اهتمام امام جواد(ع) به رفع گرفتاری مردم

مرضیه محمدزاده، پژوهشگر تاریخ اهل بیت(ع) در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان با تسلیت سالروز شهادت امام جواد(ع) گفت: ائمه معصومین(ع)، همگی فاضل‌ترین و عالم‌ترین و باتقوی‌ترین فرد روزگار خود بودند و غیر شیعه نیز به این موضوع اعتراف کرده‌اند. در بین ائمه(ع)، امام جواد(ع) از ویژگی‌های خاصی برخوردار بودند و همه مردم به این موضوع اذعان داشتند. در تاریخ ذکر شده است که هر کس کودکی رسول‌الله(ص) را می‌دید می‌گفت این کودک فوق‌العاده‌ای است و به شکل خاصی دوستش می‌داشتند و به خصلت‌های خوبی معروف بودند و این را درباره امام جواد(ع) هم می‌گویند.

وی اظهار کرد: درباره امام جواد(ع) گفته شده است که رفتار و گفتارش شگفت‌انگیز بود. چرا در حالی که امام جواد(ع) هنوز کودک است، مأمون دختر خود را نامزد ایشان می‌کند و بعدها به عقد امام(ع) در می‌آورد؟ زمانی که عباسیان روبه‌روی او می‌ایستند و می‌گویند این کودک تفقه در دین ندارد، احکام نمی‌داند چگونه دختر خلیفه را به عقد این کودک در می‌آوری؟ مأمون در پاسخ آنها می‌گوید این کودک، فوق‌العاده است، من می‌دانم او عالم‌ترین و با فضیلت‌ترین است. امام رضا(ع) نیز درباره فرزندش می‌فرماید بابرکت‌تر از تو زاده نشده است. این ویژگی‌های خاص باعث شده بود که امام جواد(ع) مورد توجه و علاقه مردم باشد. 

محمدزاده افزود: فردی به نام محمد بن عباد نقل می‌کند من از طرف فضل بن سهل مأموریت یافتم نامه‌های امام رضا(ع) را بنویسم و نامه‌هایی که برای ایشان می‌آید باز کنم. قصد آنها این بود که امام را زیر نظر بگیرند. او نقل می‌کند نامه‌هایی که امام رضا(ع) برای پسرش می‌نوشت آنچنان احترام‌آمیز بود که من ندیدم پدری برای پسر کوچکش(هفت یا هشت سال) این‌گونه بنویسد. امام رضا(ع) در نامه‌های خود، امام جواد(ع) را با کنیه «ابوجعفر» مورد خطاب قرار می‌داد و می‌فرمود جانم به فدایت. نامه‌هایی که از امام جواد(ع) به امام رضا(ع) می‌رسید هم در نهایت زیبایی و بلاغت بود. یکی از امامانی که بسیار نامه‌نگاری می‌کرد، امام جواد(ع) است. می‌گویند خط بسیار زیبایی داشت. این نامه‌ها در تاریخ به نام توقیعات امام جواد(ع) معروف است.

این پژوهشگر تاریخ گفت: آورده‌اند که امام جواد(ع) بسیار بخشنده بود و اموال خود را بین مردم تقسیم می‌کرد. در مراسم ازدواج امام جواد(ع) با ام فضل(دختر مأمون) هدایای بسیاری دریافت کرد که همه را بخشید و چیزی از آنها را با خود به مدینه نبرد. گفته‌اند امام جواد(ع) بسیار اهل کار و فعالیت بود. به دعاوی مسلمین رسیدگی می‌کرد، اصلاح میان مردم را انجام می‌داد. مفسر قرآن بود و برای رفع گرفتاری مردم به سوی حکام و مردمان دیگر می‌رفت. علاقه زیادی داشت که گرفتاری مردم را حل و فصل کند. نزد صاحبان مناصب، از مردم شفاعت می‌کرد. از خطاهای مردم می‌گذشت. برای اصحاب خود بسیار دعا می‌کرد و احترام فوق‌العاده‌ای به مردم می‌گذاشت و مورد احترام فوق‌العاده مردم بود.

محمدزاده بیان کرد: امام جواد(ع) در سن کم، علم و دانش زیادی داشت. مباحث علمی زیادی از ایشان به ما رسیده است. امام جواد(ع) موعظه‌های اخلاقی دارد که در تاریخ از ایشان نقل شده و از توکل، اخلاص، تقوی، توبه، دانش و... صحبت کرده است.

این پژوهشگر با اشاره به مناجات‌های امام جواد(ع) اظهار کرد: «الوسائل الی المسائل» از مناجات‌های مهم امام محمدجواد(ع) است که به مناجات عشره معروف است. امام در این مناجات از وسائلی سخن می‌گویند که انسان را به خواسته اصلی خود که رسیدن به حضرت حق است، راهنمایی می‌کند. این مناجات‌ها شامل: مناجات استخاره، استقاله(به معنی رجا و امیدواری)، استعاذه، طلب رزق، سفر، طلب توبه، طلب حج، طلب حوائج، کشف ظلم و مناجات شکر و بسیار مهم هستند.

این استاد دانشگاه گفت: مثلاً ایشان در مناجات کشف ظلم، راه‌های فعالیت را به پیروان‌شان، نشان می‌دهد و مردم را در جریان تحولات قرار می‌دهد. دعای ائمه(ع) در کنار ثنای حضرت حق و طلب خواسته‌ها، راه‌های مبارزه با ظلم را هم نشان می‌دهد. امام از عدالت و آزادی و جلوه‌گری عدالت در جامعه سخن می‌گویند: «خدایا ستم بر بندگان تو همه جا را فراگرفته است.» امام در عصری زندگی می‌کند که خود داماد خلیفه است و خلیفه شخص مأمون یا معتصم است. دعا در زمان یکی از این دو خلیفه گفته شده است.

محمدزاه اظهار کرد: امام(ع) در این دعا می‌فرماید: «این جامعه ظالم است. به‌طوری که عدالت را کشته و از بین برده است، امنیت را از راه‌ها گرفته و حق را محو کرده، راستی را به‌صورت باطل جلوه‌گر کرده است. نیکوکاری، پنهان و بدی آشکار شده است. تقوی و پرهیزکاری فرونشانده شده است. راه‌های هدایت و راستی از بین رفته و خیر و خوبی از میان برداشته شده و زیان را پایدار کرده، فساد را نمودار کرده و رشد داده است. لجاجت تقویت شده، ستم گسترش پیدا کرده است.» 

وی بیان کرد: احادیث مهمی از امام جواد(ع) نقل شده است که برخی از آنها را از رسول خدا(ص) و دیگر ائمه(ع) نقل کرده است از جمله آنها تأکیدشان درباره علم و دانش است. اشعاری نیز به امام جواد(ع) منسوب است که مهم است.