نیازمند روش علامه سلطان‌الواعظین در منابر هستیم

کتاب «شب‌های پیشاور» یکی از کتاب‌های تأثیرگذار در زمینه تبیین حقانیت تشیع است که حاوی مناظرات علامه سیدمحمد شیرازی ملقب به سلطان‌الواعظین شیرازی، عالم دینی شیعه با علمای اهل سنت است. این مناظرات در 10 شب در شهر پیشاور پاکستان برگزار شد و روزنامه‌های محلی پیشاور آن‌ها را چاپ کردند که بعدها همان متن، به‌صورت کتاب چاپ شد. این مناظرات در سال ۱۳۴۵ هجری قمری انجام شد و جلسه مناظره هر شب بعد از نماز مغرب و عشا  به مدت شش تا هفت ساعت و گاه نیز تا اذان صبح ادامه پیدا می‌کرد. در پی این مناظرات، شش تن از بزرگان اهل سنت، مذهب تشیع را برگزیدند. 

حجت‌الاسلام سیدمحمد موسوی، پژوهشگر حوزه تشیع به مناسبت صدمین سالگرد تألیف این کتاب تأثیرگذار، در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان گفت: مباحث اعتقادی یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی و زیربنای تفکر انسان است. بنابراین، پرداختن به این مباحث در محافل و منابر، بسیار ضروری و مهم است، به‌ویژه با گسترش ارتباطات در فضای مجازی و طرح شبهات اعتقادی ضرورت آن مضاعف شده است، بنابراین بهترین راه برای تبیین معارف مکتب اهل‌ بیت(ع) و پاسخ به شبهات اعتقادی، مجالس وعظ و خطابه است و خطیب باید علاوه بر فن خطابه و منبر در مباحث کلامی و عقاید و مسائل خلافی بین مذاهب اسلامی تسلط کافی داشته باشد.

وی بیان کرد: تمام اختلافاتی که بین امت اسلامی بعد از شهادت پيامبر اکرم(ص) در طول تاریخ اتفاق افتاد، ریشه اعتقادی دارد و یکی از مهمترین اختلافات امت اسلامی بعد از پیامبر(ص)، مسئله امامت است. به گفته علامه شهرستانی در کتاب «الملل و النحل» جلد ۱، ص ۲۴ مهمترين اختلاف بين امت، اختلاف در امامت و خلافت بود: «إِذْ ما سَلَّ سيفٌ فِي الْإِسْلَامِ عَلَى قَاعِدَةٍ دِينِيةٍ مِثْلَ ما سَلَّ عَلَى الْإِمامَةِ فِي كُلِّ زَمانٍ»؛ (زيرا در هيچ برنامه دينى شمشيرى همچون شمشيرى كه در امامت و خلافت در هر زمان كشيده شد، كشيده نشد) بنابراین طرح مباحث امامت و ولايت و مباحث اعتقادی در محافل و منابر ما در هر زمانی ضروری است.

موسوی ادامه داد: یکی از وعاظ متکلم در روزگار ما علامه سیدمحمد موسوی شیرازی(ره) ملقب به سلطان‌الواعظین است. ایشان علاوه بر منبر و خطابه در مباحث کلامی و عقاید متبحر بودند و به سبب توانایی فوق‌العاده در سخنرانی و خطبه‌های پرمحتوا همراه با قدرت اقناع و بیان زیبا و جذاب، او را به سلطان‌الواعظین ملقب کردند. ایشان شخصیتی عالم، سخنور و استاد فن مناظره بودند و در ترویج مکتب اهل بیت(ع) در بحث و مناظره، تمام آداب علمی، منطقی و اخلاقی را رعایت می‌کردند، استدلال ایشان در طول مناظره، فقط از كتب و منابع اهل سنت بود و اين خود نشانه تسلط و احاطه آن بزرگوار به منابع روایى و تفسيرى عامه است.

این پژوهشگر افزود: اين احاطه تا جايى است كه در برخى موارد موجب حيرت علماى اهل سنت حاضر در مجلس مى‏‌شد و تحسين ايشان را برمى‌‏انگيخت. امروزه در بسیاری از محافل و منابر نیازمند حرکت و روش علامه سلطان‌الواعظین هستیم تا به جای دعواهای سنی و شیعی منادی وحدت اسلامی باشیم. علامه سلطان‌الواعظین سفرهای متعددی به خارج از ایران از جمله مصر، سوریه، لبنان، اردن، فلسطین و هندوستان داشتند. وی در همه این مسافرت‌ها علاوه بر مجالس وعظ و تبلیغ، با علمای بزرگ مذاهب گفت‌وگو می‌کردند و حقانیت تشیع را ثابت می‌کردند.

وی گفت: یکی از سفرهای این عالم که مناظره معروفش در آن تحقق یافت و باعث شهرتش شد، سفر به پیشاور بود؛ در این مناظره طولانی و کم‌نظیر که با حضور مسلمانان سنی و شیعی اتفاق افتاد، علامه سلطان‌الواعظین مباحثی از قبیل دلالت آيات و روایات بر مقام شیعه، ظلم و ستم خلفا در طول تاریخ نسبت به شیعه، مذاهب اربعه اهل سنت، احادیث مختلف در فضایل امام علی(ع) دلالت آيات فراوان بر شأن و منزلت اميرالمؤمنين(ع) مسئله سقیفه، شوری، بدعت‌های معاویه، قیام امام حسین(ع) و مباحث دیگر اعتقادی و تاریخی را مطرح کردند. در تمام این مباحث نیز پیروز میدان بودند و در شب آخر مناظرات تعدادی از بزرگان حاضر در مجلس به مذهب حقه تشیع مشرف شدند.

موسوی اظهار کرد: این مناظرات در شهر پیشاور برگزار شد و روزنامه‌های محلی پیشاور آن‌ها را چاپ کردند و بعدها همان متن به‌صورت کتاب چاپ شد. مطالعه کتاب ارزشمند «شب‌های پیشاور» برای جوانان باعث تحکیم مبانی مذهبی و روشن شدن عقاید حقه شیعه می‌شود.