معنای «خوب خواندن» در قرائت چیست

به گزارش ایکنا از خوزستان، محمد کاکاوند، قاری قرآن کریم، درباره پردازش صوت در برنامه جمعه شب‌های مؤسسه قرآنی امام رضا(ع)، که شب گذشته ۲۱ آذرماه برگزار شد، اظهار کرد: پردازش صوت(هنر آوازی) با عنوان «موزیکالیته صوت» شناخته می‌شود. موزیکالیته صدا به معنای حالت‌دهی خاص به صداست که باعث بروز احساسات می‌شود.

وی ادامه داد: پردازش صوت شامل سه بخش فرکانس(صحت و سلامت اجرای درجات صدا)، شدت(کم و زیاد کردن صدا) و طنین(شناخت تفسیر، تقویت فضای سینه، حلق، دهان، بینی و سینوس) است؛ اگر کسی این سه مورد را آموزش ببیند و با کیفیت خوب اجرا کند، در ادبیات عرب به آن «ذلاقة اللسان» به معنای زیبایی زبان و بیان می‌گویند.

کاکاوند با بیان اینکه اصول آوازی در موسیقی ایرانی و موسیقی عربی تفاوت دارد، گفت: یکی از اشکالاتی که در قرائت برخی وجود دارد، نحوه ادای حرکات کوتاه و کشیده است؛ به این معنی که وقتی این‌ها درست نباشد، ممکن است ادای حرکات کاملاً از حالت عربی خارج شود. ما اصطلاح «خوب خواندن» را زیاد شنیده‌ایم. در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که خوب خواندن یعنی چه؟ قاری خوب کسی است که در موقعیت‌های مختلف برای صدایش برنامه داشته باشد. 

این قاری قرآن کریم با اشاره به مقوله مهم «سرعت در تلاوت» توضیح داد: سرعت در اجرا یکی از موارد مهمی است که اگر درست باشد، بخشی از پردازش صدا درست می‌شود. کُند خواندن باعث می‌شود که صدا متناسب آن کُندی فضای دیگری را برای شنونده ایجاد کند. تلاوت باید طوری تنظیم شود که قاری مقامی را که بر آن مسلط است بخواند. یکی از موارد مهمی که در لحن روی پردازش صدا اثر مستقیم می‌گذارد انتخاب مقامی است که قاری بر آن تسلط داشته باشد. برای ورود به مقامات مختلف در قرائت باید برنامه داشت و حتماً لازم نیست که ما قرائت را از مقام بیات آغاز کنیم. 

وی تصریح کرد: قاری در قرائت خود باید برای کلمات برنامه داشته باشد یعنی کلمات باید روان، بدون تکلف و با رعایت کامل موازین تجوید خوانده شود. نیمی از مسائل پردازش صوت مسائل لحنی و نیمی دیگر مسائل مربوط به لفظ و کیفیت استفاده از صوت است. قاری در قرائت، باید صدای خود را خوب بشنود. استفاده استاد عبدالباسط از دست برای شنیدن صدای خودش بود. ما وقتی می‌خوانیم صدای زیاد را از بلندگوها می‌شنویم و همین باعث می‌شود که به آن حجم بیشتری بدهیم که این اشتباه است اما وقتی صدایمان را با دستهایمان تنظیم کرده و بشنویم، صدا سبک و کم‌حجم و انعطاف آن بیشتر می‌شود و پردازش راحت‌تر صورت می‌گیرد. وقتی صدا طبیعی شنیده می‌شود می‌توانیم کاری را که مد نظرمان است به راحتی انجام دهیم.