِرارَ العبیدِ....»؛ بدین معنی است که نه مانند انسان‌های ذلیل دست بیعت به ظالمین می‌دهم و نه مانند انسان‌ها ترسو (بردگان) فرار می‌کنم.

شعائر رفتاری

در این میان نیز می‌توان به شعارهای رفتاری که در واقع برخاسته از سیره حضرت سیدالشهدا(ع) است اشاره کرد. نحوه برخورد امام با غلام سیاه‌پوست که نمایش عملی «انما اکرمکم عندالله اتقاکم» است و خود حضرت همچنان که به بالین علی اکبر(ع) رفت به بالین این غلام سیاه هم رفت و برایش دعا کرد. (با توجه به نژادپرستی آمریکایی‌ها)

حر با آنکه دشمن بود اما چون سپاه امام حسین(ع) در بی‌آبی گرفتار شده و تشنه بودند به آن‌ها و حتی اسبانشان هم آب رساند. در این خصوص می‌توان گفت افرادی که دفاع از حقوق مخالفین و حیوانات دارند آیا مصادیقی از این بهتر دارند که در اوج گرما و کم‌آبی به حیوانات هم رحم می‌کنند؟

پذیرش عذرخواهی در زمانی که هیچ سودی ندارد، نشان از بزرگی شخص است که این رفتار نشان از توبه حر و پذیرش او توسط امام حسین(ع) دارد. از پشت خنجر نزدن حضرت مسلم(ع) به ابن زیاد در حالی که کاملا ممکن بود را می‌توان نشان از جوانمرد بودن را دریافت.

امام حسین(ع) فرزند خود را پیش از دیگران به مسلخ شهادت فرستاد و این امر نیز، تحمل سختی‌ها و پیشگام بودن را به ما می‌آموزد. علاوه بر تمامی این موارد، شعارها و مباحث بسیار زیاد دیگری هم وجود دارد که اگر با حوصله در سخنان حضرت از مدینه تا کربلا جست‌وجو کنیم قابل احصا خواهد بود که این کار، خود نیاز به وقت و پژوهش دارد.