چه عواملی مانع استجابت دعا می‌شود

به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، شامگاه، دوم اسفندماه در نشستی مجازی با موضوع «موانع استجابت دعا» اظهار کرد: عوامل مختلفی می‌تواند مانع از استجابت دعای انسان شود که می‌توان به چند مورد از این عوامل اشاره کرد.

وی بیان کرد: هر ارتباطی، دو سو دارد و در دعا نیز چنین رابطه‌ای برقرار است که یک‌سوی این ارتباط كه از دعا حاصل می‌شود، بنده و سوی دیگر آن نیز خداوند است، اما اولین مانع در این ارتباط، نبود استعداد و آمادگی برای ایجاد ارتباط در خواننده و خواهنده است.

این مفسر قرآن گفت: در واقع دعا ریسمان رابطه با پروردگار است، اما گاه در وجود آدمی آمادگی نیست كه با خداوند ارتباط برقرار كند، همچنین دومین عامل، نبود خلوص در دعاست، به‌گونه‌ای که در ادب دعا مهم است كه انسان خالصانه و از سویدای دل، خدا را بخواند و حاجتش را نزد او ببرد و از او بخواهد.

انصاری تصریح کرد: سومین عامل نیز این است که گاه انسان با خدا سخن می‌گوید و حاجت خود را نزد او می‌برد، اما حضور قلب لازم را در پیشگاه وی ندارد که نمونه بارز این موضوع، نماز است كه فرد در پیشگاه پروردگار می‌ایستد، اما فكر و یادش درگیر مسائل خرد و كلان دنیایی می‌شود.

وی بیان کرد: همچنین نبود «إِنْقِطَاع إِلَی‌الله» یکی دیگر از موانع اجابت دعا به‌شمار می‌رود. انسانی كه ذهن و فكرش متوجه اسباب و شیوه‌های مختلف است و از سر عادت یا برای عبادت، دستی هم به دعا بلند می‌كند و حاجت می‌خواهد، دعایش به اجابت نمی‌رسد.

خداوند هیچ دعایی را بی‌جواب نمی‌گذارد

صاحب تفسیر مشکاة تأکید کرد: خداوند متعال هیچ دعا و خواسته‌ای را بی‌جواب نمی‌گذارد و همیشه «مُجِیبُ‏ الدَّعَوَاتِ»یعنی اجابت‌كننده دعاها است، اما اجابت خداوند برخاسته از حكمت اوست و از همین‌رو گاه خواسته آدمی با مصلحت او هماهنگ است و حضرت حق جواب دعا را مطابق با درخواست او می‌دهد و به اصطلاح، دعای او را برآورده می‌کند و گاه نیز این خواسته با مصالح كلی وجود یا خود فرد هماهنگی ندارد و خداوند متعال جواب دعای فرد را مطابق با خواسته‌اش نمی‌دهد.

انصاری افزود: امیر مؤمنان(ع) در همین راستا می‌فرمایند: «إِنَّ كَرَمَ‌اللهِ سُبحَانَهُ لَا ینْقُضُ‏ حِكْمَتَهُ‏ فَلِذَلِكَ لَا تَقَعُ الْإِجَابَۀُ فِی كُلِّ دَعْوَۀٍ»؛ همانا كرم و سخاوت خداوند سبحان حكمتش را نقض نمی‌كند. به همین دلیل است كه در هر دعایی اجابت واقع نمی‌شود و چه‌بسا خواسته‌هایی كه برای ما خوشایند هستند، اما به مصلحت نیستند و چه بسا خواسته‌هایی كه به مصلحت ماست، اما از آنها روی‌ گردانیم.

استجابت دعا با درود فرستادن بر پیامبر(ص)

وی بیان کرد: شاید پرسشی كه در این میان به ذهن برسد آن است كه چرا بارها بر فرستادن درود و تحيت بر رسول عظيم‌الشأن اسلام(ص) تأكيد شده است؟ اولين دليل آن است كه صلوات بر پيامبر(ص) شريعت او را رفعت می‌بخشد، آيينش را زنده می‌دارد و حقیقتاً تثبيت شريعت محمدی با عشق‌ورزی و توجه و ارادت به ايشان گره خورده است.

این مفسر قرآن ادامه داد: دومين دليل نیز ابراز قدردانی فراوان مسلمانان از پيامبر اسلام(ص) است و به این صورت پيروان پيامبر خاتم(ص) با صلوات فرستادن بر حضرت از ۲۳ سال تلاش بی‌وقفه ايشان، سپاسگزاری می‌كنند.

انصاری تأکید کرد: دليل سوم هم اين است كه سلام و صلوات به خود انسان بازمی‌گردد، يعنی هنگامی‌كه نام پيامبر مكرم اسلام(ص) را می‌بريم و بر ايشان درود می‌فرستيم، وجود خود را ارتقا می‌بخشيم.

وی گفت: چهارمين دليل برای این مهم نیز دستيابی به خواسته‌ها و اجابت دعاهاست و در روايات بسياری آمده است كه بهترين راه تضمين پذيرش و استجابت دعا، فرستادن درود و تحيت بر پيامبر(ص) است.