نگاهی به نسخ خطی گنجینه رضوی درباره امام جواد(ع)

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، به نقل از آستان نیوز، امام جواد(ع)، از جمله امامانی است که آثار بسیاری در گذر تاریخ اسلام درباره ابعاد زندگانی و نیز اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر ایشان نوشته شده است.

کتابخانه آستان قدس رضوی به‌عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه‌های جهان اسلام دارای قرآن‌ها و نسخه‌های خطی بسیار ارزشمند و منحصری مانند قرآن‌های منسوب به ائمه معصومین‌(ع) به خط کوفی و روی پوست، جزوه‌ها و قرآن‌های ارزشمند به خط خوشنویسان معروف مانند یاقوت مستعصمی و آثار نفیس و دستخط علما و بزرگان شیعه همانند شیخ طبرسی، علامه حلی، شهید اول، شهید ثانی، علامه مجلسی، شیخ بهایی و شیخ عباس قمی، است.

گنجینه رضوی آستان قدس رضوی در حال حاضر بیش از ۱۰۶ هزار نسخه خطی و ۶۵ هزار کتاب چاپ سنگی را در خود نگهداری می‌کند که در میان آن‌ها آثاری هستند که به شرح فضایل، مکارم اخلاق و مناقب امام جواد(ع) پرداخته‌اند.

شهادت امام جواد(ع) نهمین امام شیعیان، بهانه‌ای شد برای معرفی برخی آثار مرتبط با شخصیت آن حضرت که در گنجینه کتب خطی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

نسخی مشتمل بر احوال نهمین امام شیعه

در این خصوص سیدرضا صداقت حسینی، کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی گفت: نسخه خطی بحارالانوار علامه مجلسی یکی از نسخه‌‌های خطی نفیس موجود در گنجینه رضوی است که مشتمل بر احوال و مناقب و فضایل حضرت امام جواد(ع) است.

وی بیان کرد: این نسخه، جلد دوازدهم بحارالانوار است که در سال 1077 هجری تألیف شده است. «بسمله الحمدلله‌الذى زيّن سمآء‌الدين بالشمس و القمر» آغازگر این نسخه و «و اهل بيته‌الطاهرين» پایان آن است.

این کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی افزود: این اثر در‌ 158 برگ 25.5×16 سانتی‌متر به خط نسخ و در 13 سطر نگاشته و در مردادماه 1311 توسط رضا نائينى وقف آستان قدس رضوی شده است.

صداقت به نسخه دیگری از همین کتاب در کتابخانه آستان قدس رضوی اشاره کرد و گفت: قرن 12 هجری به خط نسخ در 31 صفحه کتابت شده است. این نسخه خطی ارزشمند توسط سیدجلال‌الدین تهرانی وقف آستان قدس رضوی شده است.

احراز ائمه اطهار(ع)

نسخه نفیس دیگری که مشتمل بر حرز امام جواد(ع) است با عنوان احراز ائمه اطهار(ع) در این کتابخانه نگهداری می‌شود.

این کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی در خصوص این اثر گفت: نسخه احراز ائمه اطهار(ع) به زبان عربی و شامل حرزهای چهارده معصوم(ع) است که از مهج‌الدعوات ابن طاووس نقل شده است. این نسخه با «بسمله، بسم الله استر عنک ربک بالواحد من شر کل حاسد» آغاز شده و با «وسوسۀ او نقض فی دین او معیشۀ» پایان پیدا می‌کند.

وی تصریح کرد: این اثر به شکل طومار است که ابعاد آن 90×70 سانتی‌متر بوده و به خط نسخ جلی و خفی با مرکب مشکی، لاجورد، سیلو و سرخی در سده 14 هجری قمری کتابت شده و توسط اسدالله علم در خرداد 1362 وقف آستان مقدس رضوی شده است.

وی به نسخه خطی نفیس دیگر موجود در گنجینه رضوی اشاره کرد که دارای حرز امام جواد‌(ع) است و با عنوان ادعیه شناسانده شده است و گفت: این نسخه نیز به زبان عربی بوده و حسین شریف گلپایگانی جامع و کاتب آن است. نسخه مذکور مشتمل بر دعای جوشن کبیر و حرز امام جواد‌(ع) و از ادعیه معروف و مندرج در کتب ادعیه معتبره امامیه و بی نیاز از بسط گفتار است.

صداقت اظهار کرد: این اثر به خط نسخ خفی با مرکب مشکی کتابت شده و توسط عزیزالله صیدی در شهریور ‌1357 وقف این آستان شده است.