سبک تدریس قرآن متناسب با مطالبه دانشجویان باشد

عبدالرضا هدایتی، مدرس دانشگاه و فعال قرآنی، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با بیان اینکه برای پرداختن به هفته قرآن و عترت در دانشگاه باید از سخنان کلیشه‌ای پرهیز کرد، گفت: هدف از نامگذاری این هفته در دانشگاه صرفاً برگزاری مسابقات، اجرای برنامه‌های نمایشی و محافل و دعوت از قاریان بنام و شناخته شده نیست. بدون تردید اجرای این برنامه‌ها در دانشگاه‌ها هدف غایی و نهایی نبوده و متأسفانه کارزده شده‌ایم و همواره به دنبال این هستیم که در این هفته برنامه‌ای برگزار کنیم.

هدایتی به آیه 30 سوره مبارکه فرقان: «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» استناد کرد و ادامه داد: در واقع هدف این است که فراموش نکنیم قرآن خود به مهجور بودنش تذکر داده است و این مهجوریت به دست ما قرآنیان و مسلمانان اتفاق افتاده و می‌افتد. برنامه‌های قرآن در مراکز دانشگاهی نباید فقط به این هفته محدود شود، بلکه این هفته تلنگری برای اقامه فرهنگ قرآن و قیام جهت فعالیت‌های گسترده در این زمینه است. اگر برنامه و طرح‌های قرآنی خوب برگزار شود قطعاً شاهد اتفاقات خوب خواهیم بود و معجزه‌ای در اشاعه فرهنگ قرآنی در جامعه رخ نخواهد داد، مگر به دست مسلمانان.

بیشتر بخوانید:

• فعالیت قرآنی در دانشگاه‌ها متناسب با سلیقه و عقیده های متفاوت باشد
• تبادل تجربه مهم‌ترین امتیاز نشست مدیران مؤسسات قرآنی است 
• جذاب‌سازی مسابقات قرآن در دستور کار وزارت آموزش و پرورش 
• ایجاد فضای جذاب آموزشی هنر مدیران مؤسسات قرآنی است 

وی با یادآوری اینکه برگزاری برنامه‌های مختلف و متنوع قرآنی در دانشگاه نباید محدود به ایامی خاص شود، اضافه کرد: این هفته الگویی برای ترویج و تبلیغ مفاهیم قرآن در مراکز آموزشی و فراموش نکردن این مصحف شریف در زندگی است. ضروری است مبانی الهی را احیا کرده و در راستای پرداختن به توسعه فرهنگ قرآنی در دانشگاه‌ها به تبدیل این فرهنگ به فرهنگ عمومی در جامعه فکر کنیم.

این مدرس قرآن با بیان اینکه اغلب برنامه‌های برگزار شده در قالب بخش‌نامه‌های ابلاغی همچون مسابقات قرآن، برگزاری محافل قرآنی، میزگردهای قرآنی جهت رفع شبهات در این حوزه انجام می‌شود. اغلب برنامه‌های اعلامی نیز با بهترین کیفیت صورت می‌پذیرد و دانشجویان نیز استقبال خوبی دارند.

مخاطب عام را به قرآن علاقه‌مند کنیم

هدایتی دانشجویان را به دو گروه مخاطب خاص و عام در این مواجهه با فعالیت‌های قرآنی تقسیم کرد و گفت: مخاطب خاص ما دانشجویانی با پیشینه قرآنی و مذهبی هستند که از تمام برنامه‌های اعلامی استقبال می‌کنند، اما درصد پایینی از مخاطب عام از این برنامه‌ها استقبال کرده و شرکت می‌کنند. اکثریت دانشجویان مخاطب عام هستند؛ چراکه از هر نوع سلیقه و تفکری در دانشگاه‌های آزاد حضور دارند و هنر ما این است تا این افراد را جذب کنیم. ای کاش واحد قرآن فقط درسی در دانشگاه آزاد نباشد و این مبانی در تمام دانشگاه‌ها تدریس شود.

وی در تکمیل سخنان خود گفت: گاه برای ارائه برنامه‌های جذاب قرآنی با طرح این پرسش که شما برای هرچه جذاب‌تر شدن طرح‌های قرآنی چه ایده‌ای دارید؟ از خود دانشجویان به ویژه مخاطب عام کمک می‌گیریم، اما اغلب پاسخ‌ها همان پاسخ‌های تکراری برگزاری مسابقات، محافل و جلسات قرآنی در مساجد است. برخی‌ها حول محور معنا و محور بیشتر علاقه نشان می‌دهند و طیف این گروه از دانشجویان وسیع‌تر هستند. اغلب آنان براین باورند که قریب به 12 سال در مدارس تحصیل کردند و آموزش روخوانی و روان‌خوانی را فرا گرفتند و از اینکه بار دیگر نکات تجویدی تدریس شود ناراحت‌اند و تمایل دارند آموزش‌ها به سمت معنا و مفهومی پیش رود؛ از این رو انتظارشان از درس انس با قرآن بیشتر است.

به گفته هدایتی تمام دانشجویان در تمام دانشگاه‌ها دروس گروه معارفی همچون تفسیر، اندیشه‌های اسلامی و وصیت حضرت امام راحل که همه ریشه قرآنی و محتوایی دارند را پشت سر می‌گذارند، اما دانشجویان علاقه بیشتری به پرداختن به تفسیر موضوعی و مبانی نهج‌البلاغه دارند. پیشنهاد بنده این است که رویکرد در مباحث روخوانی و روان‌خوانی در دانشگاه‌ها تغییر پیدا کند. سبک تدریس واحد قرآن نیز از اهمیت بسیار برخورداربوده و ضروری است تا روش تدریس‌ها به‌روز و متناسب با ذائقه و درخواست مخاطب باشد. اگر به مطالبه دانشجویان توجه شود نتیجه مطلوب‌تر خواهیم دید.

واحد قرآن درسی اجباری در دانشگاه آزاد است

این مدرس قرآن با اشاره به اینکه واحد قرآن درسی اجباری در دانشگاه آزاد است و پیشنهاد سراسری شدن این رشته در دانشگاه‌هاست، تصریح کرد: شایسته است تمام دانشجویان پای درس قرآن اساتید بنشینند؛ چراکه این درس فرصتی طلایی برای پرداختن به اصول قرآنی و مبانی اخلاقی برگرفته شده از این کتاب الهی است. باید در درس یک واحدی قرآن برای اشاعه فرهنگ کلام وحی بهره‌گیری شود. تدبیر درس قرآن در دانشگاه‌ها و ایجاد ساختارها برای رسیدن به اهداف دقیق، حساب‌شده و از سوی متخصصان بزرگ قرآنی تهیه و تدوین شده است، بدون شک در این بخش‌ها مشکلی نیست، اما در اجرا با مشکلاتی مواجه بوده و به کمترین‌ها بسنده می‌کنیم. با این نوع اجرا در برنامه‌ها اقامه قرآن اتفاق نخواهد افتاد.

هدایتی در ادامه گفت: اگر بخش‌نامه دقیق اجرا شود و اساتید ازآنچه در بخش‌نامه وجود دارد مطلع و در روش تدریس اعمال کنند قطعاً شاهد خروجی بهتری خواهیم بود. به طور مثال برگزاری اردو و اقامه درس قرآن در اماکن خاص همچون ساروق و آشنایی با بزرگی همچون کربلایی کاظم می‌تواند اثرات خوبی روی دانشجویان داشته باشد. انجام این اردو تجربه موفقی است که حاصل شده است، اما با توجه به هزینه‌بر بودن و وجود مسائلی همچون بروکراسی‌های اداری نمی‌توان این برنامه‌ها را برای همیشه پیاده کرد. استقبال دانشجویان از برگزاری کلاس قرآن در این اماکن بسیار مطلوب‌تر است. باید دانشجویان را از نشستن روی میز خشک کلاس نجات داد و آنان را با تجربه و فضایی جدید آشنا کرد.

مدیران موظف به اقامه مبانی الهی باشند

وی با بیان اینکه برگزاری مسابقات برای مخاطب خاص ظرفیت خوبی است و خوشبختانه مسابقات قرآن در دانشگاه‌ها شاخص است، اضافه کرد: اغلب دانشجویان امروز با این مسابقات آشنا هستند و حضور مخاطب عام در رشته‌های کتبی نشانه خوبی است که باید برای آن برنامه داشت. دانشجو با ورود به این فضا خود را منتسب به این حوزه می‌داند و از انجام امور غیراخلاقی پرهیز می‌کند.

هدایتی با بیان اینکه انتظاری که امروز از یک مدیر و مسئول می‌رود، همان انتظاری است که از یک روحانی، قاری  مداح داریم، افزود: مدیران ما منتسب به اقامه مبانی الهی هستند، اما بعضاً این اتفاق نمی‌افتد. گاه آنچه در ظاهر افراد شاهدیم در باطن شاهد نیستیم؛ از این رو لازم است برای مدیران و مسئولان مباحث تدبیری را جدی‌تر دنبال کنیم تا بتوان در ادامه جامعه را اصلاح کرد.

وی بیان کرد: اساتید و مربیان قرآن در گام اول آموزش‌ها دریافت کرده و در مرحله دوم نیاز است آموزش‌ها تخصصی‌تر در حوزه تدبر، معنا، محتوا و مفاهیم قرآنی دنبال شود. آشنایی با اصول اخلاقی و عقایدی یکی از ملزوماتی است که تمام اساتید رعایت می‌کنند، اما گاه نیاز به بازخوانی است و باید به این مهم توجه کرد.

هدایتی در پایان ضرورت هم‌افزایی بین دانشگاه‌ها و دستگاه‌های قرآنی را متذکر شد و افزود: می‌توان از این فرصت بسیار استفاده کرد، اما متأسفانه محقق نشده است. ایجاد گفتمان مشترک بین قرآن و سایر رشته‌ها در فضای دانشگاه امری مهم است و می‌توان این طرح را با کمک سایر دستگاه‌ها عملی کرد. این طرحی است که تا حدودی نوشته شده است و اگر دانشگاه علاقه‌مند باشد امکان ظرفیت این گفتمان و ایجاد زبان مشترک وجود دارد.