Suu Kyi’nin Arakan politikası Myanmar ile uluslararası işbirliğini baltalıyor
IQNA’nın raporuna göre, Myanmar'da geçen yıl yapılan seçimler, parlamentoya yönelik askeri darbe ve Aung San Suu Kyi'nin tutuklanmasının ardından ülke bir kez daha dünyanın dikkatini çekti. Ayrıca Myanmar'daki insan hakları ihlalleri ve Arakan Müslüman azınlığının durumu da bu ülkeyele ilgili haberlerin manşetlerine yansıdı.
Myanmar'ın askeri hükümeti darbeden bu yana iletişim ve internet sektörlerine ciddi kısıtlamalar getirmesine rağmen, ülkeden gelen raporlar Myanmar'ın çeşitli bölgelerinde şiddet ve çatışmaları bildirmeye devam ediyor.
Kanada, Vancouver'daki Simon Fraser Üniversitesi'nde profesör olan Robert Anderson, Müslümanların darbelere karşı diğer topluluklardan daha savunmasız olduğuna inanıyor. Özellikle Şubat darbesinden sonra sivil itaatsizlik hareketine katıldığından ve Suu Kyi ile NLD partisini desteklediğinden beri.
Anderson, Myanmar'ı ilk kez 1962'de 19 yaşındayken ziyaret eden ve Myanmar'a birçok kez seyahat eden Myanmar'ın önde gelen bilim adamlarından biridir. Şimdi 1940'lardaki Myanmar’ın tarihçesini yazıyor. Ayrıca Yangon Üniversitesi'ne (Myanmar) çevre araştırmaları alanında yeni bir yüksek lisans programında yardımcı olmaktadır. Myanmar işleri uzmanı, Myanmar darbesinin ülkedeki Müslümanlar üzerindeki etkileri hakkında IQNA'ya konuştu.
IQNA - Myanmar'daki darbe ve Aung San Suu Kyi hükümetinin düşüşünden sonra, bazıları ülkedeki genel durumun son gelişmeler nedeniyle kötüleştiğine inanıyor. Gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Sıradan insanların, işçi sınıfının ve orta sınıfın durumu kesinlikle kritik hale geldi. Bankalar aylardır kapalı, hastaneler ve okullar kapalı ve işletmeler internet ve bankacılık hizmetlerinin eksikliğinden etkileniyor.
Tüm eyalet ve şehir yönetim komiteleri feshedildi ve bütçeleri kesildi. Üniversiteler aylardır kapalı ve çalışmaya başlamak zorunda kaldı. Aynı derecede olumsuz olan şey, insanların artık resmi raporlara güvenmemeleri ve 2010'dan önceki yıllarda olduğu gibi mevcut meselelere karamsarlıkla bakmaları.
Kovid-19 aşı programı aksatılarak ertelendi ve polis davranışları nedeniyle sokaklar güvensiz hale geldi. Myanmar'daki yeni rejim, aşı için yeni hükümet emirleri yayınladı. Yaygın hükümet gözetimi nedeniyle iletişim kurmak için cep telefonlarının kullanılması bile artık tehlikeli.
Halihazırda Myanmar'ı yöneten yeni generallerin görüşlerini öğrenmenin en iyi yolu The Global New Light of Myanmar gazetesini okumaktır. General Min Aung Hlaing halihazırda Myanmar askeri hükümet başkanıdır. 29 Haziran’da Moskova resmi ziyaretinden döndü. Rusya ve Çin, Myanmar meselelerinin New York'taki BM Güvenlik Konseyi'nde özgür ve açık bir şekilde tartışılmasını engellemeye devam ediyor.
IQNA - Myanmar'ın askeri darbesinin temel nedeni neydi?
- Halkın hükümetten ve parlamentodan ve özellikle seçimlerden önce iktidardaki Ulusal Demokrasi için Birlik (NLD) partisinden duyulan memnuniyetsizliğe rağmen, 8 Kasım 2020 seçimlerinin sonuçları partinin sandalyelerin çoğunluğunu kazandığını gösterdi.
Öte yandan, emekli ordu subaylarının liderliğindeki ABD destekli Birlik Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP) sandalyesini kaybetti ve bu nedenle parlamentoyu kontrol edemedi. Bu siyasi subaylardan bazıları, belki de Donald Trump'ı taklit ederek, kendi seçim bölgelerinin sonuçlarına hile karıştırıldığını iddia ettiler ve bunu kanıtlamak için mahkemeye gideceklerini söylediler. Aralık 2020'de birkaç memur seçimde hile yapıldığını söyledi USDP. Kasım 2020'den önce hiçbir zaman resmi olarak iktidarı paylaşmak zorunda kalmadılar çünkü her zaman ordu tarafından desteklendiler.
10 yerli uzmanı bir araya getirirseniz, muhtemelen size Şubat 2021 darbesi için yedi farklı olası neden veriyor. Geriye dönüp bakıldığında, ordunun amacının NLD partisinin seçilmiş hükümetini devirmek ve lideri Aung San Suu Kyi'yi siyasetten sonsuza kadar uzaklaştırmak olduğu görülüyor.
Darbenin diğer tüm nedenleri değerlendirilmeli, ancak hiçbir şey atlanmamalıdır. General Min Ang Helling yönetimindeki ordunun üst düzey liderliği, özellikle geçen yıl Şubat ayından bu yana mantıksız davranıyor olsa da, sorunları, ordunun çok az üyesinin bu mantıkla aynı fikirde olması.
IQNA - Darbe ve askeri hükümetin kurulmasından sonra Myanmar Müslümanlarının durumunun değişeceğini düşünüyor musunuz?
- Darbeden sonra Müslümanlar diğer toplumlara göre daha savunmasızdır. Özellikle Şubat darbesinden sonra sivil itaatsizlik hareketine katıldı ve Suu Kyi ve NLD partisini destekledi. Az sayıda Müslüman bazen tamamen yerel nedenlerle diğer partilere ve hatta USDP'ye oy vermiş olabilir. Kasım ayındaki parlamento seçimlerinde en az iki Müslüman NLD üyesi seçildi.
Zengin aileler uzun zamandır gözden uzak durmayı biliyorlar, ancak fakir Müslümanlar, diğerleri (Budistler, Hindular, Hıristiyanlar, vb.) gibi risk altındadır. Myanmar Müslümanlarını tek bir sosyo-politik yapıya sahip ayrı bir varlık olarak düşünmekten kaçınmanın zamanı geldi.
Gerçek şu ki, İslam tarihi, tüm çeşitliliğiyle, 12. yüzyıldan beri dünyanın bu bölgesinde Myanmar'da var olmuş ve gelişmiştir. Hem mülteciler arasında hem de yüzlerce yıldır orada yaşayan Müslümanlar için.
Elbette ortak çıkarları vardır ve Müslüman olarak namaz kılmışlardır ve bazı ortak ritüelleri ve bayramları vardır. Çoğu hacca gitmeyi sevdiklerini söylüyor. Ancak bu ortak noktalara rağmen, aralarında bazı farklılıklar vardır. 3 veya 4 tür "Çinli" Müslüman, 9 tür "Hintli" Müslüman, 3 tür "Taylandlı-Malay" Müslüman vb. Neden tırnak ("" ) işaretini kullanıyorum? Çünkü bu toplulukların hepsi bir zamanlar Burma olarak adlandırılan ve şimdi Myanmar olarak adlandırılan bölgede yaşayan insanlardır.
Hintçe veya Çince bilgileri azaldı ve bu onların ana dili olarak tanımlanabileceği için artık ortak dilleri değil. Çoğu artık çok dilli. Bu nedenle, Myanmar Sihleri, Katolikler ve diğerleri gibi Myanmar Müslümanları tamamen resmi vatandaşlardır. Ancak, genellikle büyük şirketlerin korunması ve ırk yasalarının çıkarılmasıyla devletin askeri kontrolü, bir türün başka bir türe karşı oynadığı ve Müslümanların bu oyunda sonsuz değersiz görüldüğü anlamına gelir. Sonuç, bazılarının (Myanmar Müslümanları) tam haklara sahip olması ve diğerlerinin sahip olmamasıdır.
IQNA - Bazıları, Aung San Suu Kyi ve NLD hükümetinin Müslümanlara yönelik muamelesinin ve onların destek eksikliğinin, özellikle İslam ülkelerinden gelen küresel desteği engellediğine inanıyor. Bu görüşe ne kadar katılıyorsunuz?
- Suu Kyi ve NLD, ev hapsinden serbest bırakıldıktan ve siyasete geri döndüklerinden bu yana son 10 yılda önemli Müslüman müttefiklere sahip oldular. Örneğin, 2001'den 2011'e kadar. Ancak, güven verici konuşmalarından daha çok, yerel oportünistlerin (iki aşırılık yanlısı Budist keşiş dahil) Müslüman karşıtı duygularının ele alınması gerekiyordu.
Hükümetin bazı bölümlerinin (askeri birlikler değil) kontrolü (Suu Kyi) geldiğinde, 2017-2019 devlet saldırıları sırasında Bangladeş sınırına yakın Arakan Müslümanlarına zayıf tepki verdi ve ayrıca Arakan azınlığa karşı askeri eylemler için ciddi şekilde eleştirildi.
Suu Kyi kabul etse de etmese de İİT Myanmar'daki Müslümanlara müdahale etmeliydi. Müslüman çoğunluğun (ASEAN) üyeleri, yani Endonezya, Brunei ve Malezya, bölgenin hükümetler arası sisteminin kilit üyeleri müdahale etmeliydi, ama yapmadılar ve yapmayacaklar. Komşuları Çinliler, Hintliler ve Taylandlılar tepki göstermedi. Yaptırımlar bugüne kadar etkisiz kaldı. Myanmar'ın başkenti Naypyidaw'da bulunan generalleri nasıl etkileyeceğini kimse tam olarak bilmiyor. Bunu başarmanın yolları var, ancak bunları tartışmak çok tehlikeli kabul ediliyor.
IQNA - Sizce Myanmar'ın geleceği son gelişmeler ışığında nasıl değişecek?
- Bu sorunun cevabını bilseydim falcı olurdum. Mevcut durumda Myanmar'ın geleceğini değiştirmek mümkün değil. 1940'larda Myanmar'dayım ve insanların bu 10 yıllık dönemde çalkantılı ve şiddetli bir askeri yönetim yaşadığı 1940'ların birçok sorununun acı dolu tekrarlarını görüyorum. 1999'dan bu yana Myanmar’ın bugünkü durumuna aşinayım.
General Than Shwe'nin 2010'dan önce SLORC adını verdiği hükümetinde sıkıyönetimdeki acı koşulların tekrarını görüyorum. Umarım ordudaki diğer güçler, mevcut mantıksız saptırmadan kaçınmak için enerjilerini yeniden yönlendirebilirler.
Dış değişim müttefikleri çok fazla yardım ve baskı uygulayabilir. İran Dışişleri Bakanlığı bu konuyu ustaca gündeme getirebilir. Myanmar'ın önemli Müslüman toplulukları da dahil olmak üzere çeşitli etnik grupları, her yerdeki insanlar kadar güç ve yetkinliğe sahiptir. Sadece bir kez daha cesaret ve sabır göstermeleri ve bu kısır döngüyü kırmak için yeni fikirler üretmeleri gerekiyor. Geçen ay, Arakan Müslümanları da dahil olmak üzere Myanmar'da doğan herkese vatandaşlık verilmesi gibi yeni fikirler duyduk.
Küreselleşen bir fotoğrafın hikayesi
Küresel Myanmar darbesi sırasında çekilen bir fotoğraf hakkında yorum yapan Robert Anderson, şunları söyledi: Mart 2021'de Myanmar'daki bir Katolik rahibe, hemşire olarak görev yaptığı bir hastanenin yakınında genç protestocuları dövmemesi için polise yalvarıyor.
Katolik öğretmenler 1920'den beri yüz yıldır şehrin okullarındalar. Rahibenin adı (Ann Roza), Çin'in kuzeydoğu sınırındaki Kachin Eyaletinden olduğunu gösteriyor. Saygıyla diz çöken erkekler asker değil polis memurudur ve mutlaka Katolik ve hatta Hıristiyan değildir. Rahibe onlara, "Onların yerine beni dövün" dedi.
Bu kişiler, saldırgan ve şiddet içeren yöntemlerle ve emirlere uymakla eğitilmiş Myanmar polisidir. Bu görüntü evrensel olarak yansıtıldı ve 1 Şubat darbesinden beş hafta sonra sivil itaatsizlik hareketi tarafından bir önem ve cesaret göstergesi olarak gösterildi.
Hareket birçok Müslüman örgüt ve bireyi içeriyordu ve Mytkyina gibi küçük kasabalarda bile ülke genelinde yeni rejime karşı çıkmak için dinler arası işbirliğine dair yeterli kanıt vardı.
General Min Ang Helling'in darbe hükümeti, ülke çapında gözdağı ve itaat için bu tür bir cesaretin tüm kanıtlarını yok etti. Sonunda, diz çökmüş memurlara birliklerine yeniden katılmaları ve çevredeki mahalleyi korkutmaya devam etmeleri talimatı verildi. Ama rahibenin cesareti hala örnek ve anlamlı.
En çok konuşulan başlıklar 