گزارش ایکنا از خانه «خاتم‌الفقهاء و المجتهدین» / معماری به سبک دوره شیخ اعظم احیا می‌شود
یکی از یادگارهای ارزنده باقیمانده از شیخ اعظم انصاری در دزفول، خانه‌ای است که شیخ در آن متولد و پرورش یافته است، اما این خانه که در شمال غربی بقعه سبزقبا در دزفول قرار دارد، در وضعیت نامناسبی قرار دارد.
به گزارش ایکنا از خوزستان، یکی از جاذبه‌های شهرستان دزفول، بناها و منازلی است که از علمای شناخته شده سالها و قرن‌های گذشته در این شهر به یادگار مانده است، گرچه با تأسف فراوان این بناها که یادآور شخصیت‌های بزرگ علمی و دینی این دیار است، در وضع نامناسبی به سر می‌برند. یکی از این بناها متعلق به شیخ اعظم انصاری و خانه این عالم بزرگ جهان تشیع است.
شیخ مرتضی انصاری معروف به شیخ اعظم و خاتم‌الفقهاء و المجتهدین از بزرگ‌ترین فقها و مراجع تقلید قرون اخیر است. این محقق بزرگ شیعه بعد از درگذشت محمدحسن نجفی (مشهور به صاحب جواهر) مرجعیت شیعیان جهان را بر عهده گرفت.
شیخ مرتضی در روز عید غدیر سال 1214 در دزفول متولد شد. او از دوران کودکی به فراگرفتن قرآن و معارف اسلامی پرداخت و آثار نبوغ و ذکاوت در کودکی در او مشاهده شد. پس از آن به خواندن فقه و اصول پرداخت و استعداد و شایستگی او در این دو رشته چنان بود که در جوانی به درجه اجتهاد رسید. در سال ۱۲۳۲ هجری قمری در سن هجده سالگی به همراه پدرش عازم عتبات عالیات و در آنجا از محضر علمای بزرگی بهره‌مند شد. پس از آن سفرهایی به دزفول، بروجرد، اصفهان و کاشان داشت و در کاشان از محضر ملا احمد نراقی، صاحب معراج‌السعاده بهره‌مند شد. شیخ مرتضی بعد از سالها سفر به دزفول بازگشت. 4 سال در دزفول ساکن بود و بار دیگر عازم نجف شد و در آن زمان شیخ علی، فرزند شیخ جعفر(کاشف‌الغِطا) و شیخ محمدحسن (صاحب جواهر) در رأس حوزه علمیه بودند. مقام و آثار علمی شیخ مرتضی انصاری چنان است که مفتخر به عنوان خاتم‌الفقها (تکمیل‌کننده فقاهت) مشهور شد و در بیش از یک قرن و نیم است که آثار علمی او بر جهان فقه و اصول و حوزه‌های علمی شیعه حکومت دارد.
یکی از یادگارهای ارزنده باقیمانده از شیخ اعظم انصاری، خانه‌ای است که شیخ در آن متولد شد و پرورش یافت. این منزل در شمال غربی بقعه سبزقبا در دزفول قرار دارد.
حجت‌الاسلام محمدامین انصاری، از نوادگان شیخ اعظم انصاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنای خوزستان، با بیان اینکه وضعیت کنونی خانه شیخ نشان‌دهنده کم‌لطفی و بی‌مهری نسبت به شیخ اعظم است، گفت: شیخ اعظم نیازی به اینکه نامشان مطرح شود، ندارند، آوازه شیخ انصاری در کل جهان تشیع پیچیده است. این ما هستیم که به وجود چنین ملجأ و پناهگاه‌های معنوی نیاز داریم.
بارها قولهایی مبنی بر بازسازی خانه شیخ از سوی مسئولان داده شده است، اما در عمل اتفاقی نیفتاد. هر سال در تاریخ تولد شیخ اعظم مسئولان به فکر می‌افتند و جلساتی برگزار می‌کنند، اما بعد از آن فراموش می‌کنند که چه قولهایی داده‌اند
بارها قولهایی مبنی بر بازسازی خانه شیخ از سوی مسئولان داده شده است، اما در عمل اتفاقی نیفتاد. بنای فعلی خانه شیخ اعظم ۵۰ یا ۶۰ سال قدمت دارد. توافق‌‌نامه‌ای اخیراً با شهرداری دزفول منعقد شد و بنا بر این بود که ساختمان به طور کامل تخریب و دوباره بازسازی شود. هر سال در تاریخ تولد شیخ اعظم مسئولان به فکر می‌افتند و جلساتی برگزار می‌کنند، اما بعد از آن فراموش می‌کنند که چه قولهایی داده‌اند.
خانه آیت‌الله بروجردی در شهر بروجرد یا خانه امام(ره) در شهر قم ملجأیی برای مردم شده است. اصولاً خانه علما از قدیم پناهگاه مردم بوده است. مرحوم شیخ در سال 1214 هجری قمری در عید غدیر در این خانه متولد شد. پیش از تولد ایشان، مادر شیخ به خواب می‌بینند که امام جعفر صادق(ره) به ایشان یک قرآن هدیه داده است. از این رو هر موقع می‌خواست به کودکش شیر بدهد بدون وضو به او شیر نمی‌داد. شیخ مرتضی در این منزل رشد کرد و درس‌های مقدماتی حوزه را در محضر پدر در همین خانه خواند.
خانه شیخ در ابتدا سه طبقه و دور ساز بوده است، اما در آخرین بازسازی تبدیل به همین یک طبقه می‌شود. خانه یک شوادون(زیر زمین) هم داشته است که تقریباً دست نخورده مانده اما سقف آن ریزش کرده است.
مسئولان شهرداری دزفول قریب سه ماه پیش در مدرسه علمیه آیت‌الله سبط‌الشیخ که خود از نوادگان شیخ است، حضور پیدا کردند و این صحبت‌ها مطرح شد و شهرداری تقبل کرد خانه شیخ را بسازد. در آن جلسه مطرح کردند که تمام توانمان را می‌گذاریم که این بنا ساخته شود و اولاد شیخ در آن جلسه، رضایت خود را نسبت به بازسازی و تبدیل آن به موزه به صورت شفاهی و مکتوب اعلام کردند، ولی متأسفانه هنوز اقدامی برای اجرای این کار انجام نشده است. از شهرداری و فرمانداری دزفول و استانداری خوزستان انتظار داریم برای بازسازی این مکان اهتمام ورزند، چراکه بازسازی این مکان به نفع دزفول و استان و دوستداران مکتب تشیع خواهد بود.
محمدعلی دوایی‌فر، شهردار دزفول، در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان درباره وعده‌هایی که برای بازسازی خانه شیخ داده شده است، گفت: خانه شیخ اعظم در دوران پهلوی یک بار بازسازی شده است. یعنی آجر آن، آجر قرمز است و کار انجام شده، کار تاریخی نیست. ما به یک توافقی با ورثه شیخ رسیدیم که خانه را تخریب کنیم و با توجه به حرمت و جایگاه شیخ خانه را به سبک و سیاق دوران زندگی شیخ با آجر سنتی و همان طرح بسازیم.
پیگیری‌هایی انجام شد و توانستیم از نوادگان شیخ که طرح بنای قدیم را در ذهن دارند، طرح خانه، چیدمان اتاق‌ها، تنور و شوادون و ... را بازآفرینی و نقشه آن زمان را آماده کنیم. این کار سال گذشته اتفاق افتاد. ساختن خانه شیخ جزو برنامه‌های کاری ما است. تفاهم‌نامه‌ای با خانواده شیخ نوشته شده است که این خانه را به عنوان یک مرکز فرهنگی با تولیت خود خانواده شیخ بسازیم
وی گفت: پیگیری‌هایی انجام شد و توانستیم از نوادگان شیخ که طرح بنای قدیم را در ذهن دارند، طرح خانه، چیدمان اتاق‌ها، تنور و شوادون و ... را بازآفرینی و نقشه آن زمان را آماده کنیم. این کار سال گذشته اتفاق افتاد. ساختن خانه شیخ جزو برنامه‌های کاری ما است. تفاهم‌نامه‌ای با خانواده شیخ نوشته شده است که این خانه را به عنوان یک مرکز فرهنگی با تولیت خود خانواده شیخ بسازیم.
دوایی‌فر بیان کرد: اگر فرصتی پیش بیاید و موضوع کرونا آرامشی به ما بدهد، قطعاً خانه را تخریب و مجدداً با همان سبک و سیاق دوره حیات شیخ می‌سازیم. در مدت گذشته به دنبال کارهای اداری و کسب توافق و تفاهم‌نامه بودیم و مدت زیادی از این توافق نگذشته است. باید برای منابع مالی کار، پیش‌بینی‌هایی انجام دهیم و فرصتی برای انجام کار به دست بیاید. نمی‌توان خانه را تخریب کرد و کم‌کم آن را ساخت. نظر ما این است اعتبار و منابع کار آماده شود و به محض تخریب، بتوانیم سریع خانه را بازسازی کنیم.
شهردار دزفول اظهار کرد: ما درصدد هستیم که این کار را به صورت پخته انجام دهیم. این نگرانی وجود دارد که اگر خانه را تخریب کنیم، نتوانیم در زمان مناسب بازسازی را انجام دهیم، از این رو برنامه‌ریزی‌های کامل کار را داریم انجام می‌دهیم. پروژه ارزشمندی است، گرچه منزل شیخ ساختمان کوچکی است، اما همین محقر بودن برای ما ارزش دارد که شیخ به این بزرگی در این منزل کوچک و با قناعت زندگی می‌کردند.
گزارش تصویری خانه شیخ اعظم انصاری در دزفول را اینجا ببینید
گزارش از کامله بوعذار؛ خبرنگار ایکنا خوزستان
انتهای پیام
