طرح تحول سرفصل‌های دروس معارفی؛ گامی در راستای اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم رونمایی از طرح «تحول و بازبینی عناوین و سرفصل‌های دروس معارف اسلامی»، امروز، 27 اردیبهشت‌ماه با حضور حجت‌الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و جمعی دیگر از مسئولین نهاد رهبری برگزار شد.

حجت‌الاسلام رستمی در این مراسم بیان کرد: دروس معارفی، دروسی ضروری و مورد نیاز جامعه دانشگاهی است و از مجموعه مأموریت‌های نظام اسلامی این است که فضای تربیتی دانشگاه‌ها را بر عهده دارد و از این‌رو اهتمامی که در اسناد بالادستی آموزش عالی به این دروس صورت گرفته، اهتمامی ویژه است. نوع تدوین متون و انتخاب اساتید برای این دروس، مهارت‌ها و الزامات این دروس و نظارتی که بر ارائه این دروس صورت می‌گیرد، سطحی فراتر از روال عادی تدریس است که این مسئله نشان‌دهنده اهتمام سیاست‌گذاران است.

وی تصریح کرد: واقعیت این است که تغییراتی در فضای فکری و ذهنی مخاطبین این دروس رخ داده، همچنین تغییراتی در سرعت نقل و انتقال اطلاعات اتفاق افتاده است و از طرفی سرعت انتقال مسائل و شبهات بالا رفته و رسالت‌های بالاتری از مجموعه جوان کشور در سیاست‌گذاری‌ها مانند بیانیه گام دوم انقلاب درخواست می‌شود که همه این موارد، به‌روشنی مأموریت‌های بلندی برای جوانان تعریف می‌کند. مجموعه مطالباتی نیز از جانب بزرگان نظام تعلیم و تربیت داریم که محتوای دروس معارفی باید به‌روز باشد و انتظار از جامعه طراز این است که آنچه به دانشجو ارائه می‌شود، آخرین دستاوردها باشد. این مطالبه در حیطه دروس معارفی بارها از زبان مقام معظم رهبری بیان شده و ایشان معتقدند در هر موسمی نیازمند بازخوانی هستیم که ببینیم مطالب، متناسب با نیاز روز هست یا خیر.

بازخوانی دروس معارفی در نهاد رهبری

رستمی در ادامه افزود: با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب، این مأموریت به معاونت آموزشی نهاد و دانشگاه معارف اسلامی سپرده شد که بازخوانی نسبت به آنچه ارائه می‌شود و آنچه نیاز است صورت گیرد. از طرفی سرفصل‌های موجود دروس معارفی، مدت زیادی بود که تصویب شده بود و هرچند مهارت‌آموزی‌هایی بود، اما تلاش شد که سرفصل‌های این دروس با نیازهای روز منطبق شود و ضروری بود که به صورت دقیق به آن پرداخته شود.

وی تصریح کرد: براساس پژوهش‌های گسترده‌ای که در دانشگاه‌ها صورت گرفت، دستاوردهای خوبی جمع‌آوری کردیم و از فرصت دوره کرونا و حضور اساتید در فضای مجازی استفاده شد تا نظرات آنها جمع‌آوری شود و برآیند این پژوهش‌ها منجر به تعیین اولویت‌های جدیدی در حوزه  دروس معارف اسلامی شد. سرفصل‌های جدید با نگاهی که دانشجویان نسبت به نیازهای خود داشتند و اولویت‌بندی که اساتید معارف داشتند، تدوین شد و مجموعه عناوینی که بیشترین اولویت را داشتند، عناوین اول بودند و ما طرح کوتاه‌مدت تحول در دروس معارف را در حوزه عناوین سرفصل‌ها به اتمام رساندیم و در طرح بلندمدت، تحول بنیادین در دروس معارف مورد انتظار است.

طرح تحول سرفصل‌های دروس معارفی؛ گامی در راستای اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها

رستمی با اشاره به دیدار اخیر دانشجویان با مقام معظم رهبری که به صورت مجازی برگزار شد، بیان کرد: مقام معظم رهبری در دیدار هفته قبل با دانشجویان، موضوع اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها را مأموریت به‌زمین مانده نظام تلقی کردند که این نکته، یادآوری به همه مسئولین آموزش عالی است و مخاطب اول این تکلیف را خودمان می‌دانیم، به ویژه شورای اسلامی‌شدن باید خود را مخاطب این فرمایش بداند که سند اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها، یک سند ارزشمند است که البته با اجرای کامل آن فاصله داریم و باید همه مجموعه‌ها در این راستا تلاش کنند. بنابراین، تحول عناوین و سرفصل‌های دروس معارفی را نیز در راستای موضوع، توجه به مبانی دینی نهاد علم و مأموریت‌های نهاد در راستای باز کردن گره‌های ذهنی دانشجویان می‌دانیم که نیازهای دانشجویان اولویت داشت و این گام را لبیکی به این فرمایش مقام معظم رهبری می‌دانیم.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها اظهار کرد: تحول، رفع عیوب و یافتن مسیرهای جدید، یکی از ضرورت‌های جامعه ما است و در حوزه دانشگاه نیز مسئله این تحول جدی‌تر است. همچنان که مقام معظم رهبری نیز فرمودند که تحول یک نیاز است و حوزه آموزش عالی باید پیش‌قراول این تحول باشد.

مأموریت اصلی دروس معارفی

در بخش دیگری از این مراسم، حجت‌الاسلام نیکزاد عیسی‌زاده، معاون آموزشی پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها بیان کرد: یکی از مأموریت‌های مهم و اصلی دروس معارف و استادان این دروس که در بیانیه گام دوم انقلاب و فرمایشات مقام معظم رهبری مورد توجه قرار گرفته، تربیت نسلی کارآمد، متعهد و بامعنویت برای نظام است که بتواند در ابعاد  مختلف سیاسی، اجتماعی و ... ، جوانان این مرز و بوم را تربیت کند. از این‌رو، دغدغه ارتقای مباحث معارفی که باید در راستای تربیت دینی دانشجویان در طراز انقلاب اسلامی ایفای نقش کند، مورد توجه نهاد بوده است. یکی از مأموریت‌های معاونت آموزش نیز به‌روز کردن موضوعات و سرفصل‌های دروس معارفی برای تحقق همین هدف است و در مدت زمان یک‌ سالی که طرح بازنگری سرفصل‌ها کلید خورد، با تلاش‌های فراوان، مبتنی بر کارهای علمی، امروز طرح کوتاه‌مدت بازبینی دروس معارف را پیش‌رو داریم.

وی تصریح کرد: طرح بازبینی و اولیت‌بندی سرفصل‌های دروس معارف، طرح کوتاه‌مدتی بود که با شرکت ۱۲۰۰ استاد معارف در سراسر کشور انجام شد و بر اساس نظرسنجی‌های به عمل آمده از استادان و دانشجویان اقدامات لازم انجام شد، چه اینکه، این سرفصل‌ها از سال 1384 تغییر نکرده بود و اساتید نیز باید به سرفصل‌ها مقید می‌بودند و بسیاری از مباحث ضروری به لحاظ زمانی، امکان طرح شدن نداشت، از این‌رو، بر اساس این نظرسنجی و نیازهای روز که یکی از آنها توجه به بیانیه گام دوم انقلاب بود، این سرفصل‌ها براساس اولویت بازتنظیم و در قالب طرح کوتاه‌مدت آماده شد. در کنار این طرح، طرح بلندمدت را نیز داریم و امیدواریم چندماه بعد، از آن طرح نیز رونمایی شود که تحول کامل سرفصل‌ها است و باید مقدماتش فراهم شود.

در بخش دیگری از این مراسم، حجت‌الاسلام حیدرزاده، مدیر ارتقا و کارامدی استادان معارف اسلامی طی سخنانی بیان کرد: مقام معظم رهبری، در مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی، در مورخ ۱۴ خرداد 1399 بیاناتی را در باب تحول در آموزش فرمودند «در زمینه‌ مسائل آموزشی ما واقعاً احتیاج داریم به تحوّل. تحوّل در زمینه مسائل آموزش این است که ما آموزش‌های دانشگاهی و دبیرستانی را، حتّی دبستانی را، آموزش‌های عمقی قرار بدهیم؛ عمقی، کاربردی، نه صرفاً حفظی؛ درس‌ها و بحث‌های فایده‌محور را مطرح بکنید».

وی افزود: این بیانات ما را بر آن داشت که مدلی را در سرفصل‌های دروس معارف تعریف کنیم که فایده‌محور باشد. دروس دانشگاهی تخصصی و عمومی است و سرفصل‌ها نیز تفاوت‌های ماهوی دارند. در دروس عمومی می‌خواهیم فرد متخصص بتواند مهارت‌های زندگی و ارتباط با دیگران و ... را بیاموزد و فرد موفقی باشد. اصولاً افرادی که تخصص دارند، اگر مهارت‌های لازم را یاد نگیرند، موفق نیستند.

حجت‌الاسلام حیدرزاده تصریح کرد: بنابراین، دروس عمومی اهمیت دارد و باید مفاهیمی را با مخاطب بیان کنیم که احساس کند در زندگی‌اش کاربرد دارد و بر آن شدیم تا سرفصل‌ها را با مدل جدید تدوین کنیم که مسئله‌محور است. برخی از دروسی که ارائه می‌شد، مورد نیاز نبود چون دانشجو می‌خواهد مطالبی را یاد بگیرد که در زندگی خود پیاده کند و ما به دنبال کاربردی‌کردن دروس بودیم و بر این اساس طرح مسئله‌محور را مطرح کردیم.