بي‌​توجهی به اصول اخلاقی قرآن، ريشه بسياری از آسيب​های اجتماعی است

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین غبیشاوی امام جمعه ماهشهر در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، پیرامون اخلاق اجتماعی در قرآن کریم با اشاره به آیه «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ» (اسرا، 9) گفت: قرآن برای ترسيم برنامه زندگی مردم نازل شده است؛ به اين معنا كه کتابي راهبردی است که مسلمانان باید به آن مراجعه کنند و طبق پیام آن حرکت کنند و نقشه راه خود را در بُعد خرد و کلان و فردی و اجتماعی بر اساس آن ترسیم کنند؛ اگر مردم جامعه اسلامی براساس دستوارت قرآن پیش روند می‌توانند جامعه مدنی متعالی تشکیل دهند.

وی بر پرهیز از تفسیر به رأی آیات قرآن تأکید کرد و گفت: بیانات پیامبر اكرم (ص) و معصومین(ع) در تفسیر قرآن کریم در دسترس ما وجود دارد و می‌توان از آن طریق پیام آیات را دریافت کرد. قرآن کریم در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، جهادی، اخلاقی و ... حرف برای گفتن دارد؛ از جمله در زمينه اخلاق اجتماعی كه نكات و دستورالعمل​هاي متعددي در اختيار ما گذاشته است.

تشكيل خانواده يكي از توصيه‌​هاي اجتماعي قرآن

غبيشاوي ازدواج و تشكيل خانواده را يكي از توصيه‌​هاي اجتماعي قرآن دانست و توضيح داد: اخلاق اجتماعی موضوعات مختلفی دارد یکی از موضوعات مورد تأکید قرآن در این زمینه ازدواج و تشکیل خانواده است که آیات متعددی پیرامون آن وارد شده است. از جمله آیه «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُون» (روم، 21) است كه مي​فرمايد: يكي از آیات و نشانه‌های قدرت خدا آن است که از جنس شما همسرانی برایتان قرار دارد تا در كنار آنها به آرامش برسيد و بین شما مهر و محبت قرار می‌دهد

وي با بيان اينكه ازدواج دارای تأثیرات بسیار مثبت فردی و اجتماعی است، افزود: انسانی که دارای همسر واجد شرایط زندگی خوب است، می‌تواند در کنار او آرامش مطلوب را به دست آورد و در كنار او فرزندان صالح تربیت کند. برخي چالش​هاي روحی و معضلات اجتماعی در جامعه به مسائل پيش روي ازدواج مربوط است. با بالارفتن سن ازدواج ما شاهد چالش‌های دیگری در جامعه خواهیم بود چرا که ازدواج یک نیاز طبیعی و فطری است و باید زمينه آن را فراهم کرد.

قرآن كريم مسائل مادي را مانع ازدواج نمي​داند

امام جمعه ماهشهر با اشاره به مانع شدن مسائل مادي در تشكيل خانواده گفت: خداوند در قرآن كريم در این زمینه می‌فرماید: «إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ» (نور، 32) نکند ترس از فقر و سختی‌ها مانع ازدواج شود؛ بلکه افرا بايد با توکل بر خدا و سعی و تلاش، به اين امر مبارك اقدام كنند و  خداوند آنها را از فضل و کرم خود بی‌نیاز می‌کند.

غبيشاوي ادامه داد: یکی از مسائلی که امروز با آن درگیر هستیم و در جامعه مکرر مطرح می‌شود موضوع تشکیل خانواده است که قرآن کریم به بهترین شکل آن را مطرح کرده و احادیث فراوانی در این زمینه داریم که مبین پیام قرآن است.

احترام به والدين یک اصل اخلاقی اجتماعی در دین ما است

وي نيكي به والدین را از دیگر اصول اجتماعی قرآن دانست و اظهار كرد: هر کدام از افراد انتظار دارند فرزندانشان به آنها احترام بگذارند، اما بايد ديد پدران و مادران امروز چنانكه قرآن كريم فرموده است به والدین احترام گذاشته​اند؟ خداوند مي​فرمايد: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» (اسراء، 23): و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد. احترام به بزرگ‌ترها یک اصل اخلاقی اجتماعی در دین ما است و در این زمینه دستورالعمل‌های فراوانی داریم.

امام جمعه ماهشهر با بيان اينكه اساساً باید پاسخ محبت را با محبت داد و والدین بیش از همه به ما محبت دارند، گفت: هنگامي كه والدين به سن کهولت می‌رسند، بیش از گذشته به فرزندان خود نیازمند می‌شوند. در این جا فرزند باید وظیفه خود را به نحواحسن در رسیدگی به آنها انجام دهد و محبت آنها را جبران کند. قرآن کریم چنان به این موضوع اهمیت می‌دهد که در ادامه آيه قبل می‌فرماید: «إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا»: اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى. انسان حق ندارد با والدین خود به بدی رفتار کند و اوقات آنها را با اخلاق ناشايست و کم‌توجهی خود تلخ کند. از اين رو فرزندان باید در برابر والدين خود سعه صدر داشته باشند.

درمان بيماري​هاي اجتماعي با عمل به قرآن ميسر مي​شود

غبشاوي تأكيد كرد: لازم است اخلاق اجتماعی خود را از قرآن و اهل‌بیت(ع) فرابگیریم و در عمل نيز استفاده کنیم، در این صورت جامعه ما به سمت نور خواهد رفت. اگر خدای نکرده کوتاهی کردیم و از تعالیم قرآن کریم دور شدیم و اخلاق قرآنی در جامعه کم‌رنگ شد، دود آن به چشم همه خواهد رفت، حرمت‌ها از بین می‌رود، امنیت اجتماعی کمتر می‌شود و با مسائل ديگري دست به گريبان خواهيم شد.

وي ديگر نكات اخلاقي قرآن از جمله پرهيز از غیبت، حسد، ظن و بدگماني و ... را از دیگر اصول اخلاق اجتماعی قابل توجه قرآن عنوان كرد و گفت: ريشه بسیاری از مشکلات و منازعاتی که امروز بين افراد رخ مي​دهد گاه بي​توجهي به همين اصول است. اینها بیماری‌های اجتماعی هستند که باید به جای آنها فضایل اخلاقی و اجتماعی را نهادینه کنیم. می‌توان به برکت قرآن این بیماری‌ها را درمان و به جای آن خیرخواهی و مهرورزی را در جامعه نهادینه کرد.