با اعتراضات چه باید کرد؛ اقدامات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت

این روزها کشور درگیر فضایی است که یک سر آن اعتراضات بحق مردمی و سر دیگر آن آشوب و اغتشاش با تحریک مستقیم و آشکار خارجی است و همین امر فضای غبارآلودی را بر عرصه سیاسی و اجتماعی کشور حاکم کرده که تفکیک معترض ـ اغتشاشگر را مشکل ساخته است و رسانه‌های فارسی بیگانه نیز بر این آتش افروخته می‌دمند تا این فضا همچنان شعله‌ور مانده و اهداف سوء خود از تشدید فشار خارجی بر کشور تا تجزیه ایران یا سرنگونی جمهوری اسلامی ایران را پیش ببرند.

آنچه نباید فراموش کرد این است که رسانه‌های بیگانه و معاند تنها می‌توانند نقش تشدیدکننده را در این فضا ایفا کنند و بزرگنمایی نقش آنها در حقیقت تضعیف‌کننده قدرت ملی ماست.

اما راه مقابله با برخی اقدامات دشمن، از بین بردن زمینه نقش‌آفرینی آنهاست؛ بدین معنا که اگر عدالت و رفاه و کارآمدی را در کشور شاهد باشند، کاهش مفاسد اقتصادی را بعینه ببینند و تضادی در گفتار و رفتار مسئولان کشور نبینند، تا حد زیادی فضایی برای دشمن بیگانه و بازوهای رسانه‌ای آن برای تبدیل یک حرکت اعتراضی به حق به اغتشاش و آشوبگری ایجاد نمی‌شود.

چه باید کرد

اما چه باید کرد؟ تجربیات اعتراضات سابق به خوبی نشان می‌دهد که این بار هم مسیر انتخاب شده از سوی مسئولان اشتباه بود و به جای پذیرش و عذرخواهی که می‌توانست آبی بر آتش اعتراضات باشد و از گسترده‌تر شدن ابعادش با تحریک‌آفرینی خارجی جلوگیری کند، مسئله حواله به تشکیل کمیته رسیدگی و بررسی موضوع شد که در عین حال که اقدامی درست و منطقی است اما باید بعد از عذرخواهی و پذیرش خطا صورت می‌گرفت، زیرا طولانی شدن فرآیند رسیدگی‌ در کنار کاهش اعتماد مردم به این نوع کمیته‌های رسیدگی و پیگیری به واسطه عملکرد آنها در حوادث دیگر، جز فراهم کردن زمینه دخالت بیشتر طرف خارجی نتیجه دیگری ندارد.

اکنون نیز که دامنه اعتراضات با حضوری شدن دانشگاه‌ها از روز گذشته افزایش یافته بهتر است به منزله یک اقدام کوتاه‌مدت مسئولان به منزله یکی از نشانه‌های مردمی بودن خود به طور میدانی به صحنه آمده و در برخی دانشگاه‌ها در جمع معترضان حاضر شده و در ابتدا فقط بشنوند و بشنوند هر چند تیز و تند باشد تا در عمل نشان دهند بین اعتراض و اغتشاش تفکیک قائل شده و معترض را به معنی واقعی به رسمیت می‌شناسند زیرا لازمه منفک شدن این دو گروه اقدامات و تمهیداتی است که حکومت باید انجام دهد و در مرحله بعد است که معترضان باید اغتشاشگر و آشوبگر را از جمع خود جدا کنند.

در حقیقت حضور مسئولان در بین جمع معترضان به ویژه در فضای دانشگاه به معنای احترام به معترض و پذیرش عملی حق اعتراض آنان و اولین گام عملی در تفکیک معترض و اغتشاشگر از سوی مسئولان است. این اقدام شاید در ابتدا نتواند رضایت و اعتماد معترضان را جلب کند اما استمرار و اصرار مسئولان به انجام چنین اقدامی و پرهیز از واکنش به شعارهای معترضان، همدلی با آنان و تضمین عدم برخورد حراست با دانشجویان به تدریج فضای سیاسی و اجتماعی را هم آرام‌تر خواهد کرد اما قطعا نباید در این مرحله متوقف شد چون توقف در این مرحله حس فریب دادن را در ذهن معترضان شکل می‌دهد.

به عبارتی مسئولان باید این اقدام را مقدمه‌ای برای انجام اقدامات میان‌مدت و بلندمدت بدانند؛ آرام کردن فضای عمومی کشور برای فراهم کردن زمینه قانونی اعتراضات مردمی و اصلاح رویه‌های مورد اعتراض و حتی تغییر قوانین ناکارآمد و نامتناسب با تحولات و تغییرات اجتماعی ایران قرن 15 که این اقدامات از شنیدن صدای معترض و درک اعتراض او آغاز و در ادامه به تلاش برای ایجاد فهم متقابل میان حکومت و مردم از شرایط و محدودیت‌های یکدیگر رسیده و در نهایت به اقدامات عملی برای کاهش نارضایتی‌ها به ویژه در حوزه اقتصادی و افزایش فرصت‌های مشارکت واقعی مردم بماهو مردم در اداره کشور می‌انجامد.    

مهدی مخبری