سازمان تبلیغات اسلامی مأمور تهیه پلتفرم قرآنی شد / عضویت دو دستگاه در کمیسیون تبلیغ و ترویج

به گزارش ایکنا؛ اولین جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 1400، بعدازظهر امروز پنجم اردیبهشت‌ماه به دو صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

در ابتدای این جلسه و در بخش پیش از دستور، محمدعلی خواجه‌‌پیری به بیان گزارشی در مورد بودجه قرآنی و گزارش دستگاه‌ها در این زمینه پرداخت و پس از آن ماده واحده‌ای که برای ارائه گزارش دستگاه‌ها تنظیم شده است، قرائت شد تا به بحث و بررسی گذاشته شود.

ماده واحده‌ای برای پاسخگو کردن مدیران 

این ماده واحده عبارت است از اینکه: «بالاترین مقام امور قرآنی هر یک از دستگاه‌های دولتی، عمومی و نهادهای مردمی موظف است در پایان دوره مسئولیت خود گزارش تسویه حساب و اعتبارات دریافتی از صندوق مشارکت در دوره مدیریت خود را تنظیم و به کمیته تخصیص و هیئت امنای صندوق ارائه کند. هرگونه پرداخت اعتبار بعدی به دستگاه، منوط به تأیید گزارش عملکرد خواهد بود».

نقدهایی به یک ماده واحده

از جمله نقدهایی که به این ماده واحد وارد شد، سخنان علی سرابی بود. وی در این زمینه گفت: وقتی فرد جدیدی در یک سازمان مستقر می‌شود، دیگر مدیر قبلی نمی‌تواند مکاتبه داشته باشد. نکته دیگر اینکه مسئول واقعی دستگاه است و نه فرد و شخص خاصی، ما اگر بیایم از فرد یا شخصی گزارش بخواهیم، گویی دستگاه را مسئول نمی‌دانیم، در حالی که دستگاه باید گزارش بدهد و نه شخص. ما در واقع کار را از روی دوش کسی که مسئولیت گرفته است، بر می‌داریم و بر دوش کسی گذاشته‌ایم که مکاتبات او ارزش حقوقی ندارد.

عضویت نماینده سازمان برنامه و بودجه در کمیته تخصیص

در ادامه جعفری‌نژاد، نماینده سازمان برنامه و بودجه در این جلسه پیشنهاد حضور نماینده ناظر این سازمان در کمیته تخصیص را ارائه داد.

در ادامه این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی پیشنهاد عضویت نماینده سازمان برنامه و بودجه در کمیته تخصیص را به رأی گذاشت که مورد تأیید قرار گرفت و مقرر شد از این پس کمیته تخصیص یک عضو دیگر داشته باشد که نماینده سازمان برنامه و بودجه است.

وی همچنین گفت: کلیت ماده واحده مطرح شده مورد تأیید قرار بگیرد و اشکالات حقوقی آن و نکاتی که آقای سرابی وارد دانست، مورد بررسی قرار بگیرد و پس از تأیید رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی، به عنوان مصوبه شورا تلقی شود.

وضعیت نامطلوب اسناد راهبردی 

در ادامه، نوبت به اولین دستور این جلسه رسید که عبارت بود از «ارائه نتایج اقدامات بررسی شده اسناد راهبردی در مجمع مشورتی». در این بخش، رضا سلامت‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی به ارائه گزارشی در این زمینه پرداخت و گفت: از نیمه دوم سال 99 قرار شد اسناد به صورت بند بند مورد بررسی قرار بگیرد تا اجراسازی آن گزارش شود.

وی افزود: در این جلسات، از هر سند دو یا سه بند مورد بررسی قرار گرفت که وضعیت چندان مطلوبی از اجرای بندهای اسناد مورد بررسی قرار گرفته، گزارش نشد. یکی از پیشنهادهایی که مطرح شد، این بود که بخش مردمی نظارت جدی‌تری بر اسناد داشته باشد، از این حیث که 82 درصد از اقدامات سند تبلیغ و ترویج، 62 درصد از سند آموزش عمومی و 25 درصد سند پژوهش مربوط به بخش مردمی است، لذا می‌توان نقش جدی‌تری را برای اتحادیه در واگذاری مسئولیت‌ها در نظر گرفت و در ادامه یک همکار به عنوان همکار اصلی در حوزه اجراسازی اسناد معرفی شود.

سلامت‌پناه تصریح کرد: یک سری نقدها در مورد قوی‌تر شدن اتحادیه وجود دارد، من اعتقاد دارم این نقدها باید از یک جایی شروع شود و به همین نقدها اکتفا نکنیم. در کمیسیون آموزش عمومی باید هرچه سریعتر شناسنامه اقدامات سند ابلاغ شود. این سند تصویب شده، اما بیشتر از یک سال است که ابلاغ نشده است. در کمیسیون پژوهش هم با تشکیل کمیته راهبری، شناسنامه اقدامات سند راهبردی باید تصویب و ابلاغ شود. در کمیسیون نظام سلامت نیز شناسنامه سند راهبردی باید هرچه سریعتر ابلاغ شود.

در بخش دیگری از این جلسه، علی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن با اشاره به اینکه بار اصلی فعالیت‌های قرآنی کشور بر دوش بخش مردمی اعم از موسسات یا دیگر اقسام فعالیت مردمی است، گفت: بر همین اساس، ما نیز بایستی ثقل کار را به این سمت ببریم و از این ظرفیت استفاده کنیم. گاهی احساس می‌شود در سال‌های اخیر با ورود دستگاه‌ها به بحث تصدی‌گری، این ظرفیت تحلیل رفته است.

وی افزود: نکته دیگر در مورد موسساتی هست که با استفاده از برخی امکانات به قوت و قدرتی رسیده‌اند. درخواست من این است که با مشارکت دادن این موسسات در فعالیت‌ها، سازو کار اتحادیه را تضعیف نکنیم. به هر حال موسسات هر چقدر هم قوی باشند، در قالب اتحادیه دیده شده‌اند و از این طریق می‌توانند در فعالیت‌ها حضور داشته باشند، اگر بخواهیم دوگانگی ایجاد کنیم، مطلوب نیست. به هر حال اتحادیه مدغم خروجی این شورا هست و لذا نباید بگذاریم تضعیف شود.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمیمن حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در این مورد با تأکید بر اینکه قصد شورا مطلقاً تضعیف اتحادیه نبوده است، گفت: اتفاقاً در مجمع مشورتی شورای توسعه، مصادیق واگذاری فعالیت‌های بخش دولتی به مردمی احصا و فرایند نیز مشخص شده است و این موضوع تا چند هفته آینده نهایی خواهد شد.

اتحادیه ایرادات وارد به خود را برطرف کند 

محمدی تصریح کرد: البته ایراداتی که به اتحادیه وارد است، باید رفع شود و اگر رفع نشود، ممکن است حاشیه‌هایی را ایجاد کند. لذا در وهله اول، مدیرعامل اتحادیه باید مستقر شود.

در ادامه این جلسه، الزام عضویت موسسات قرآنی در اتحادیه برای دریافت مجوز فعالیت به تصویب رسید.

بر اساس گزارش ایکنا، در بخش دیگری از این جلسه و با توجه به اهمیت موضوع سند جامع قرآن و فضای مجازی، به این دستور که از ابتدا در شمار پنجمین دستور جلسه قرار گرفته بود، به بحث گذاشته شد.

در این بخش ابتدا دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان پیشینه‌ای از این سند پرداخت و گفت: سند فضای مجازی هم در شورای عالی فضای مجازی نهایی شده است و هم در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مورد بررسی قرار گرفته است. اخیراً نیز در کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، مراحل نهایی اجرایی شدن را طی کرده است.

رضا سلامت‌پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در مورد این سند و آنچه در مجمع مشورتی شورای توسعه به تصویب رسیده است، اشاره کرد و گفت: سند قرآن و فضای مجازی از اسناد درازدامنی بود که شش سال به طول انجامید، یعنی فضای مجازی که نیاز به نگاه سریعی دارد، در بحث سیاست‌گذاری، آن را بسیار طولانی کردیم.

اولویت‌های برنامه جامع قرآن و فضای مجازی برای اجرا در سال 1400 

وی با اشاره به اینکه شرایط کرونایی کشور باعث تسریع رسیدگی به این سند شد، افزود: این سند با توجه به تأخیرهای به وجود آمده در رسیدگی به آن، در کمیسیون تبلیغ و ترویج بررسی شد و موارد محدودی از آن کم یا زیاد شد و به تصویب رسید. در مجمع مشورتی نیز برای تسریع فرایند، 10 مورد از اقدامات این سند با رویکرد اجراپذیری در یک سال، قابلیت تأمین مالی و اثرگذاری ملموس داشتن، به عنوان اولویت‌های اول استخراج و بنا شد این 10 مورد اجراسازی شود. کمیته تخصیص اعتبارات صندوق مشارکت نیز مصوب کرد اولویت تبلیغ و ترویج در بحث منابع مالی این 10 مورد باشد.

در ادامه این جلسه، عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به بیان توضیحاتی در مورد این سند پرداخت و اظهار کرد: این برنامه جزء برنامه‌هایی بوده که به شدت آن را دنبال کردیم. در یکی از جلسات شورای عالی فضای مجازی یا کمیسیون‌های مربوط به آن هم شرکت کردم و بسیار پیگیر بودیم که رسماً از آنجا ابلاغ شود که با تأخیر زیادی مواجه شد.

وی افزود: با توجه به اینکه شرایط کرونایی ضرورت اجرای این سند را دو چندان کرده است، در شهریورماه گذشته تصمیم گرفته شد خود ما جدا از تأیید نهایی و ابلاغ رسمی از طرف شورای عالی فضای مجازی این سند را دنبال کنیم. جلسات متعددی در همین زمینه برگزار و در نهایت در آخرین جلسه کمیسیون که زمستان گذشته برگزار شد، به تصویب رسید.

فقهی‌زاده به پیشنهاد کمیسیون تبلیغ و ترویج مبنی بر واگذاری بخشی از اجرایی‌سازی سند قرآن و فضای مجازی به اتحادیه قرآنی اشاره کرد و گفت: در جلسه‌ای که اواخر سال قبل برگزار شد، این پیشنهاد را ارائه دادیم تا تمامی بندهای برنامه جامع قرآن و فضای مجازی از سوی اتحادیه واحد کشوری اجرا شود. آنجا اتفاقاً اجرای همه سند را بر عهده نگرفتند و با حساسیتی که در اتقان کار داشتند، درخواست کردند زمینه‌هایی را که توانایی بیشتری دارند، عهده‌دار شوند. در ادامه، آقای «محمد انجم شعاع» طی نامه‌ای این مطلب را مکتوب کرده‌اند که به شرط تأمین اعتبار، بخشی از برنامه را انجام می‌دهند.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در این زمینه بیان کرد: اصل سند مصوبه شورای عالی قرآن و فضای مجازی را دارد. در مورد اولویت‌ها هم هیچ بحثی وجود ندارد. رفع مسئولیت از وزارت ارشاد در بحث فعالیت‌های مجازی کار دشواری است. ظرفیت این وزارتخانه با سامانه‌های مختلف و مرکز دیجیتالی که دارد، مطلوب است و انتظار می‌رود معاونت بتواند این ظرفیت‌ها را فعال کند.

وی با تأکید بر اینکه اتحادیه باید فعالیت خود را تمام قد بر روی فضای مجازی متمرکز کند، گفت: این البته مستلزم حمایت است و نقش وزارت ارشاد در این حمایت‌ها باید محفوظ بماند.

همچنین محمدعلی خواجه پیری در یک تذکر بیان کرد: تجربه نشان داده دستگاه‌هایی که چند کار می‌گیرند، در ادامه کارهایی که راحت‌تر اجرایی می‌شوند را انجام می‌دهند و سایر کارها باقی می‌ماند، لذا کمیته تخصیص به شرط اینکه همه فعالیت‌ها انجام شود، از آنها حمایت می‌کند. بنابراین کمیسیون اگر می‌خواهد برنامه به کمیته تخصیص بدهد، باید برنامه‌هایی که می‌تواند اجرایی کند را ارائه بدهد. امیدوارم کمیسیون این موضوع را رعایت کند.

تفاهم کمیسیون تبلیغ و ترویج با اتحادیه 

محمدمهدی عزیززاده، مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم نیز از توافق این کمیسیون با اتحادیه قرآنی خبر داد و گفت: در در همین راستا، پروژه‌ها هم بودجه‌بندی شده و توافق ضمنی شده است؛ حداکثر طی دو هفته آینده ریز پروژه‌ها بر روی سامانه سمات بارگذاری خواهد شد. 

عضویت دو دستگاه در کمیسیون تبلیغ و ترویج

در بخش دیگری از این جلسه، عضویت وزارت بهداشت در کمیسیون توسعه فعالیت های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم به رأی گذاشته شد که به رأی اکثریت به تصویب رسید. همچنین با تذکر معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد، عضویت ستاد عالی کانون های فرهنگی و هنری مساجد که چند ماهی می‌شود مسکوت مانده است، نیز به رأی گذاشته شد و این نهاد نیز به عضویت کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در آمد.

پلتفرم یکپارچه 

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به طرح مباحثی در مورد فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی پرداخت و با تأکید بر اینکه موضوع فضای مجازی را مقداری ساده‌سازی می‌کنیم، گفت: به نظر من فضای مجازی جایگاهی نیست که در آن کارها توزیع شود، اینجا یک پلتفرم یکپارچه نیاز است، برای این کار یک دستگاه باید مسئولیت تولید این پلتفرم را قبول کند. بعد از طراحی این پلتفرم است که همه دستگاه‌ها می‌توانند در همان فضا کار انجام دهند.

عاملی با تأکید بر اینکه در فضای مجازی دچار پراکندگی بسیار زیادی شده‌ایم، اظهار کرد: ما در این فضا همیشه هزینه می‌کنیم و این یک کار تکراری است. محیط مجازی یک قابلیت برای همه است، اگر در این زمینه در یک سازمان ظرفیتی ایجاد شود، آن ظرفیت نه تنها برای همه کشور که برای همه دنیا خواهد بود؛ یعنی یک لایه از آن می‌تواند بهره‌برداری خاص قرآنی باشد و یک لایه آن هم بهره‌برداری عمومی و ... باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه لازم است که یک بار طراحی قوی ای برای قرآن کریم داشته باشیم و تمام لایه‌های ممکن را برای این شهر قرآنی پیش‌بینی کنیم، گفت: این کار می‌تواند خدمات ملی و بین‌المللی ارائه دهد. اگر در این حیطه قرار است کاری انجام شود، باید تراز بزرگی داشته باشد. ما در فضای مجازی هزینه می‌کنیم، اما این هزینه را ارزان مصرف می‌کنیم. اینهایی که قدرت‌های مجازی دنیا هستند، از نقاط کوچک شروع کرده‌اند. شایسته است برای قرآن یک پلتفرم داشته باشیم.

رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه بیان کرد: لذا لازم است به یکی از دستگاه‌ها ماموریت داده شود تا یک نرم افزار ارزشمند را طراحی کنند. پیشنهاد من سازمان تبلیغات اسلامی است که هم تیم خوبی در زمینه علمی و فناوری دارد و هم توانمندی و علاقه در این زمینه دارند. اگر وزارت ارشاد این توان را دارد، این نهاد هم می‌تواند این مأموریت را تقبل کند.

وی افزود: درست است که اتحادیه دارای ظرفیت است، اما هنوز زیرساخت‌های لازم برای پویا شدن را ندارد، اجازه بدهیم نهادهایی که بزرگ هستند، مأموریت پلتفرم یکپارچه قرآنی را رقم بزند، بعد از آن اتحادیه نیز نقش خود را در قالب این پلتفرم پیدا خواهد کرد.

عاملی با تأکید بر اینکه طراحی چنین پلتفرمی نیازمند هزینه است، گفت: در سال 2017 گوگل برای تقویت خود 30 میلیارد دلار هزینه کرده است. اگر لیست خریدهای گوگل را نگاه کنید، متوجه هزینه‌های بسیار زیاد آن خواهید شد.

یک تصمیم تاریخی 

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه احتمال دارد این موضوع یک تصمیم تاریخی باشد، بیان کرد: الان بحث ابزار نیست، بلکه بحث یک زیست‌بوم قرآنی است. وقتی شکل بگیرد، خروجی‌های بسیار زیادی دارد. برای این کار لازم است تمام سرمایه یک جا متمرکز شود. لذا موافقم این وظیفه به سازمان تبلیغات واگذار شود و منابع پراکنده‌ای هم که برای این کار در نظر گرفته شده است، در اختیار این سازمان قرار بگیرد.

در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نیز به بیان سخنانی پرداخت و گفت: من فکر می‌کنم اتحادیه نماد سپردن کار به مردم است، لذا بخش مردمی در هر موضوعی که می‌خواهد ورود داشته باشد، باید به آن میدان داده شود، بنابراین با اینکه ممکن است ملاحظاتی وجود داشته باشد، اما اصل کار را قبول داریم.

قمی افزود: در بحث سکوهای بزرگ سرویس‌دهنده در فضای مجازی هم باید به اثرگذاری بسیار زیاد آنها اشاره کنم. در حال حاضر یکی از این پلتفرم‌ها اعلام کرده است که در سال 1400 هزار میلیارد سود خالص خواهد داشت. اساساً اینگونه است که اگر یک پلتفرم قدرتمند و بزرگ ساخته نشود و روی کار نیاید، چه بسا اساس کار از دست برود.

وی با بیان اینکه تهیه این پلتفرم از مواردی است که دستگاه حاکمیتی باید جلو بیاید، گفت: هر کدام از نهادها که فکر می‌کند می‌تواند چنین مأموریتی را برعهده بگیرد، می‌تواند روی حمایت ما حساب کند، در غیر این صورت می‌توانیم به عنوان خادم در این عرصه گام برداریم، زیرساخت‌های خوبی برای این کار داریم و در حال حاضر هم بر روی زمین ظرفیتی موجود است که می‌تواند توسعه پیدا کند.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در پایان تأکید کرد: در آینده نه چندان دور، چه بسا پلتفرمی بیاید و برای ما مسئله ایجاد کند و آن موقع به دنبال کنترل آن برویم، لذا اگر قرار است اقدام کنیم، موقعیت آن زمان حاضر است. این البته نیاز به هزینه چشمگیر دارد.

مأموریت مهم برای سازمان تبلیغات 

بر اساس گزارش ایکنا، در پایان این جلسه پیشنهاد مطرح شده از سوی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با مخالفتی مواجه نشد و مقرر شد سازمان تبلیغات اسلامی مأمور تهیه یک پلتفرم برای اجرای فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی شود. همچنین اعلام شد این موضوع منافاتی با برنامه جامع قرآن و فضای مجازی نخواهد داشت و برنامه‌های طراحی شده در قالب آن سند به قوت خود باقی خواهد ماند.