وصایای امیرالمؤمنین(ع)

به گزارش ایکنا از خوزستان، مرضیه محمدزاده، پژوهشگر تاریخ اسلام در سخنرانی مجازی خود به مناسب سالروز شهادت حضرت علی(ع) درباره وصایای حضرت امیرمؤمنان(ع) گفت: وصایای امام را ابن ابی الدنیا که در قرن دوم می‌زیست نقل کرده است. او کتابی به نام مقتل امیرالمؤمنین(ع) دارد که بسیار زیبا است و شامل وصایای امام و لحظات شهادت امام است.

وی گفت: گرچه خطاب وصیت‌های امیرالمؤمنین(ع) به امام حسن و امام حسین(ع) است، ولی همه شیعیان ایشان را در برمی‌گیرد. نقل شده که حضرت از صله رحم، رعایت حال همسایگان، عمل به قرآن، اقامه نماز به عنوان عمود دین، حج، روزه، جهاد، زکات، امر به معروف و نهی از منکر و معرفی اهل بیت خود سخن گفتند.

محمدزاده افزود: حضرت در بخشی از وصیت‌نامه خود درباره قاتل خود سخن گفته‌اند، اولا به امام حسن(ع) می‌فرماید که این شخص از نظر غذا تأمین باشد و آزاری نبیند، «پسرم، اگر من از این ضربت، کشته شدم، من در نزد خدا با او احتجاج می‌کنم و اگر زنده ماندم، به عهده من خواهد بود.» در ادامه، امام صحبت‌های مهمی دارند و می‌فرمایند: «ای فرزندان عبدالمطلب، مبادا با گفتن پی در پی امیر مؤمنان کشته شد، امیر مؤمنان کشته شد، در خون مسلمانان غوطه ور شوید. به هوش باشید که به خونخواهی من، جز از قاتلم هیچ کس نباید کشته شود. هر گاه از این ضربت جان دادم، ژرف بنگرید که در برابر ضربت او، به یک ضربت بسنده کنید، مبادا آن مرد را مثله کنید که من خودم از رسول خدا ـ که درود خدا بر او و خاندانش باد ـ شنیدم که می‌فرمود: از مثله کردن هر چند سگی گزنده باشد، پرهیز کنید.»

این پژوهشگر تاریخ اهل بیت(ع) اظهار کرد: در کجای جهان و در چه حکومتی، سراغ دارید که این همه برای مخالف خود، حق قائل باشد؟ همه مخالفان امیرالمؤمنین(ع) در امنیت و حرمت، تحت لوای حکومت علوی بودند. بعد به امام حسن و حسین(ع) سفارش محمد حنفیه را می‌کند و می‌فرماید من او را دوست دارم، به خاطر من او را دوست داشته باشید. بعد به محمد حنفیه رو می‌کند(چون محمد حنفیه از نظر سنی نزدیک به حسنین(ع) است و حضرت عباس(ع) کم سن‌تر هستند) و می‌فرماید: «پسرم، من وصیت دو برادرت را به تو می‌کنم. حرمت آنها را نگه دار و کارهای آنها در چشم و دل خلق بیارای. هیچ کاری را بدون مشورت و رأی آنها انجام نده.» اینها مهم است. ما در تاریخ هم می‌بینیم که محمد حنفیه تا زنده بود از مسیر برادران خود و اهل بیت(ع) جدا نشد.

محمدزاده گفت: امام در وصیت خود به مسائل مالی هم دقت دارند. امام حسن(ع) و بعد امام حسین(ع) را وصی مالی خود قرار می‌دهند و می‌گویند سهمی که فرزندان فاطمه(س) می‌برند، به اندازه سهمی است که بقیه فرزندانم می‌برند، اما از این جهت آنها را وصی خود قرار دادم که اینها فرزندان رسول الله(ص) هستند. بعد به امام حسن(ع) وصیت می‌کند که اموال مرا نفروش(امام نخلستان‌های زیادی دارند). سفارش می‌کنم این مال را نگه دارید و درآمد آن را به مردم بدهید. در مسائل اقتصادی این نکته مهمی است.

وی خاطرنشان کرد: درباره محل دفن امام، مجلسی در کتاب بحار الانوار نقل کرده است که روزی امام به وادی پشت کوفه نگاه کرد و فرمود: «چه قدر منظره ات زیبا و ژرفای درونت پاکیزه و معطر است. خدایا قبر مرا در این سرزمین قرار بده» (چون آن زمان، نجف وجود نداشت.)

این استاد دانشگاه بیان کرد: اسماء دختر عمیس که همسر حضرت علی(ع) است درباره لحظات پایانی زندگی امام ذکر می‌کند که سر امام بر دامن من بود. امام آیه «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ، وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ» را خواندند. او ذکر می‌کند که فرزندان امام همه در اتاق حضور داشتند. زمخشری در کتاب «ربیع الابرار» این را نقل کرده است که اسماء می‌گوید: احساس کردم که سر سنگین است و امام می‌خواهند بنشینند. امام را به طرف بالا کشیدم. دیدم امام به یک نقطه نگاه می‌کنند و گفتند: السلام علیک یا رسول الله. در این نقل آمده است که حضرت به چهار نفر سلام می‌کنند؛ به رسول خدا(ص)، حضرت فاطمه(س)، عمویش حمزه و برادرش جعفر. اسماء می‌گوید موقع شهادت امیرالمؤمنین(ع) این چهارتن در اتاق حضور داشتند. بعد امام، آخرین نفس خود را کشید و جان به جان آفرین تسلیم کرد.

محمدزاده گفت: امام در حالیکه خود را برای مبارزه نهایی علیه حکومت شام مهیا می‌کرد، به دست یکی از متعصبین خوارج، مجروح و در شب بیست و یکم ماه رمضان سال چهل هجری، در 63 سالگی به شهادت رسیدند. مدت خلافت امام چهار سال و دو ماه بود.

به گفته وی، شهادت امیرالمؤمنین(ع) حلقه‌ای از حلقه‌های زنجیر مصیبت‌های دردناکی بود که به دودمان پیامبر اکرم(ص) پیچید و آن را طعمه آتش سوزان فتنه بی رحمی کرد. به این ترتیب امامی غمخوار امت و عالمی آشنا به کتاب خدا و سنت رسول الله(ص) که می‌خواست مسلمانی را از بدعت‌هایی که در آن راه یافته بود، بزداید به دست گروهی که در مسلمانی خود را هم فریب داده بودند، به شهادت رسید.

این محقق تاریخ گفت: حسنین(ع) پدر را غسل دادند و کفن کردند. امام حسن(ع) بر پیکر پدر خود، هفت تکبیر گفت و اعلام کرد بعد از امیرالمؤمنین(ع) دیگر بر هیچ کس هفت تکبیر نگویید. این مخصوص او است. امیرالمؤمنین(ع) در حالیکه رهبر جهان اسلام بود، مخفیانه و در دل شب به خاک سپرده شد.