آیا نعمت‌ها همیشه نشانه رضایت الهی هستند

به گزارش ایکنا از خوزستان، حجت الاسلام والمسلمین رضا حیدری، استاد حوزه علمیه امروز پنج‌شنبه ۲ اردیبهشت در برنامه تفسیر ایات منتخب جزء نهم قرآن کریم گفت: در روز نهم ماه مبارک آیات سوره اعراف را می‌خوانیم. خداوند متعال در آیه ۹۴ و ۹۵ این سوره می‌فرماید: وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّبِيٍّ إِلَّا أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ: ما هیچ پیامبری را به سوی قریه‌ای نفرستادیم مگر اینکه اهل آن قریه و آبادی را به مشکلات، دردها و کمبودها گرفتار کردیم. چرا؟ تا به فطرت خود بازگردند.

وی توضیح داد: این آیه به یکی از سنت‌های الهی اشاره دارد. این سنت الهی این است که خداوند هر وقت پیغمبری را به سمت قومی می‌فرستد باید بستری برای ایمان آوردن مردم فراهم کند تا مردم به پیغمبر پاسخ مثبت بدهند؛ یعنی علاوه بر معجزه نشان دادن، خوش اخلاق بودن پیغمبر و ارائه معارف مورد نیاز، خداوند متعال باید بستر موردنظر را فراهم کند تا دل‌های مردم نرم شود.

حیدری ادامه داد: سختی‌ها و کمبودها بستری مناسب برای پذیرش رسالت پیغمبران فراهم می‌کند، چرا که انسان تا زمانی که در نعمت و آسایش باشد ممکن است از توجه به خدایی که این نعمت و آسایش را به او داده است غافل شود، اما وقتی به دشواری گرفتار شود، فطرت انسان به گونه‌ای است که خود به خود متوجه نعمت آفرین می‌شود و آن نعمت آفرین، پروردگار عالم است.

این استاد حوزه افزود: این از سنت‌های الهی است که همزمان با آمدن یک پیغمبر، ممکن است مشکلات خاصی برای یک جامعه به وجود بیاید تا قلوب مردم نرم شود. در مرحله بعد یا این مردم با این مشکلات به سمت پیغمبر گرایش پیدا می‌کنند، یا اینکه اگر دلهایشان نرم نشد و گرایش پیدا نکردند این گرفتاری و سختی بعد از مدتی رفع می‌شود و سنت دیگری به وجود می‌آید که آن سنت، استدراج است. قرآن کریم می‌فرماید: والَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ(اعراف، ١٨٢): ما پله پله آنها را می‌بریم تا به جایی برسانیم که این افراد به انحطاط و بدبختی معنوی گرفتار شوند، به نحوی که خود ندانند چه بلایی بر سرشان آمده است.

حیدری خاطرنشان کرد: بنابراین باید بدانیم هر نعمتی، نشانه رضایت خدای ما نیست. هر آسایش و راحتی نشانه نعمت پروردگار در حق ما نیست، گاهی سختی‌ها و کمبودها نعمت هستند. خدای متعال در آیه ۹۵ سوره اعراف می‌فرماید: ثمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ: وقتی دیدیم این افراد ایمان نیاوردند، به آنها آسایش و رفاه می‌دهیم تا آنها را به سنت استدراج گرفتار کنیم. این آسایش و رفاه در ظاهر نعمت است، اما در باطن نقمت است. اینها مقتضای آزمون الهی و قوانین هستی هستند.

وی ادامه داد: این افراد بعد از مدتی می‌گویند: حَتَّىٰ عَفَوا وَّقَالُوا قَدْ مَسَّ آبَاءَنَا الضَّرَّاءُ وَالسَّرَّاءُ: دیدید ما ایمان نیاوردیم، اتفاقی نیافتاد، نعمت‌ها وفور پیدا کرد. این آغاز ورود آنها به دالانی است که انتهای آن انحطاط و بدبختی است. نتیجه آن می‌شود که خداوند می‌فرماید: فَأَخَذْنَاهُم بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ: ما آنها را یکدفعه عقاب می‌کنیم، در حالی که آنها در غفلت و بی خبری هستند. بنابراین باید مراقب باشیم. مؤمن اگر رفاه و آسایش دارد، خیالش کاملا راحت نیست، دست به دعا بلند می‌کند و می‌گوید پروردگارا این نعمت‌ها مایه لطف تو بر من باشند، نه وسیله نقمت و به عکس اگر دچار سختی شد، ناامید نمی‌شود، نمی‌گوید خدا به من بی توجهی کرد، بلکه می‌گوید خدا می‌خواهد مرا آزمایش کند و مرتبه مرا بالا ببرد. وقتی در آسایش است خیالش کاملاً راحت نیست و وقتی در اوج بلا و سختی است ناامید نمی‌شود.