سعادت در گروی فرصت‌سازی مدام برای خلوت با خداست
حجت‌الاسلام انصاری با بیان اینکه در طول زندگی باید این خلوت اعتکاف مستمر باشد نه اینکه انسان دائما از خلق و خانواده جدا شود، گفت: انسان سعادتمند کسی است که دائما فرصت‌هایی را برای خلوت با خداوند ایجاد کند تا به استحکام روابط منجر شود.
حجت‌الاسلام محمد انصاری، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان به سوالاتی درباره اعتکاف و فلسفه آن پاسخ داده است.
ایکنا _ اعتکاف از چه زمانی در دین اسلام بوده است؟
اعتکاف از خود زمان رسول اکرم(ص) بوده است و ایشان در ماه رمضان در دهه آخر با اصحاب ده روز معتکف می‌شدند. قبل از رسول خدا هم در زمان انبیا و رسولان قبل از ایشان اعتکاف سابقه داشته و خداوند خطاب به حضرات ابراهیم می‌فرماید: «وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ؛ خانه ام را برای طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجده کنندگان [از پلیدی های ظاهری و باطنی] پاک و پاکیزه گردان.»
در روایات و قرآن کریم اشاراتی درباره اعتکاف وجود دارد همچون اعتکاف حضرت سلیمان و حضرت مریم.
ایکنا _ تفاوت میان عزلت و اعتکاف چیست؟
اگر منظور از عزلت رهبانیت باشد که مفهوم مذموم و ناپسندی در دین اسلام است چون اسلام دین اجتماعی محسوب می‌شود. هرچه که در تقابل با روابط اجتماعی باشد دین اسلام با آن مخالف است. آنچه که در مسحیت آمده و پیغمبر اکرم نیز فرمودند ترک مردم و گوشه نشینی مذمت شده است. اعتکاف به این معنی نیست که انسان به طور کلی از حضور در اجتماع منفک شود. بلکه اعتکاف این است که انسان در برخورد با اجتماع و خدمت به اجتماع به ویژه خدمت به جامعه اسلامی، نیاز به تجدید قوا و بررسی خود دارد که اعتکاف این فرصت را فراهم می‌کند. اعتکاف دور شدن موقتی از دنیا جهت خدمت به خلق و بندگی درست خداوند است. این فرصتی است که انسان معایب خود را برطرف کند تا منجر به عملکرد دینی و دنیوی بهتر شود. لذا این عزلت به معنای ترک اجتماع نیست بلکه گوشه نشینی موقتی است برای خدمت بهتر به اجتماع. همچون کاری که رسول خدا(ص) انجام می‌دادند و تا روزهای آخر عمر با برکتشان این خلوت را داشتند تا خدمت بیشتر و بهتری به بندگان خدا داشته باشند.
ایکنا _ فرصت سه روزه اعتکاف چقدر می‌تواند به پیوند دوباره میان انسان و خداوند کمک کند؟ سه روز کافی است؟ چرا بیشتر نیست؟
در روزمره انسان به طور ناخودآگاه و غیر اختیاری از خود غافل می‌شود و اینکه چگونه اعتکاف می‌تواند این پیوند را بین خود و خالق برقرار کند صرف همین خلوت و دوری جستن موقت می‌تواند به این استحکام کمک کند. در احادیث هم آمده «السَّعيدُ مَن وَجَدَ في نفسِهِ خَلوَةً يَشغَلُ بها؛ خوشبخت، كسى است كه براى نفس خود خلوت و فراغتى يابد و به كار اصلاح آن پردازد.»
در طول زندگی باید این خلوت مستمر باشد نه اینکه انسان دائما از خلق و خانواده جدا شود. انسان سعادتمند کسی است که دائما فرصت‌هایی را برای خلوت با خداوند ایجاد کند تا به استحکام روابط منجر شود. سه روز به تعبیر امروزی‌ها استاندارد و حداقل مطلوب محسوب می‌شود. در فقه شریعت اسلام اگر کسی بتواند اعتکاف را سه روز، اگر نه 5 روز برگزار کند و اعتکاف رمضانیه که در سوالات قبل عرض شد که ده روز پایانی ماه رمضان پیغمبر اکرم معتکف می‌شدند هم اتفاق خوبی است. اعتکاف حداقل سه روز است و انسان بیشتر از آن هم می‌تواند معتکف شود و فقط هم این نیست که در ماه رجب معتکف شویم.
در طول سال هم سنت اعتکاف می‌تواند ساری و جاری باشد و به خلوت بین بندگان و خداوند منجر شود.
ایکنا _ درباره اشارات قرآنی اعتکاف هم توضیح بفرمایید.
قرآن کریم در سوره مريم آيه 16 می‌فرماید: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَانًا شَرْقِيًّا و در این کتاب [سرگذشتِ] مریم را یاد کن هنگامی که از خانواده اش [در] مکان شرقی کناره گرفت.» اینجا اشاره به دوری جستن مریم(س) از خانواده در تفسیر المیزان علامه طباطبایی و دیگر مفسران ذکر شده که این دوری به قصد اعتکاف بوده است.
جا دارد اینجا به مشروعیت و مطلوب بودن اعتکاف بانوان اشاره کنیم. یکی از رویش‌های انقلاب اسلامی همین اعتکاف بانوان بوده است. در این روزها در جمع بانوان مؤمن و دانش‌آموزان دختر معتکف حاضر شدم و فضای معنوی آن خیره‌کننده است. اين ها باطل السحر طاغوت و استکبار محسوب می‌شود از این جهت که می‌خواهند زن و دختر ایرانی را عقب مانده و در انزوا معرفی کنند و حال اینکه می‌بینید اعتکاف دختران ما اگر پررنگ‌تر از پسران ما نباشد قطعا کمتر نیست و مستند قرآنی آن هم اعتکاف حضرت مریم است.
قرآن نسبت به اعتکاف نگاه ویژه دارد و در آیاتی به احکام آن پرداخته است. مشخص است که اعتکاف یک مسئله مهم در سیر معنوی جامعه ایمانی محسوب می‌شود و ما می‌توانیم با الهام گرفتن از آیات قرآن، در این فرصت اعتکاف با قرآن کریم انس بگیریم.
انتهای پیام
