فرصت‌هایی که باور مهدویت به جامعه شیعی داد
رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی با بیان اینکه مهدویت در بعد اجتماعی، تأثیرات عمیقی در جامعه اسلامی و به ویژه جامعه شیعی دارد، گفت: اتحاد و همگرایی، جامعه سازی، کنترل اجتماعی، تمدن سازی، فرهنگ اسلامی و حمایت و پشتیبانی از نهضت‌های شیعی از فرصت‌هایی است که مهدویت برای تعالی اجتماعی جامعه شیعی به وجود آورده است.
به گزارش ایکنا از خوزستان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین الهینژاد، رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی امروز شنبه 24 مهر در همایش بین‌المللی «مهدویت، فرصت‌ها و چالش‌ها» که در دارالقرآن کریم خوزستان برگزار شد، با بیان اینکه اصل مهدویت در زندگی فردی و اجتماعی باورمندان آن اثر دارد، گفت: فرصت‌هایی که مهدویت در زندگی فردی به وجود می‌آورد، نظیر روحیه امیدواری، پویایی، عزت‌مداری، هدفمندی، خودباوری و هویت‌سازی است. این فرصت‌هایی است که مهدویت در بعد فردی برای تعالی باورمندان مهدویت ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: در بعد اجتماعی، مهدویت تأثیرات عمیقی در جامعه اسلامی به ویژه جامعه شیعی دارد. به عنوان مثال مهدویت عامل اتحاد و همگرایی است. جامعه‌سازی به واسطه مهدویت صورت می‌گیرد و کنترل اجتماعی، تمدن سازی، فرهنگ اسلامی و حمایت و پشتیبانی از نهضت‌های شیعی نیز از دیگر فرصت‌هایی است که مهدویت برای تعالی اجتماعی جامعه شیعی به وجود آورده است.
الهینژاد با اشاره به عنوان همایش «مهدویت؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» گفت: مراد از فرصت‌های مهدویت در این عنوان، نقش سازندگی مهدویت در فرد و جامعه است. حال آیا جامعه شیعه در طول تاریخ به واسطه اندیشه مهدویت، دچار چالش شده است؟ برای پاسخ به این سوال، باید گفت: یک‌بار اصل مهدویت به عنوان یک اندیشه و باور مورد بحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. مهدویت به عنوان یک اندیشه و باور، فعل الهی است و هیچ نقصی ندارد، اما معرفت به مهدویت، فعل بشر است. مسلمانان و شیعیان در فرآیند شناخت مهدویت و معرفت‌بخشی به مهدویت، کوتاهی‌هایی از خود بروز می‌دهند. این کوتاهی‌ها، آسیب‌ها و چالش‌هایی را متوجه فرد و جامعه خواهد کرد. بنابراین فرصت‌ها، به اصل مهدویت و چالش‌ها به معرفت ما نسبت به مهدویت بر می‌گردد که به نوعی فعل بشر تلقی می‌شود.
رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی اظهار کرد: در طول تاریخ، برای هر پدیده و حادثه‌ای، عزیمت‌گاه‌های مختلفی تعریف می‌شود. عزیمت‌گاه‌ها همیشه حالت نو شوندگی به پدیده‌ها می‌دهند و موجب گستره قلمرو آن حادثه می‌شوند. مهدویت هم در طول تاریخ، این عزیمت‌گاه‌ها را داشته است. این عزیمت‌گاه‌ها شامل: غیبت صغرا، غیبت کبرا و رخدادهای بزرگی است که در فرآیند غیبت کبری رقم خوردند و به نحوی عزیمت‌گاه تاریخی مهدویت تلقی می‌شوند؛ مثل هجرت میرزای بزرگ شیرازی از نجف به سامرا که به عنوان مکتب سامرا نام گرفت، یا انقلاب بزرگ امام خمینی(ره) است.
الهینژاد افزود: در بررسی این عزیمت‌گاه‌های مختلف، خواهیم دید مهدویت در هر یک از آنها هم حالت نو شوندگی دارد و هم از لحاظ آثار و مکتوبات پرگستره شده است. به عنوان نمونه در زمینه منشورات و کتب مهدویت این موضوع را بررسی می‌کنیم: از ابتدای طلوع خورشید اسلام که باور به مهدویت از طرف رسول‌الله(ص) به مردم عرضه شد، تا پایان غیبت صغرا(میانه قرن چهارم) بر اساس پژوهش‌ها، ۶۴ کتاب درباره مهدویت از اصحاب ائمه و علما تدوین شد، اینها فرصت‌هایی بود که مهدویت به جامعه تزریق کرد، اما متأسفانه هیچ کدام از این کتابها باقی نمانده است. در همین دوره، از سوی اهل سنت 12 کتاب تدوین شد که از بین آنها سه یا چهار اثر باقی ماند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: عزیمت‌گاه دوم از شروغ غیبت کبری، تا شروع مکتب سامرا یعنی سال 1291 هجری قمری است که در آن سال، میرزای بزرگ شیرازی، مرجع بزرگ شیعیان از نجف به سامراء مهاجرت کرد. در این دوره یعنی از شروع غیبت کبری تا زمان هجرت میرزای شیرازی به سامرا که 9 قرن است، 335 کتاب مهدوی از سوی علما و بزرگان شیعه نوشته می‌شود.
وی با بیان اینکه هرچه جلوتر می‌رویم، این فرآیند را رو به تکامل می‌بینیم، گفت: منشورات مهدوی در طول این فرآیند بیشتر می‌شوند. پس از آن با هجرت بزرگ میرزای شیرازی به سامرا توجه مردم به مهدویت بیشتر می‌شود. سامرا، زادگاه امام زمان(عج) و محل رشد آن حضرت تا پنج سالگی و محل غیبت امام است، مهاجرت میرزای شیرازی، به سامرا به دلیل مظلومیت مهدویت بود و در همین شهر فتوای تحریم تنباکو را صادر کرد. تحت تأثیر مکتب سامرا (ابتدای قرن سیزدهم تا شروع قرن چهاردهم) 677 کتاب مهدویت به جامعه عرضه می‌شود.
الهینژاد افزود: پس از آن، در سال 1399 هجری قمری، آغاز نهضت بزرگ امام خمینی(ره) است. در مکتب امام و در طول 4 دهه، 6 هزار کتاب به جامعه مهدی‌باوران تقدیم می‌شود که این فرصت مهدویت است. علاوه بر کتاب، پایان نامه‌ها، مقالات و مجلات علمی نیز عرضه می‌شوند. مهدویت به عنوان یک باور، در عرصه علمی و آکادمیک گسترده شد و امروز مراکز علمی مهدویت و مقطع دکتری مهدویت در کشور تعریف شده است.
وی با بیان اینکه میان مهدویت و نهضت امام می‌توانیم یک تعامل دو سویه تعریف کنیم، توضیح داد: اندیشه مهدویت از مکتب امام در راستای ترویج و تبیین بهره گرفت و انقلاب هم از مهدویت برای رشد و تعالی خود بهره‌مند شد؛ به عبارتی هر انقلابی نیاز به مشروعیت و برای تداوم نیاز به مقبولیت دارد. مهدویت برای نهضت انقلاب اسلامی، نقش فراگیری و پارادایمی دارد و مهدویت مشروعیت این انقلاب را تأمین کرده است، چرا که انقلاب برآمده از نظریه ولایت فقیه است و ولایت فقیه برآمده از نظریه نیابت عام و نیابت عام برآمده از مهدویت است.
رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی خاطرنشان کرد: اصل نهضت امام راحل با مشروعیت سامان گرفت. این انقلاب نیاز به تداوم دارد و تداوم این نهضت به مقبولیت مردمی آن است. مردمی که به این نظام مقبولیت می‌دهند تحت لوای انتظار قرار دارند و به عبارتی مردمی که منتظران امام زمان (عج) هستند به این نظام تداوم می‌بخشند. بنابراین اینکه می‌گویند اندیشه مهدویت، پارادایم نظام است یعنی مشروعیت و مقبولیت آن به مهدویت است و برای آن به سمت جامعه ایده‌آل و ظهور امام زمان(ع) غایت‌بخشی هم می‌کند.
انتهای پیام
