نگهداری 2500 نسخه خطی از آثار علامه حلی در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، سید محمدرضا فاضل هاشمی، رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با بیان اینکه آثار علامه حلی از قرن هفت تاکنون، مرجع علما و دانشمندان بوده است، ابراز کرد: در حال حاضر بیش از 2500 نسخه از آثار وی در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که برخی در زمان خود مؤلف به کتابت درآمده‌ و از نفاست زیادی برخوردار است.

فاضل هاشمی به یکی از مشهورترین کتب علامه حلی درباره اصل امامت اشاره کرد که در قرن هشت کتابت شده و در این خصوص عنوان کرد: نام کامل این اثر که از مهمترین کتب کلامی شیعة امامیه ‌است، «الالفین الفارق بین الصدق والبین فی امامة أمیرالمؤمنین» است که در یک مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه توسط علامه حلی نوشته شده ‌است.

وی با بیان اینکه مؤلف در این کتاب برای اثبات امامت علی‌بن‌ابی طالب(ع) هزار دلیل و در رد مخالفان نیز هزار دلیل دیگر ارائه کرده ‌است، اضافه کرد: کتاب «مناهج الیقین فی اصول الدین» به تاریخ کتابت 724 هجری قمری، «انوار الملکوت» به کتابت 754 هجری قمری (که شرح علامه حلی بر کتاب یاقوت ابراهیم بن نوبخت است) و «معارج الفهم فی شرح النظم»، از دیگر نسخه‌های نفیس کتابت‌شده در قرن هشتم به شمار میرود.

رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با این توضیح که در گنجینة کتب خطی، بعضی از آثار علامه حلی موجود است که توسط ابن خاتون عاملی وقف شده است، ادامه داد: این دو اثر که کتابت آن به قرن 9 برمی‌گردد، یکی «ایضاح المقاصد من حکمت عین القواعد» شرح حکمة العین کاتبی قزوینی در حکمت و فلسفة اسلامی و دیگری «استقصاء النظر فی القضاء و القدر» در حکمت و کلام وقف سال 1067 قمری است که مصدّر به نام سلطان محمد خدابنده است.

وی از نسخه دیگری که به نام سلطان محمد الجایتو تألیف شده و از کتب استدلالی اعتقادی شیعه است، یاد کرد و گفت: عنوان این اثر «نهج الحق و کشف الصدق» است، نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا موارد اختلاف اهل سنت با قرآن و سنت در اصول و فروع دین را بیان و حقانیت تشیع را با بیان ادلّه اثبات کند که بر آن، قاضی فضل بن روزبهان از علمای اهل سنت ردّی نوشته و قاضی نورالله شوشتری بر آن رد، ردّ دیگری به نام «احقاق الحق» تألیف کرده است.

فاضل هاشمی، با بیان اینکه کتاب «باب حادی عَشْر» علامه حلی، کتاب کلامی معروف شیعی بوده و شروح زیادی بر آن نوشته شده است، بیان کرد: نسخه نفیسی از این کتاب، به کتابت قرن 9 در آستان قدس رضوی موجود است که توسط خواجه شیر احمد تونی، از واقفان عمدة آستان قدس رضوی، در سال 996 قمری وقف این آستان شده است.

وی با بیان اینکه تمام شروحی که بر «باب حادی عَشْر» نوشته شده، در آستان قدس رضوی موجود است، عنوان کرد: از دیگر تألیفات مهم ‌علامه حلی، شرحی برتجرید خواجه نصیرالدین توسی با نام «کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد» است که نسخه‌ای از آن که در 745 برای محمد اسفندیاری آملی کتابت شده، از نسخ نفیس کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی به شمار میرود.

یادآور می‌شود، ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی، از علمای شیعة قرن هشتم قمری، در ۲۹ رمضان ۶۴۸ قمری در شهر حله به دنیا آمد. مناظرات و آثار او موجب گرایش سلطان محمد خدابنده به تشیع و رواج مذهب شیعه در ایران شد. وی دارای تألیفات بسیاری در علوم فقه، اصول، عقاید، فلسفه، منطق، دعا و... بود و نخستین کسی است که به علت فضل و دانش بسیارش با لقب آیت‌الله خوانده شد.