انسان و داشته‌هایش
سوره عصر، یکی از زیباترین سوره‌های قرآن است که حقایق موجود در آن و انس با آنها می‌تواند انسان را وهم‌های زیانباری در زندگی نجات بدهد و مدار امنی برای انسان در رهایی از سختی‌های زندگی باشد.
به گزارش ایکنا از خوزستان، سوره عصر، یکی از زیباترین سوره‌های قرآن است که حقایق موجود در آن و انس با آنها می‌تواند انسان را وهم‌های زیانباری در زندگی نجات بدهد و مدار امنی برای انسان در رهایی از سختی‌های زندگی باشد. از همین رو در خواص این سوره ذکر شده است «هر گاه سوره مبارکه را بر شخص غمگین بخوانند غم و اندوه او برطرف می‌شود.»
مهم‌ترین حقیقتی که این سوره به انسان گوشزد می‌کند این است که در معرض از دست دادن‌ها و زیان است. شاید با این جمله تصویر یک ساعت شنی در ذهن ما ترسیم شود که شن‌های آن به تدریج و ناگزیر از حباب بالا به حباب پایین منتقل می‌شوند و این سیر، غیر قابل اجتناب است، اما سوره عصر، یک «اما» یا یک استثنای مهم دارد، به این معنی که راه‌هایی هست تا انسان زیان نکند.
این سوره با یک سوگند شروع می‌شود: «والعصر» عصر به معنی روزگار (یا قطعه‌ای از زمان) است. در ادامه جمله شگفتی بیان می‌شود: «إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ»: انسان و سرمایه‌ها و ظرفیت‌های او در معرض تلف شدن و خسران است.
به گفته بعضی از مفسران، خسارت ديدن يعنی سرمايه را باختن. سرمايه انسان، كه از او جدا نيست، خود انسان است؛ نه دارایی و اموال او. كسی كه هويت خود را ببازد و تحت ولايت شيطان قرار دهد، هرگز مالك خود نيست و چيزی از او نمی‌ماند؛ مانند يخی كه در آفتاب سوزانِ نيم‌روز قرار گرفته و اصل آن از ميان می‌رود.
در این میان گروهی از این حکم مطلق زیانباری، استثنا شدند: «الا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» اینها گروهی هستند که زمینه به بار نشستن ظرفیت‌های خود را فراهم کرده‌اند. چگونه؟ این افراد اهل ایمان هستند. ایمان، اعتقاد به خدا، روز قیامت، ربوبیت خدا، رسالت حضرت محمد(ص)، ارزش‌های موجود در منشور هدایت(قرآن)، مسئولیت انسان در برابر اعمال و ... را شامل می‌شود.
راه دیگر نجات، عمل صالح است. نکته زیبایی که درباره عمل صالح وجود دارد این است که عمل صالح، به عمل نیکی اطلاق می‌شود که با توجه به موقعیت‌ها بهترین گزینه‌ای باشد که فرد بتواند انجام دهد. آنچه انسان را از خطر به هدر رفتن سرمایههای وجودش نجات می‌دهد، عمل صالح است.
دو عامل مهم دیگر «َتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» هستند؛ یعنی سفارش همدیگر به حق و صبر. اگر دو راهبرد اول در بهره‌گیری از داشتههای انسانی را فردی در نظر بگیریم، این دو، دو راهبرد جمعی هستند. توجه به این آیه نشان می‌دهد انسان نمی‌تواند به سعادت خود به تنهایی و بدون در نظر گرفتن اطرافیان خود بیندیشد. ما باید یکدیگر را به آنچه حق و ثابت و درست است، توصیه کنیم. این عمل جمعی نمی‌گذارد، حق متروک و ناشناخته بماند و انرژی مثبت باقی ماندن بر جریان حق را تقویت می‌کند.
توصیه یکدیگر به صبر و بردباری، راهبرد دیگر است. همه می‌دانیم پایداری بر حق با مشکلات و دشواری‌هایی همراه است. ثبات قدم، نیازمند آن است که مؤمنان در میان خود توصیه دائمی به صبر داشته باشند.
در سوره عصر، به انسان و رابطه او با داشته‌هایش توجه می‌شود. این سوره به انسان نشان می‌دهد که واقعی‌ترین داشتههای او ایمان او است، ایمانی که از آن عمل صالح برخیزد، یعنی بهترین عملی که در هر موقعیت بتواند انجام دهد و پس از آن خیر خواهی او برای دیگران برای حفظ و نگهداری آنها در همین مسیر (با توصیه به حق و صبر). این همه آن چیزی است که انسان می‌تواند در این جهان داشته باشد. آیا دیدن این مدار و ایمان با آن، نمی‌تواند بر کم رنگ کردن وهم‌های انسان مؤثر باشد؟
منابع:
تفسیر همگام با وحی، عبدالکریم بهجت پور، ج اول، 452 تا 454
تفسیر تسنیم، آیت‌الله جوادی آملی، جلد 7صفحه 125
انتهای پیام
