محبت بدون تبعیت از اهل‌ بیت(ع) توهم است

به گزارش ایکنا، مراسم جشن ولادت امیرالمومنین(ع) شب گذشته 14 بهمن‌ماه با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمدباقر علوی تهرانی در مسجد حضرت امیر(ع) برگزار شد که گزیده مباحث آن را در ادامه می‌خوانید؛

یکی از تکالیفی که ما نسبت به ائمه(ع) داریم محبت و اظهار محبت است. براساس آیه «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى» این تکلیف است. هم از نظر عقلی واجب است، هم از نظر نقلی. عقلا می‌گویند اگر شما کسی را اجیر کردید پرداخت اجرت واجب است و اگر این کار را نکنید نکوهش می‌شوید. خداوند هم در این آیه می‌فرماید مودت اهل بیت(ع) مزد رسالت است. به همین خاطر من می‌گویم محبت اهل بیت(ع) تکلیف است.

از طرفی این محبت به خاندان پیامبر(ص) منشا امتیاز و تقسیم‌بندی است یعنی وقتی خدا می‌خواهد انسان‌ها را تقسیم کند ملاک تقسیمش، محبت به خاندان پیامبر(ص) است. در حدیثی پیامبر(ص) فرمودند: «إنَّ اللهَ لَهُ الْحَمْدُ، عَرَضَ حُبَّ عَلِيٍّ وَ فاطِمَةَ، وَ ذُرّيَّتِهما عَلي الْبَرِيَّةِ فَمَنْ بادَرَ مِنْهُمْ بِالإجابَةِ جَعَلَ اللهُ مِنْهُمْ الرُّسُلَ، وَ مَنْ أجابَ بَعْدَ ذلِک جَعَلَ مِنْهُمْ الشِّيعَةَ وَ إنَّ اللهَ جَمَعَهُمْ فِي الْجَنَّةِ» یعنی خداوند که حمد و ستايش برای اوست، دوستی علی(ع) و فاطمه(س) و ذريه آن دو را بر همه انسان‌ها عرضه داشت، اول کسانی که آن را پذيرفتند به عنوان رُسُل (رسولان) انتخاب شدند و پس از آنان کساني که آن را پذيرفته به عنوان «شيعه» برگزيده شدند و خداوند در بهشت همه آنان را جمع خواهد کرد».

پس محبت اهل بیت(ع) زمینی نیست و از عالم ذر باید اراده شده باشد. یک عده تصورشان این است اگر ما در ایران زندگی نمی‌کردیم شاید محب علی(ع) نبودیم یعنی موقعیت جغرافیایی را موثر می‌دانند. در پاسخ می‌گوییم مگر همه ایرانیان محب علی(ع) هستند؟ پس موقعیت جغرافیایی تاثیری ندارد. از ازل باید اراده حق شامل حال ما شده باشد که اگر شده است باید خداوند را سپاس بگوییم.

سه سوال در روز قیامت

همین محبت یکی از حقایقی است که در قیامت از من و شما سوال می‌کنند. پیامبر(ص) فرمودند: «لا تَزولُ قَدَما عَبدٍ يَومَ القِيامَةِ حتّى يُسألَ عَن أربَعٍ: عَن عُمرِهِ فيما أفْناهُ، و (عَن) شَبابِهِ فيما أبْلاهُ، و عَن مالِهِ مِن أينَ اكْتَسَبهُ و فيما أنْفَقَهُ و عَن حُبِّنا أهلَ البَيتِ» بندگان در روز قیامت قدم برنمی‌دارند تا اینکه از سه چیز از آنها سوال شود؛ اول سؤال از عمر که کجا مصرفش کردی. این یک سوال مهم و اساسی است. هر شب که خواستی به خواب بروی از خودت بپرس امروز چه کار کردم؟ گاهی اوقات آدم هیچ پاسخی ندارد. سؤال دوم از جوانی که در چه مسیری صرفش کردی. گاهی اوقات می‌گویند جوانی است و جاهلی! مگر می‌شود انسان جوانی را به جاهلی بگذراند ولی دوران پیری خوبی داشته باشد. سؤال سوم از محبت اهل بیت(ع) است.

ملاک دوست داشتن در قرآن

در این دنیا همه می‌گوییم ما اهل بیت(ع) را دوست داریم و ملاک و معیاری ندارد ولی در قیامت اینطوری نیست. مسئله مهم این است که ملاک دوست داشتن در قرآن چیست. دوست داشتن یعنی گرایش قلبی به محبوب. یک نفر کارش را دوست دارد، یک نفر ماشینش را دوست دارد ولی ما درباره محبت به یک امر معنوی صحبت می‌کنیم. آیه قرآن می‌فرماید: «قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي؛ بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد» علامت محبت عمل کردن است. اساسا شیعه کسی است که ترویج‌کننده فکر علی(ع) است. پس این یک مسئله عملی است و باید از اهل بیت(ع) تبعیت کرد؛ اگر تبعیت نباشد، توهم محبت است، یک سرخوشی است. پس نشانه محبت، عمل کردن است.

چهارمین مطلبی که می‌خواهم عرض کنم این است که محبت اهل بیت(ع) ثمراتی دارد. در روایتی از حضرت علی(ع) آمده است که شما از لحظه مرگ متوجه عظمت من می‌شوید. اولین جایی که متوجه می‌شویم علی(ع) چقدر عظمت دارد هنگام احتضار است. حضرت فرمود هر کس بمیرد مرا ملاقات می‌کند، چه مومن باشد چه کافر. این محبت در دنیا هم اثر دارید ولی ما به آن توجه نداریم. شخصی خدمت امام صادق(ع) رسید و گفت من خیلی فقیرم. حضرت فرمود تو خیلی ثروت داری چون ما را دوست داری و محبت ما را با دنیا عوض نمی‌کنی.

یکی از چیزهای دیگری که ثمره دوستی با اهل بیت(ع) است، قبولی اعمال است. در روایت آمده است: «لَوْ أَنَّ عَبْداً عَبْدَاللّهِ بَیْنَ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ أَلْفَ عام، ثُمَّ ألْفَ عام، ثُمَّ ألْفَ عام، حَتّى یَصِیْرُ کَالْشَّنِّ الْبالِی، ثُمَّ لَمْ یُدْرِکْ مَحَبَّتَنا کَبَّهُ اللّهَ عَلى مِنْخَرَیْهِ فِى النّارِ» یعنی اگر کسی خدا را بین صفا و مروه سه هزار سال عبادت کند تا جایی که مثل مشک پوسیده شود ولی محبت ما را نداشته باشد خدا او را با صورت به آتش جهنم می‌اندازد. محبت اهل بیت(ع) شرط پذیرش اعمال عبادی ما است. پس اهل بیت(ع) از نماز و روزه بالاتر هستند.

یکی دیگر از ثمراتی که برای محبت خاندان پیامبر(ص) ذکر شده است مربوط به سکرات و سختی‌های مرگ است. در روایات آمده است که سختی سکرات موت مثل این می‌ماند که بین صد ضربه تا سیصد ضربه با شمشیر در حالی که زنده هستی به شما بزنند. این را محتضر درک می‌کند ولی اطرافیانش درک نمی‌کنند. چگونه می‌توان این سختی‌ها را پشت سر گذاشت؟ پیامبر(ص) فرمود کسی که علی(ع) را دوست بدارد خدا سختی جان دادن را برای او آسان می‌کند. «آسان می‌کند» یعنی چه؟ یعنی سختی‌ها هست ولی ما محو تماشای علی(ع) هستیم و آن سختی‌ها را نمی‌فهمیم کما اینکه زنان مصر دستان خود را بریدند ولی چون محو تماشای یوسف بودند متوجه نشدند.

یکی دیگر از ثمرات محبت خاندان پیامبر(ص) مربوط به جهنم و پل صراط است. آیه قرآن می‌فرماید: «وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا؛ و هيچ كس از شما نيست مگر [اينكه] در آن وارد مى‏‌گردد اين [امر] همواره بر پروردگارت حكمى قطعى است». صراط پلی روی جهنم است و همه باید از روی آن رد شویم لذا همه وارد جهنم می‌شویم. آیه بعدی می‌فرماید: «ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوْا وَنَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا؛ آنگاه كسانى را كه پرهيزگار بوده‏ اند مى‌‏رهانيم و ستمگران را به زانو درافتاده در [دوزخ] رها مى‌كنيم». اهل تقوا چگونه از پل صراط نجات پیدا می‌کنند؟ نجاتشان به همین است که پیامبر(ص) فرمودند کسی که علی(ع) را دوست داشته باشد از روی پل صراط مثل برق جهنده رد می‌شود. علی(ع) آنجا به درد ما می‌خورد ولی لازمه‌اش این است در این دنیا با ایشان پیوند برقرار کنیم. پس محبت علی(ع) واجب است، دارای ثمره است که برخی از ثمرات آن را ذکر کردم.