فیلم فجر؛ فرصت یا تهدید؟

جشنواره فیلم فجر جذابترین رویداد هنری کشور است که از ابتدا قرار بود ویترین سینمای انقلاب اسلامی باشد و برای همین نخستین دوره آن فجر نام گرفت و در ایام دهه فجر نیز برگزار شد. رفته رفته این جشنواره با تغییرات فرهنگی و اجتماعی تغییر ماهیت داد و به ویترین یکساله سینمای ایران تبدیل شد. این شد که همه سینماگران سعی می‌کردند تا تولید خود را به این جشنواره برسانند و در رقابت پیش رو بیشترین سیمرغ‌ها را شکار کنند.

در این سال‌های رفته، تحولات مختلف دیگری هم روی داد که چندان مهم نبود و از آن جمله می‌توان به جدایی بخش بین‌الملل و برگزاری آن در تاریخی دیگر و پیوستن دوباره آن در دولت جدید نام برد. تغییر محل سینمای رسانه از برج میلاد و تفکیک سینمای منتقدان و خبرنگاران نیز از آن جمله است که مسئله مهمی به شمار نمی‌رود.

به‌هرروی، امسال جشنواره دچار کاهش مشارکت برخی از سینماگران و به‌ویژه منتقدان سینمایی شده که در شق دوم به صورت رسمی از سوی دبیر انجمن منتقدان سینمایی انجام شده و از دلایل متعدد این موضوع که بگذریم تبعاتی را ایجاد کرده که موجب تصمیم‌گیری‌های عجولانه از سوی مدیران جشنواره شده است.

یکی از این تصمیمات – که به نظر می‌رسد برای بالا بردن مشارکت تهیه‌کنندگان سینما برای حضور فیلمشان در جشنواره است – دادن امتیاز اولویت اکران به فیلم‌هایی است که در جشنواره شرکت کنند. با توجه به رکود سالن‌های سینما به دلیل اوضاع اجتماعی و سیاسی و حتی اقتصادی جامعه، این موضوع نه تنها امتیاز محسوب نمی‌شود که خود موجب منع شرکت در جشنواره خواهد شد چرا که تهیه‌کنندگان با وجود اوضاع فعلی راغبترند فیلم خود را در شرایط ایستاتری اکران کنند تا به فروش بیشتر و جذب مخاطب بالاتر بینجامد.

اشتباه دیگری که در زمینه فیلم فجر امسال صورت گرفته انتخاب دبیر آن است که تجربه قبلی برای برگزاری جشنواره حساس امسال ندارد بماند که – ورای درست و غلط بودن این نگاه – به دلیل تفاوت تفکر سیاسی با برخی از سینماگران و منتقدان، خود رادعی بر سر ورود طیف خاصی از فیلم‌ها به جشنواره به صورت خودخواسته از سوی عوامل آنهاست.

نکته دیگر فرصت کم باقیمانده تا تاریخ برگزاری جشنواره است درحالی‌که برخی موارد چون اسامی فیلم‌های بخش مسابقه است که هنوز اعلام نشده و با توجه به کاهش سی‌درصدی فیلم‌های ارسالی به جشنواره امسال نسبت به سال گذشته گزینش هیات انتخاب و داوران سهلتر صورت خواهد گرفت چرا که کاهش حجم منجر به صرف وقت کمتر خواهد شد. بااین‌حال هنوز اسامی فیلم‌های بخش مسابقه منتشر نشده و مکان سینمای رسانه نیز مشخص نیست.

همه این موارد جدا از دلایل، برای یک جشنواره که چهل سالگی را گذرانده نکته‌ای منفی است که در صورت ادامه این سیر قهقرایی اندک جذابیت باقیمانده خود را هم از دست خواهد داد.

عباس کریمی عباسی