قهرمانان دفاع مقدس را از دسترس نسل امروز دور نگه داشته‌ایم
یک مدرس دانشگاه گفت: بخشی از تحریف‌های دفاع مقدس به روایت نادرست این دوران و ارائه تصویری از قهرمانان جنگ برمی‌گردد که آنها را از دسترس نسل امروز دور نگه می‌دارد.
دفاع مقدس دورانی طلایی و حماسی برای ملت ایران بعد از به ثمر نشستن انقلاب اسلامی بود. در این دوران، از نوجوانان گرفته تا افراد کهنسال جامعه ایرانی برای دفاع از این مرز و بوم هرچه در دست داشتند، فدا کردند؛ حتی جان هم که عزیزترین اندوخته هر انسانی است، برای خاک ایران فدا شد. امروز بعد از گذشت 35 سال از هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در انتقال مفاهیم، آموزه‌ها و ارزش‌های این دوران به نسل جوان جامعه ایرانی دچار مشکلاتی شده‌ایم، به‌طوری که اکثر این افراد آشنایی درستی با ارزش‌ها و فرهنگ دوران جنگ ندارند. در این باره، خبرنگار ایکنا از اصفهان با محسن نصری، مدرس دانشگاه و راوی دفاع مقدس گفت‌وگویی انجام داده است که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ با توجه به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر شناخت نسل جوان از دفاع مقدس، چگونه می‌توان واقعیت جنگ را برای این نسل تبیین کرد؟ در حال حاضر، نسل جوان جامعه ما چقدر از دوران دفاع مقدس شناخت دارد؟
تاریخ هر کشور بخش عمده‌ای از هویت آن را تشکیل می‌دهد. ایران در طول دوران حکومت قاجار و پهلوی، بخش‌هایی از خاک خود را از دست داد. در این دوران ملت ما تحقیر و تهدید شد و کشورهای شوروی، آمریکا و انگلیس بلاهای فراوانی بر سر این آب و خاک آوردند؛ در این میان حماسه دفاع مقدس پایانی بر آن جنایت‌ها و آغازی بر عظمت و سربلندی کشور ما بود. اگر از نسل جوان جامعه درباره قاجار سؤال کنیم، همه آنها این دوره را سیاه و پادشاهان آن را خیانتکار می‌دانند؛ ولی درباره دوران پهلوی چنین دیدگاهی وجود ندارد و متأسفانه کسی از دستاوردها و اقتدارهای نظام جمهوری اسلامی مطلع نیست.
از جمله دلایل این بی‌اطلاعی، استفاده نادرست از فرصت نظام آموزشی است؛ مسائل مربوط به دفاع مقدس، حماسه‌ها و قهرمان‌های آن دوران باید در همه مقاطع تحصیلی از مهد کودک گرفته تا دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه مطرح می‌شد؛ ولی متأسفانه این کار صورت نگرفت. از طرف دیگر، رسانه‌ها، هنرمندان، فیلم، سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی، نقاشی و گرافیک باید در خدمت معرفی ارزش‌ها و قهرمانان ملی ما در سطح جهانی به‌کار گرفته شوند. امروزه کشورها افرادی را که کارهای برجسته انجام می‌دهند، با قدرت رسانه به جهانیان معرفی می‌کنند؛ ولی چند نفر در ایران شهدای زن دفاع مقدس از جمله شهناز حاجی‌شاه، ناهید فاتحی، شهلا ثانی و... را می‌شناسند؟
همه این مسائل نشان‌دهنده تلاش دشمن برای کمرنگ کردن دفاع مقدس و کم‌کاری ما در این حوزه است. نظام آموزشی، هنر، رسانه و مجموعه‌های دیگر کم‌کاری کردند؛ در نتیجه نسل جوان ما به‌طور شایسته از تاریخ دفاع مقدس کشور خود آگاهی ندارد. شاید در مدرسه اطلاعاتی منتقل شده باشد یا دانش‌آموزان و دانشجویان در اردوهای راهیان نور شرکت کرده باشند، ولی اطلاعات اکثر جوانان و نوجوانان ما جزئی است. کوتاهی مردم، نهادهای فرهنگی و هنری و تربیتی و مدیران و مسئولان به وضعیت امروز منجر شده است. چند سال پیش، داستان شهادت شهید محمدحسین فهمیده از متن کتاب‌های درسی حذف شد؛ یعنی برخی افراد از اینکه نسل امروز از رشادت‌ها و جانفشانی‌های همسالان خود در دفاع مقدس آگاه شوند تا ارزش‌های آنها را بیاموزند و راهشان را ادامه دهند، خوشحال نبودند.
حدود 10 سال پیش، دانشجوی یکی از دانشگاه‌ها قصد ارائه کنفرانس درباره دفاع مقدس داشت و ما از کار او استقبال کردیم. این دانشجو در ابتدای کنفرانس خود تاریخ شروع جنگ تحمیلی را سال 1375 اعلام کرد، در حالی که جنگ در سال 1359 شروع شد و این جوان حتی اطلاعات اولیه مربوط به جنگ را هم به درستی نمی‌دانست؛ این مسئله مایه شرمندگی و همه این‌ها نشانه کم‌کاری ما در انتقال فرهنگ، عظمت، اقتدار و هویت دوران جنگ تحمیلی به نسل جدید است.
ایکنا ـ مردم و مسئولان چه نقشی در پاسداشت دفاع مقدس دارند؟
مسئولیت همه ما شناخت درست دفاع مقدس است. شهید حسین خرازی درباره روایت جنگ تحمیلی می‌گفت: «جنگ را درشت ننویسید، بلکه درست بنویسید.» گام اول در عمل به توصیه این شهید بزرگوار، تحلیل درست وقایع دوران دفاع مقدس است که به شناخت درست آن دوران نیاز دارد. گام دوم، شناخت دفاع مقدس در قالب جنگ انقلابی، مردمی و عاشورایی است. همچنین انتقال آموزه‌های آن دوران به دیگران یکی از رسالت‌های ماست؛ سپس باید در راستای فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری دفاع مقدس از همه ابزارآلاتی که در اختیار داریم، درست استفاده کنیم.
ایکنا ـ مهمترین تحریف‌هایی که در خصوص دفاع مقدس صورت گرفته است، چیست؟
در خصوص دفاع مقدس مجموعه‌ای از چند نوع تحریف وجود دارد؛ اولین نوع تحریف همان است که دشمنان با ایجاد شبهه، تردید و زیر سؤال بردن دفاع مقدس انجام می‌دهند؛ مثلاً می‌گویند چرا ایران بعد از فتح خرمشهر صلح نکرد؟ در حالی که اصلاً صلحی وجود نداشت تا ایران بخواهد درباره آن تصمیم‌گیری کند؛ بلکه فقط پیشنهاد تسلیم، ذلت و سازش به ما داده می‌شد. امثال این سخنان درباره دوران دفاع مقدس بسیار است؛ بنابراین دشمن سعی می‌کند بخش زیادی از حماسه جنگ تحمیلی را به کاریکاتوری خنده‌دار تقلیل دهد.
بخش دیگری از تحریف‌ها را خود ما انجام می‌دهیم؛ اگر به خوبی دوران دفاع مقدس را روایت نکنیم و شهدای این دوره را ملائکه‌ای آسمانی توصیف کنیم که از دسترس انسان‌ها خارج هستند، بخش زیادی از واقعیت جنگ را تحریف کرده‌ایم. شهدای دفاع مقدس دانش‌آموز، دانشجو، کارگر، کشاورز، کارمند و... بودند که از شهرها، روستاها و مناطق عشایری ایران برای دفاع از کشور خود جنگیدند. همه آنها مردم عادی جامعه بودند؛ ولی بعضاً آنها را طوری ترسیم می‌کنیم که گویا قدیسانی آسمانی بودند، مردم هم که نمی‌توانند قدیس و آسمانی باشند؛ پس ارتباط با شهدا برای آنان ثمره‌ای ندارد. این بخش از تحریف به دست خود ما انجام شده است.
بخش سوم تحریف‌های دفاع مقدس به سؤالات و ابهاماتی مربوط می‌شود که با دیدن فیلمی سینمایی و خواندن کتابی درباره این دوران برای مخاطب شکل می‌گیرد که پاسخی برای آنها نداریم و در نهایت موجب ته‌نشین شدن ابهامات در ذهن مخاطب می‌شود؛ البته بسیاری از فیلم‌های سینمایی فضای دوران جنگ را به درستی روایت نمی‌کنند. راه‌حل این مشکل، شناخت درست این دوران و پاسخگویی درست و مستند به پرسش‌هاست.
برای مثال می‌گویند تسخیر لانه جاسوسی موجب شکل‌گیری جنگ تحمیلی علیه ما شد، در صورتی که در ژانویه 1979 همزمان با دی‌ماه 1357 شمسی که هنوز انقلاب اسلامی پیروز نشده بود، وزیر جنگ دولت آمریکا می‌گفت اگر انقلاب ایران پیروز شود، یکی از راهکارهای ما برای مقابله با آن، ایجاد جنگ از طرف عراق علیه ایران است؛ یا اینکه جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 شروع شد؛ ولی آغاز تجاوز بعثی‌ها به کشور ما هشتم اسفند 1357 یعنی دو هفته بعد از پیروزی انقلاب بود. در این زمان بعثی‌ها شهر بانه را در مرز با عراق بمباران کردند که باعث شهادت و مجروحیت هموطنانمان شد.
636 مورد تجاور زمینی، هوایی و دریایی تا 31 شهریور 1359 ثبت شده است که کاری به تسخیر لانه جاسوسی ندارد. صاحبان لانه جاسوسی در خرداد 1358 می‌گفتند اگر کودتای نوژه جواب ندهد، راهکار بعدی ما ایجاد جنگ است، در حالی که لانه جاسوسی آمریکا در آبان 1358 تسخیر شد. در نهایت اینکه باید سؤالات درباره دفاع مقدس را به خوبی بشناسیم و پاسخ‌های متقن، منطقی، درست و مستند به آنها بدهیم که متأسفانه در این‌باره کوتاهی کرده‌ایم.
ایکنا ـ چه آسیب‌هایی، ارزش‌ها و فرهنگ دفاع مقدس را تهدید می‌کند؟
به گفته رهبر معظم انقلاب، دو عامل تحریف و فراموشی، ارزش‌های دفاع مقدس را تهدید می‌کند. اگر به آن نپردازیم، از یادها می‌رود، حتی رزمنده، جانباز و خانواده شهید هم آن را فراموش می‌کنند، در جامعه هم از یادها می‌رود و تحریف موجب نابودی کل این دوران است.
ایکنا ـ چگونه می‌توان از میراث به‌جامانده از دوران دفاع مقدس برای وحدت و انسجام ملی استفاده کرد؟
دفاع مقدس سرآغاز هویت ایرانی و «ما می‌توانیم» برای ایران بود. این دوران، شروع اقتدار و عظمت ملت ایران بود و نشان داد که این ملت می‌تواند در برابر دشمنانش ایستادگی و از موجودیت خود دفاع کند. رهبر معظم انقلاب فرمود ما به قله نزدیک شده‌ایم و در روز اربعین اعلام کرد برای رسیدن به قله باید استقامت داشته باشیم و الگوی ایستادگی، دفاع مقدس و راه شهداست؛ اگر از آنها بهره جوییم و سبک زندگیشان را سرلوحه خود قرار دهیم، می‌توانیم قله را فتح کنیم و در انتظار ظهور باشیم.
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
