سرانه قرآن خواندن در کشور 15 دقیقه در روز است

به گزارش خبرنگار ایکنا، جلسه صد و هجدهم مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی هفته گذشته با حضور اعضای این مجمع در دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شد. در بخشی از این جلسه نتایج پیمایشی که با موضوع میزان انس مردم با قرآن کریم انجام شده بود، برای اعضای مجمع تشریح شد.

در پیش‌نویس این دستور آمده است: موضوع سنجش شاخص‌‌های توسعه فرهنگ قرآنی از ابتدای تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی و حتی قبل از آن مطرح بوده است. در این مدت پژوهش‌هایی برای طراحی شاخص‌ها (سعید بهمنی، ۱۳۸۸ و عمار جلالی‌منش ۱۳۹۱) و همچنین پیمایش‌هایی در بخش‌هایی از مخاطبان (دانشجویان دانشگاه‌های تهران و تبریز، مردم شهر تهران) صورت گرفت. لیکن نیاز به یک پیمایش ملی کاملاً احساس می‌شد.

در جلسه 51 شورای توسعه فرهنگ قرآن مورخ 1399/8/6 اولین نسخه شاخص‌های ملی توسعه فرهنگ قرآنی با عناوین ذیل مورد بررسی قرار گرفت:

میزان افراد با سواد قرآنی پایه (روان‌خوانی و درک معنای عموم آیات)
میزان انس افراد با قرآن (خواندن متدبرانه روزانه قرآن)
میزان استفاده روزانه افراد از محتوای قرآنی رسانه‌ها و فضای مجازی
میزان انس و ارتباط خانواده‌ها با قرآن
میزان پایبندی اقشار جامعه به آموزه‌های قرآنی در گفتار و کردار
میزان منابع مالی حاصل از وقف و امور خیریه در فعالیت‌های قرآنی

در این زمینه پس از بررسی و مشورت با کارشناسان و صاحب‌نظران، شاخص‌ها و سؤالات اولیه برای سنجش طراحی شد و در اختیار پرسشگران حرفه‌ای (مؤسسه پژوهشگران خبره پارس به مسئولیت ابراهیم محسنی،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) قرار گرفت و سؤالات مجدداً مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت و پرسشنامه طرح به تأیید نهایی رسید.

اندازه نمونه برای سال نخست این پیمایش 1500 نفر در نظر گرفته شد. پیمایش‌های تلفنی هزینه‌های مالی و اجرایی و زمانی کمتری در مقایسه با پیمایش‌های میدانی دارند، در صورتی که عموماً از کیفیت مشابهی برخوردارند. برتری دیگر پیمایش‌های تلفنی این است که امکان اجرای تمام 1500 مصاحبه در حدود یک ماه وجود دارد و در نتیجه نمونه یک نمونه کاملاً مقطعی به حساب می‌آید، یعنی تنوع زمانی ندارد ولی تنوع مکانی دارد. به عنوان مثال اگر اجرای مصاحبه‌ها سه ماه به طول بینجامد، ممکن است مصاحبه‌های بخشی از شهرها در ماه رمضان و بخشی دیگر در ماه شوال انجام شود که منجر به برهم‌نهی اثرات ناشی از تغییر مکان روی اثرات ناشی از تغییر زمان می‌شود و امکان مقایسه مکانی داده‌ها را کاهش می‌دهد.

گزیده‏ نتایج پیمایش

92 درصد جمعیت بالای 15 سال کشور معتقدند که تمام قرآن کلام خداست.

26 درصد (حدود یک چهارم) جمعیت بالای 15 سال کشور معتقدند که تمام صفحات قرآن را می‏‌توانند راحت و روان بخوانند.

ریشه‏‌های دموگرافیک سواد روخوانی قرآنی، داشتن تحصیلات و دین‏دار بودن است؛ این دو متغیر با هم اندرکنش نیز دارند.

پنج درصد جمعیت بالای 15 سال کشور معتقدند که تقریباً تمام معنی آیات قرآن را موقع تلاوت متوجه می‏‌شوند. 

سرانه قرآن خواندن در کشور 109 دقیقه در هفته معادل 15.6 دقیقه در روز است. این سرانه در شیعیان و اهل سنت و همین‏طور در بین اقوام مختلف تقریباً همین مقدار است و از این حیث تنوعی ندارد.

بیشترین انس با قرآن را زنان بالای 55 سال با سرانه قرآن خواندن 241 دقیقه در هفته معادل 34 دقیقه در روز دارند.

بیشترین میزان حفظ قرآن در گروه سنی زیر 20 سال است؛ میانگین حفظ قرآن در کل جمعیت بالای 15 سال، 0.74 (جزء) است، در حالی که این مقدار برای زیر 20 ساله‏‌ها 1.4 (جزء) است.

تمام مردم کشور در منزل خود قرآن دارند؛ به بیان دقیق بخشی از مردم کشور که در منزل خود قرآن ندارند، آن قدر کم هستند که از خطای پیمایش کمتر بوده و پیمایش فعلی نمی‏‌تواند با قطعیت وجود یا عدم وجود این گروه را تأیید کند.