«عکاسی زیارتی» را به ثبت برسانیم
گروه فرهنگی: یک عکاس و پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران مطرح کرد: وجود عکاسی زیارتی تنها در شهر مشهد نشان از ارزش بالای این هنر بوده و باید به ثبت برسد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، «عکس زیارتی»، معمولا عکسی همراه با خانواده است که در مقابل پس زمینه‌هایی در قالب تصاویر «ضریح»، «حرم»، «بارگاه» و... گرفته می‌شود، اغلب زائران در گذشته به دلیل اینکه گرفتن چنین عکسی در حرم امکان‌پذیر نبوده و دوری راه، کمتر فرصت تکرار سفر به شهر مشهد را ایجاد می‌کرد، با این سوغات فرهنگی و دینی به شهر خود باز می‌گشتند. امروزه اما با پیشرفت تکنولوژی و تلفن‌های همراه هوشمند که خود به تنهایی شاید نقش یک دوربین عکاسی را ایفا می‌کنند، جایگاه عکس با لباس‌های محلی در کنار نقاشی حرم رضوی، در بین مردم کمرنگ شده است.
نسرین ترابی، عکاس و پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به تولد عکاسی در سال 1839 در اروپا، گفت: در سال 1848 عکاسی اروپایی که به مصر سفر کرده بود پس از بازگشت، عکاسیای با عنوان فانتزی شرقی که به معنای بازنمایی صحنه‌ای از کشور مصر بوده تاسیس می‌کند که این حرکت آغاز نوعی از عکاسی زیارتی بوده است.
وی در ادامه گفته‌های خود با بیان اینکه عکاسی زیارتی از ویژگی‌های شهر مشهد است، عنوان کرد: وجود این نوع عکاسی تنها در شهر مشهد، نشان از ارزش بالای این هنر بوده و باید به ثبت برسد.
ترابی با اشاره به اهمیت ثبت عکاسی زیارتی در جهان، تصریح کرد: تصویر و دیپلماسی تصویر، زبانی جهانی است، همایش و یا سمینار می‌تواند مقدمه‌ای برای ثبت و معرفی این نوع عکاسی در سطح کشور و حتی جهان باشد، فراخوان فیلم‌های کوتاه با این محتوا و برگزاری مسابقاتی در این زمینه، از جمله کارهایی است که می‌تواند برای معرفی عکاسی زیارتی و ثبت ملی آن انجام پذیرد.
این عکاس و پژوهشگر مهم‌ترین فعالیت خود در زمینه عکاسی زیارت را معرفی و شناسایی عکاسانی دانست که در این زمینه سال‌ها فعالیت داشته‌اند و عنوان کرد: موضوع پایان‌نامه‌ام را، تولید و تاریخ عکاسی مشهد انتخاب کردم که بر همین اساس به سراغ قدیمی‌ترین بنیانگذاران این هنر یعنی مرحوم «سیاح» رفتم که ایشان هم راهنمایی‌های بسیار خوبی در زمینه عکاسی زیارتی که به صورت آنالوگ تهیه می‌شد به من دادند که از این گفت‌وگو، برای اولین بار گزارشی درباره عکاسی زیارتی تهیه شد.
عکاسی زیارتی؛ سوغاتی فرهنگی
وی با اشاره به اینکه عکاسی زیارتی زیرمجموعه عکاسی فوری محسوب می‌شود، بیان کرد: مهم‌ترین المانی که در این نوع از عکاسی دیده می‌شود، ارتباط مستقیمی است که با اغلب مردم دارد و به نوعی سوغاتی مقدس برای زائرانی که به مشهد سفر می‌کنند، به شمار می‌رود.
ترابی ادامه داد: کالای مقدسی که از یک سرزمین به عنوان سوغات تهیه می‌شود، حامل پیامی فرهنگی و مردم‌شناسی برای دیگران بوده و انتخاب پرده پس‌زمینه نیز خود بازسازی صحنه‌ای از الگوی مذهبی یک ملت است که در برابر آن پرده‌ها جان می‌گیرد.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران با بیان اینکه باید به عکاسی زیارتی نگاهی فرهنگی داشته باشیم نه یک شغل، افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر در سال 2017 هستیم و مشهد، پایتخت فرهنگی جهان اسلام نام گرفته است، حرف زیادی در این زمینه برای گفتن داریم و باید به جای عنوان کردن الگوهایی تکراری، معنای عمیقی که این نوع از عکاسی برای مردم دارد را بیان کنیم.
دیجیتالیسم، تحولی عظیم در عکاسی فوری ایجاد کرد
ترابی یکی از مهم‌ترین نکات مورد توجه در این نوع عکاسی را نداشتن آرشیو عنوان کرد و اظهار کرد: این عکاسی از ابتدا در حول حرم مطهر رضوی شکل گرفت، فراخوان این نوع از عکاسی همچون گذشته است و فردی در مقابل عکاسی، مردم را به گرفتن این عکس دعوت می‌کند، فصل کاری عکاسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند بیشتر تعطیلات، اعیاد و محرم و صفر است و افرادی که از این کار کسب درآمد می‌کنند معمولا از سطح آکادمیک برخوردار نیستند.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران ادامه داد: موضوع پرده‌هایی که در پشت سر مشتری برای گرفتن عکاسی زیارتی انتخاب می‌شد بسیار متنوع بود از جمله تصویر بارگاه، حرم، آهو، امام رضا(ع) که به نوعی از جهان تخیل نقاش این صحنه‌های جذاب به تصویر کشیده شده بود.
وی، تبدیل عکاسی آنالوگ به دیجیتال را از مهم‌ترین تحولات عکاسی بیان و اضافه کرد: دیجیتالیسم تلنگر عظیمی به عکاسی فوری وارد کرد، یکی از ویژگی‌های عکاسی فوری استفاده از کاغذ به جای شیشه برای کاهش هزینه‌ها بود، که به عنوان متریال از سال‌های دور شاهد استفاده از آن بودیم اما بعد از ورود کامپیوترها، پرینترها و رنگ‌های کنسانتره در عکاسی از کدهای صفر و یک استفاده می‌شود.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران در پاسخ به این سوال که آیا امروز هم افرادی متقاضی این نوع از عکاسی هستند یا خیر، بیان کرد: در نمایشگاهی که با حضور آقای عربلین، از عکاسان قدیمی عکس زیارتی به همراه پرده نقاشی شده حرم، برگزار کردیم، مردم استقبال بسیار خوبی داشتند و هنوز هم این نوع عکاسی در بین مردم از جذابیت خاصی برخوردار است.
ترابی ابراز کرد: یکی از جالبترین اتفاقاتی که در عکاسی زیارتی دیدم این بود که بسیاری از مردم برای شفا و ضمانت اقوام و نزدیکان خود پس از مرگ، عکس آنان را به حرم می‌آورند تا با تصویر حرم رضوی مونتاژ شود و راهی برای شفای آن شخص از سوی حضرت امام رضا(ع) باشد، که این نشان از عمق اعتقاد مردم به این نوع از عکاسی است.
نسرین ترابی، عکاس و پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به تولد عکاسی در سال 1839 در اروپا، گفت: در سال 1848 عکاسی اروپایی که به مصر سفر کرده بود پس از بازگشت، عکاسیای با عنوان فانتزی شرقی که به معنای بازنمایی صحنه‌ای از کشور مصر بوده تاسیس می‌کند که این حرکت آغاز نوعی از عکاسی زیارتی بوده است.
وی در ادامه گفته‌های خود با بیان اینکه عکاسی زیارتی از ویژگی‌های شهر مشهد است، عنوان کرد: وجود این نوع عکاسی تنها در شهر مشهد، نشان از ارزش بالای این هنر بوده و باید به ثبت برسد.
ترابی با اشاره به اهمیت ثبت عکاسی زیارتی در جهان، تصریح کرد: تصویر و دیپلماسی تصویر، زبانی جهانی است، همایش و یا سمینار می‌تواند مقدمه‌ای برای ثبت و معرفی این نوع عکاسی در سطح کشور و حتی جهان باشد، فراخوان فیلم‌های کوتاه با این محتوا و برگزاری مسابقاتی در این زمینه، از جمله کارهایی است که می‌تواند برای معرفی عکاسی زیارتی و ثبت ملی آن انجام پذیرد.
این عکاس و پژوهشگر مهم‌ترین فعالیت خود در زمینه عکاسی زیارت را معرفی و شناسایی عکاسانی دانست که در این زمینه سال‌ها فعالیت داشته‌اند و عنوان کرد: موضوع پایان‌نامه‌ام را، تولید و تاریخ عکاسی مشهد انتخاب کردم که بر همین اساس به سراغ قدیمی‌ترین بنیانگذاران این هنر یعنی مرحوم «سیاح» رفتم که ایشان هم راهنمایی‌های بسیار خوبی در زمینه عکاسی زیارتی که به صورت آنالوگ تهیه می‌شد به من دادند که از این گفت‌وگو، برای اولین بار گزارشی درباره عکاسی زیارتی تهیه شد.
عکاسی زیارتی؛ سوغاتی فرهنگی
وی با اشاره به اینکه عکاسی زیارتی زیرمجموعه عکاسی فوری محسوب می‌شود، بیان کرد: مهم‌ترین المانی که در این نوع از عکاسی دیده می‌شود، ارتباط مستقیمی است که با اغلب مردم دارد و به نوعی سوغاتی مقدس برای زائرانی که به مشهد سفر می‌کنند، به شمار می‌رود.
ترابی ادامه داد: کالای مقدسی که از یک سرزمین به عنوان سوغات تهیه می‌شود، حامل پیامی فرهنگی و مردم‌شناسی برای دیگران بوده و انتخاب پرده پس‌زمینه نیز خود بازسازی صحنه‌ای از الگوی مذهبی یک ملت است که در برابر آن پرده‌ها جان می‌گیرد.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران با بیان اینکه باید به عکاسی زیارتی نگاهی فرهنگی داشته باشیم نه یک شغل، افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر در سال 2017 هستیم و مشهد، پایتخت فرهنگی جهان اسلام نام گرفته است، حرف زیادی در این زمینه برای گفتن داریم و باید به جای عنوان کردن الگوهایی تکراری، معنای عمیقی که این نوع از عکاسی برای مردم دارد را بیان کنیم.
دیجیتالیسم، تحولی عظیم در عکاسی فوری ایجاد کرد
ترابی یکی از مهم‌ترین نکات مورد توجه در این نوع عکاسی را نداشتن آرشیو عنوان کرد و اظهار کرد: این عکاسی از ابتدا در حول حرم مطهر رضوی شکل گرفت، فراخوان این نوع از عکاسی همچون گذشته است و فردی در مقابل عکاسی، مردم را به گرفتن این عکس دعوت می‌کند، فصل کاری عکاسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند بیشتر تعطیلات، اعیاد و محرم و صفر است و افرادی که از این کار کسب درآمد می‌کنند معمولا از سطح آکادمیک برخوردار نیستند.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران ادامه داد: موضوع پرده‌هایی که در پشت سر مشتری برای گرفتن عکاسی زیارتی انتخاب می‌شد بسیار متنوع بود از جمله تصویر بارگاه، حرم، آهو، امام رضا(ع) که به نوعی از جهان تخیل نقاش این صحنه‌های جذاب به تصویر کشیده شده بود.
وی، تبدیل عکاسی آنالوگ به دیجیتال را از مهم‌ترین تحولات عکاسی بیان و اضافه کرد: دیجیتالیسم تلنگر عظیمی به عکاسی فوری وارد کرد، یکی از ویژگی‌های عکاسی فوری استفاده از کاغذ به جای شیشه برای کاهش هزینه‌ها بود، که به عنوان متریال از سال‌های دور شاهد استفاده از آن بودیم اما بعد از ورود کامپیوترها، پرینترها و رنگ‌های کنسانتره در عکاسی از کدهای صفر و یک استفاده می‌شود.
این پژوهشگر تاریخ عکاسی ایران در پاسخ به این سوال که آیا امروز هم افرادی متقاضی این نوع از عکاسی هستند یا خیر، بیان کرد: در نمایشگاهی که با حضور آقای عربلین، از عکاسان قدیمی عکس زیارتی به همراه پرده نقاشی شده حرم، برگزار کردیم، مردم استقبال بسیار خوبی داشتند و هنوز هم این نوع عکاسی در بین مردم از جذابیت خاصی برخوردار است.
ترابی ابراز کرد: یکی از جالبترین اتفاقاتی که در عکاسی زیارتی دیدم این بود که بسیاری از مردم برای شفا و ضمانت اقوام و نزدیکان خود پس از مرگ، عکس آنان را به حرم می‌آورند تا با تصویر حرم رضوی مونتاژ شود و راهی برای شفای آن شخص از سوی حضرت امام رضا(ع) باشد، که این نشان از عمق اعتقاد مردم به این نوع از عکاسی است.
