اميد بدون عمل، آرزويى بيش نيست

به گزارش ایکنا از لرستان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمدرضا شاهرخی، نماینده ولی‌ فقیه در استان و امام جمعه خرم‌آباد، 21 فروردین‌ماه در سلسله جلسات «آموزه‌هایی از قرآن کریم» در مسجد صاحب‌الزمان(عج) محله ماسور خرم‌آباد با بیان اینکه قرآن کریم یک نقشه راه است که نیازهای ما را تشخیص داده و برای رفع مشکلات و گرفتاری‌های بشر راهکارهای متعددی ارائه نموده است و امیدوارم همچنان که در ماه مبارک رمضان با آنها مأنوس بودیم، بعد از آن نیز ارتباط و انس ما با این کتاب مقدس ادامه پیدا کند و مجموع این آیات در زندگی،  رفتار و عمل ما جاری شود، گفت: در ادامه بحث آموزه‌هایی از قرآن کریم به آیه 218 از سوره مبارکه بقره رسیدیم که می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَٰئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ؛ یقیناً کسانی که ایمان آورده، و آنان که هجرت کرده و در راه خدا به جهاد برخاستند، به رحمت خدا امید دارند؛ و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است».

ایمان، هجرت و جهاد در راه خدا، سه موضوعی است که از سوی خداوند متعال رحمت آفرین است، رحمت خدا نصیب کسانی می‌شود که علاوه بر ایمان، اهل عمل نیز بشوند، که در آیه آخر سوره کهف نیز به آن اشاره شده است: «فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا؛ هر که می‌خواهد به قرب الهی برسد باید عمل صالح داشته باشد، صِرف ایمان تنها در درون، کفایت نمی‎کند، بلکه باید شرک هم نورزد».

گفته شد ایمان شبیه یک عطر است، که در یک شیشه قرار دارد، اگر درش بسته باشد بوی خوشش به مشام نمی‌رسد، باید درب شیشه باز شود، اگر ایمان در حد یک باور باشد ولی آثار عملی نداشته باشد، چنین ایمانی کامل نیست، چراکه اثری در اعضا و جوارح و عمل انسان ندارد.

هجرت یک دستور سازنده اسلامی است

هجرت به معنای ترک و جدایی است، هجرت در آیین اسلام یک دستور سازنده اسلامی است و البته هجرت اقسامی ازجمله هجرت مکانی و ظاهری، هجرت باطنی و معنوی، هجرت برای کسب دانش، هجرت برای حفظ دین، هجرت از دست ظالم و هجرت از گناه به سوی خدا دارد.در تاریخ بشر افراد زیادی بوده‌اند که دست به هجرت زده‌اند و هجرت آنها بسیار تأثیرگذار بوده است، مانند پیامبران بزرگ الهی، آدم، موسی، مسیح، ابراهیم و در ادامه آنها پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) و امام حسین(ع).

در شأن نزول اين آيه كه در ادامه آيه پيش است این‌چنین گفته شده است: مؤمنانى كه هجرت و جهاد كردند، ولى هلال ماه رجب را با ماه جمادى‌الاخر اشتباه گرفتند و دست به قتال زدند، ناراحت نباشند.زيرا اشتباهشان مورد عفو است و آنان قصد انجام گناه نداشته‌اند، این آیات در مورد «سَرِیّه عبداللّه بن جحش» نازل شده است، وقتی پیامبراکرم(ص) او را در مورد جنگ در ماه حرام توبیخ نمود و مسلمانان به سرزنش آنها پرداختند و مشرکان نیز زبان به طعن پیامبر(ص) گشودند، آیه اول نازل شد. پس از آن عبدالله و همراهانش اظهار کردند، براى درک ثواب جهاد، کوشش کرده‌اند و از پیامبراکرم(ص) پرسیدند: آیا اجر مجاهدان را دارند یا نه؟ که آیه دوم نازل گردید.

یکی از مباحثی که از این آیه شریفه اقتباس می‌شود امید به رحمت الهی است، اما اميد بدون عمل، آرزويى بيش نيست.چنانكه در آخرين آيه از سوره‌ مبارکه كهف بیان شد، که هركس اميد به لقاى پروردگار و رسيدن به مقام قرب را دارد، پس بايد عمل خالصانه انجام دهد، به عبارت دیگر، رجاء آن اميدى است كه انسان مقدمات رسيدن به آن‌را فراهم كند.

 اقسام جهاد در راه خدا

جهاد در راه خدا، یکی از مهم‌ترین وظایف و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی هر مسلمان است، هر آنچه که مؤمن در به دست آوردن آن در راه ایمان به خداوند متعال و فرمانبری او تلاش نماید، مثل مقاومت در برابر شر و بدی‌ها و انحرافات، ثابت قدم ماندن در دین الله، استقامت در مقابل وسوسه‌های شیطان، ازجمله جهاد در راه الله محسوب می‌شود، اقسامی مانند جهاد دفاعی ابتدایی و جهاد با نفس، جهاد اقتصادی، فرهنگی، و دفاع از سرزمین نیز در زمره جهاد در راه خدا تعریف شده است.

دعای آخردر آیه 285 سوره مبارکه بقره «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ» جزء آیاتی است که در فضیلت آنها به عنوان دو گنج معرفی شده‌اند، اصل مبحث ما در این آیه در خصوص دو کلمه «سَمِعْنَا» و «أَطَعْنَا» که می‌فرماید: «پيامبر (خدا) بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ايمان آورده است و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و كتاب‌ها و فرستادگانش ايمان آورده‌‏اند (و گفتند:) (ميان هيچ‌يک از فرستادگانش فرق نمى‏‌گذاريم‏) و گفتند: (شنيديم و گردن نهاديم‏، پروردگارا، آمرزش تو را (خواستاريم‏) و فرجام به سوى تو است)‏.»

دو نکته‌ای که در این آیه شریفه حائز اهمیت است آن است که اولاً آیه مورد نظر مشتمل بر مباحث توحید، نبوت و معاد و رحمت و مغفرت الهی و تکریم پیامبر اسلام و مؤمنین است و دوماً رسول اکرم(ص) به عنوان رهبر جهان اسلام به آیات و کتابی که خداوند بر او نازل کرده ایمان و باور و اعتقاد قلبی داشت، در حقیقت یک ایمانی آگاهانه داشت، این همان خصوصیتی است که این رهبر را از باقی رهبران جهان و سیاستمداران متفاوت و متمایز می‌کند.

بعضی سیاستمداران حرف‌های خوب و سخنان زیبا دارند ولی به آن باور ندارند و عمل نمی‌کنند، مانند گفتار سران کشورهای ظالم که حرف‌های قشنگی در خصوص حقوق بشر می‌زنند ولی خودشان ذره‌ای به آن اعتقاد ندارند، دیگران را نیز محکوم می‌کنند، دست به کشت و کشتار می‌زنند، یک انسان مؤمن و مسلمان باید ایمان و آگاهی کاملی داشته باشد و در ایمانش ثابت قدم و استوار بماند.

وقتی آیه 284 سوره بقره « ِّلَّهِ ما فِي السَّمَاواتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» نازل شد به نزد پیامبر اکرم آمدند و گفتند که اگر قرار باشد مطلبی را در دل داشته باشیم و ذات اقدس الهی ما را مواخذه کند، خیلی سخت و سنگین است، پیامبر اکرم(ص) در جواب آنها گفت که قوم بنی‌اسرائیل، در جواب موسی کلیم گفتند: « سَمِعْنا وَ عَصَيْنا» اما شما «سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا» بگویید، سر را پایین انداختند و رفتند، ما باید چشم امیدمان به رحمت و آمرزش الهی باشد، انسان به اعمال خود مغرور نشود.

«لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛ آنچه در آسمان‌ها و زمین است همه ملک خداست و اگر آنچه در دل دارید آشکار و یا مخفی کنید همه را خدا در محاسبه شما خواهد آورد، آن‌گاه هر که را خواهد ببخشد و هر که را خواهد عذاب کند، و خدا بر هر چیز تواناست».