اخلاقیات و معناگرایی؛ روح حاکم بر اشعار پروین اعتصامی

سعید شفیعیون، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان درباره جایگاه پروین اعتصامی در ادبیات فارسی اظهار کرد: پروین جزو شاعران کلاسیک است که پس از او، شاعران زن بسیاری در سبک و سیاق جدید، شعر پارسی گفتند، اما پروین اعتصامی با توجه به اینکه در دوره معاصر می‌زیست، دیدگاه و سبک شعری‌اش، کلاسیک و قدمایی است و جزو شاعران کهن‌سرا به حساب می‌آید.

وی افزود: این موضوع از این نظر اهمیت دارد که ما شاعران بسیاری در شعر کلاسیک داریم و اگر کسی بخواهد در این سبک شاعری کند و مطرح شود، باید بسیار قوی بوده و سخن محکم و تازه‌ای داشته باشد که این موضوع جایگاه مهمی به پروین اعتصامی می‌دهد. 

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان ادامه داد: با وجود اینکه بنا بر مختصات جوامع قدیم، کمتر شاهد ظهور شاعران زن توانمند در شعر کلاسیک بوده‌ایم، ولی اگر بخواهیم از سرآمدان این عرصه و زنان کهن‌سرا نام ببریم، یکی از آنها پروین است و افراد دیگری همچون مهستی گنجوی، از شاعران آغازین شعر فارسی که بیشتر در رباعی مطرح بود و جهان ملک خاتون را می‌توان نام برد. درواقع، کمتر شاهد ظهور شاعران زن حرفه‌ای بوده‌ایم.

وی بیان کرد: مثنوی‌ها و قطعات بسیار بلندی از پروین اعتصامی وجود دارد؛ او به سرودن انواع شعر فارسی پرداخت و جزو شاعران سرآمد به شمار می‌رود. پروین در شعر تعلیمی و قطعه‌سرایی، جزو شاعران معدود شعر فارسی محسوب می‌شود، شاعری بسیار قوی بود و اشعارش در ادبیات فارسی جزو بهترین نمونه‌هاست.

شفیعیون درباره مضامین دینی در اشعار پروین اعتصامی گفت: پروین مثنوی معروف و عجیبی درباره حضرت موسی(ع) دارد که بیشتر، اخلاقیات و معنویات در آن بیان شده و فرضا ممکن است شخصیت دینی نیز داشته باشد. پروین جزو شاعرانی است که شعر اخلاقی و معناگرا دارد و روح حاکم بر تمثیل‌ها و قطعاتش، تعلیم مسائل اخلاقی است.

وی تأکید کرد: پروین اعتصامی علاوه بر تأثیرپذیری از شعرای معاصر خود، از شعرای قدیم و بزرگ شعر پارسی همچون سعدی، حافظ و مولوی نیز تأثیر پذیرفت. شاعران زن بعد از پروین نیز توجه بسیاری به او داشتند، ولی در سبک و سیاق گوناگونی شعر سرودند. در اختصاص عنوان شاعری به بانوان، پروین اعتصامی سهم پررنگی دارد و برای زنان شاعر، الگو و نمونه است.

فاطمه کاظمینی