ویژگی‌های امام خمینی(ره) از منظر کتاب وحی

شخصیت فردی، دینی، اجتماعی و سیاسی امام راحل(ره) به دلیل انس ایشان با قرآن و احادیث، شخصیتی برگرفته از کتاب وحی، جامع الاطراف و کامل بود و این نسخه برای نسل امروز نمونه‌اى بسیار کارآمد است. بدیهی است همچنانی که شخصیت حضرت امام خمینی(ره) در گذشته نیز کامل و کارآمد بود، امروز نيز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.

در کارآمدی اندیشه‌های امام راحل(ره) و انقلاب ایشان همین بس که این نهضت اسلامی امروز خود باعث بیداری کشورهای اسلامی و حتی غیراسلامی در جهان شده است. حضرت امام(ره) صرفاً تلاوت کننده قرآن نبود، بلکه عملکرد خویش را بر مبنای آیات کلام الله مجید قرار داده بود.

معمار کبیر انقلاب اسلامی نوگرا بود و نگاه او برای مردم تازگی داشت. ایشان اسلام سیاسی و اجتماعی را به مردم معرفی کرد و پنجره دیگری از دین به روی مردم گشود، اما نوگرایی امام برآمده از آیات و روایات بود.

اما ویژگی‌های قائد قرآنی جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از منظر کتاب وحی چه بود و راز محبوبیت و ماندگاری ایشان در بین مردم چه مؤلفه‌هایی بود؟ راز ماندگاری و عظمت شخصیت امام راحل را از دیدگاه قرآن کریم می توان در سه موضوع جستجو کرد:

امام‌(ره)، شخصیتی باایمان و عملگرا

امام خمینی(ره) صرفاً اهل شعار نبود بلکه ایشان به خدای متعال ایمان کامل داشت و عملگرایی آن وجود مبارک در راستای توحید و خیر رساندن به جامعه دینی و محرومین بود. وقتی شخصیتی مؤمن و اهل عمل صالح باشد خدای متعال محبت او را در دل مردم قرار می‌دهد. آن رهبر با ایمان برای خدا پای در حوزه علمیه نهاد، زیرا در قرآن کریم این آیه را تلاوت می‌کرد: «فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» چرا از هر جمعیتی گروهی (به سوی پیامبر)کوچ نمی‌کنند تا در دین آگاهی یابند و قوم خود را هنگامی که به سوی آنان بازگشتند بیم دهند(از مخالفت با خدا و عذاب او)بپرهیزند. (توبه، 22)

امام راحل در قامت یک مجتهد مسلم که از استاد مقدس و شاگرد پرورش حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری اجازه اجتهاد داشت و خود از اساتید کم نظیر حوزه علمیه قم بود با تمام ايمان و قدرت به قیام علیه رژیم منحوس پهلوی پرداخت و به تکلیف خویش عمل نمود زیرا در قرآن آمده است: «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ ۖ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَىٰ وَفُرَادَىٰ»: (اى پیامبر) بگو من فقط به شما اندرز می‌دهم که دو دو و به تنهایی برای خدا به پا خیزید(سبأ، 46)

امام خمینی(ره) در راه خدا و برای احیای اسلام و میراث گرانبهای امامت که تشکیل حکومت اسلامی بود علیه دستگاه جبّار پهلوی قیام کرده و از زندانی به زندان دیگر، از کشوری به کشور دیگری تبعید می‌شد تا جایی که برای اعتلای کلمه توحید و در هم شکستن طاغوت فرزند نابغه، خوش فکر و مجاهد خویش آیت‌الله شهیدسید مصطفی خمینی را تقدیم قرآن، اهل بیت(ع) و انقلاب اسلامی نمود.

امام راحل صرفاً مردم را به قیام علیه دیکتاتور دعوت نکرد، بلکه خود ایشان در ابتدای مسیر مبارزه، با شاه خائن و استکبار جهانی حرکت می‌نمودند و سپس دیگران را به این قیام دینی و سیاسی و اجتماعی فرا می‌خواندند. همین ایمان به خداوند و تکليف گرایی و عملگرا بودن این پیشوای بی بدیل باعث شد محبت روز افزون ایشان در دل‌های عموم مردم ایران و آزاداندیشان دنیا شکل بگیرد.

با اینکه امام خمینی(ره) در زندان و یا تبعید در خارج از کشور به سر می‌بردند، اما محبت ایشان در قلوب مردم وجود داشت و این صرفاً به دلیل ایمان والای امام راحل به خداوند و اعمال صالح ایشان خصوصاً انقلاب اسلامی بود. قطعاً انقلاب اسلامی به رهبری آن پیشوای آگاه و همراهی وفادارانه و مجدانه ملت ایران منشأ بسیاری از اعمال صالح همچون: نوع دوستی، وحدت و برادری بین امت اسلام دفاع از مظلومان، جهاد فی سبیل الله در مقابل مستکبران و صدها عمل خیر مادی و معنوی در کشور ما و دیگر امت‌ها شد.

محبت و تواضع نسبت به مردم و خدمت رسانی به جامعه

امام خمینی(ره) نسبت به مردم بسیار محبت داشت و با جامعه ایمانی متواضع بود و در این زمینه به سیره پیامبر اعظم(ص) جامه عمل پوشاند. بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران نیک می‌دانست که در پرتو ایمان به خدا و محبت و خدمت به مردم محروم است که می‌توان پایه‌های نظام اسلامی را مستحکم نمود و نظام اسلامی ایران را به عنوان نسخه حیات بشر به جهان عرضه کرد.

امام خمینی(ره) به خوبی آگاه بود که حاکمیت، خدمتگذار مردم است و ملت پشتوانه نظام اسلامی هستند، لذا در این زمینه می‌فرمود: «گمان نمی‌کنم عبادتی بالاتر از خدمت به محرومین وجود داشته باشد.» (صحیفه امام،ج۲۰،ص۳۴۲) مردم وقتی چنین تواضع و محبتی را نسبت به خود سوی امام راحل عظیم‌الشأن می‌دیدند با رغبت و میل زائد الوصفی از انقلاب اسلامی و امام خویش حمایت می‌کردند. 

این اخلاق حسنه و حس نوع دوستی امام بزرگوار درسی بود که ایشان از سیره نبوی آموخته بودند. قرآن کریم در مورد اخلاق نیکو و رفتار اجتماعى پسندیده رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»: به (برکت) رحمت الهی در برابر آنان (مردم) نرم (و مهربان) شدی و اگر سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می‌شدند.(آل عمران، 159). 

امام متعبد انقلابی ما از ابتدای مبارزه با رژیم پهلوی درد دین و جامعه را داشت و در ۸ سال دوران دفاع مقدس باز هم رفعت نظام اسلامی و حفظ جان مردم برای معظم له در اولویت بود. امام خمینی(ره) تا آخرین لحظات حیات، مسئولین کشور را به اتحاد و همدلی برای خدمت به مردم توصیه می‌فرمود. نتیجه این همه محبت و تواضع امام راحل به مردم تشییع جنازه باشکوهی بود که در تاریخ ماندگار شد. حدود ۵ میلیون نفر به صورت تخمین در ۱۲ بهمن ۵۷ به استقبال بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران آمده و جمعیت ۱۰ میلیون نفری پیکر پاک امام عزیز را بدرقه منزل آخر آخرت نمودند.

استکبارستیزی و دفاع از مظلومان

امام خمینی(ره) یک عالم بیدار و استکبارستیز واقعی بود که نظام مبتنی بر اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه را به عنوان یک مبنا و بدون پشتوانه لیبرالیسم برای رسیدگی به امور مادی و معنوی به دنیا عرضه کرد و ثابت نمود اسلام در زمینه اداره دنیا و اداره یک کشور در مقیاس عالی حرف‌های فراوانی برای گفتن دارد. امام خمینی(ره) با جهان بینی توحیدی، نظامی را به دنیا معرفی کرد که توانسته است مسئله فلسطین و گفتمان مقاومت را به عنوان مسئله اول جهان اسلام به عالم معرفی کند و هسته‌های مقاومت به برکت این نظام، در دل آمریکا نیز شکل گرفته است.

امام راحل از قرآن آموخت: «فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ»: پس همانگونه که فرمان یافته‌ای استقامت کن و همچنین کسانی که با تو به سوی خدا آمده‌اند باید استقامت کنند.(هود، 112)

امام خمینی(ره) مسیر را درست تشخیص داد و دانست که برای طواف کعبه ابتدا باید این بنای ابراهیمی از بت‌های استکبار پاک شود. آن راحل مقدس خوب می‌دانست برای ظهور منجی عالم بشریت قدم اول آن است که جهان از لوث مستکبران پاک شود. امام حکیم و دوراندیش به همان میزان که نسبت به جامعه ایمانی، رأفت داشت، به همان مقیاس با ایادی استكبار، مجاهدت خستگی ناپذیر مى‌نمود. ایشان آیات جهاد را در میدان عمل نیز به منصه ظهور نشاند و از قرآن آموخت زمانی که خداوند به پیامبر اکرم(ص) دستور می‌دهد با منافقان و كافران مبارزه كند، تكليف ديگر کسوتها مشخص است و علما بیش از دیگر کسوت‌ها متوجه این آیه از سوره توبه هستند که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۚ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ»: ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنها سخت بگیر. جایگاهشان جهنم است و چه بد سرنوشتی دارند.(توبه، 73) 

امام بزرگوار مخالف ظلم و ستم بود و زمانی که ظلم مستکبرین به مظلومان عالم بالاخص ملت فلسطین را مشاهده می‌نمود نمی‌توانست آرام باشد. روزگاری بود که مسلمانان بلاد اسلامی توان سر بلند کردن در مقابل جنایات آمریکا و رژیم صهیونیستی را نداشتند، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مشاهده می‌کنیم ملت فلسطین، مجاهدان یمنی و حزب الله لبنان، مبارزان دو کشور عراق و سوریه در مقابل اسرائیل خبیث و حامی او ایستاده‌اند و در کشورهای غیر مسلمان نیز بیداری عظیمی رخ داده است و همه این مجاهدت‌ها و بیداری‌ها از برکت توحید، استکبار ستیزی و انقلاب عظیمی است که به وسیله حضرت امام خمینی(ره) به وجود آمد.

خبری که دلها را التیام بخشید

در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸ هجری شمسی، ملت ایران مستضعفان و آزاد اندیشان جهان، رهبر بیدار و پدر معنوی خویش را از دست دادند، ولی اتفاق دیگری در روز ۱۴ خرداد افتاد که باعث شد ملت مسلمان ایران و آزادگان جهان مجدداً قوت قلب پیدا کنند و آن به زعامت رسیدن حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) فقیه عالیقدر، تداوم بخش راه امام راحل، رهبر حکیم، دشمن شناس و دوراندیش نظام اسلامی بود.

ایشان تاکنون اجازه ندادند انقلاب اسلامی از مسیر خود خارج شده و همواره با جهاد تبیین و بصیرت افزایی، جامعه اسلامی را در سرتاسر عالم نسبت به فتنه‌های دشمنان بیدار کرده‌اند. ایشان با کیاست تمام برای آینده مجاهدت‌های جوانان جبهه مقاومت برنامه ریزی می‌کند.

ایشان محور مقاومت را آن چنان خوب می‌شناسند که برای نسل جوان ایرانی یک راه مشخص می‌کنند و از آنها می‌خواهند به سوی مقاوم سازی ایران در هر زمینه‌ای پیش بروند تا دشمن را زمین‌گیر کنند، ولی برای دیگر جوانان جبهه مقاومت راه حل دیگری می‌دهند و آن دفاع همه جانبه در مقابل استکبار است. معظم له برای جوانان در دل آمریکا نامه می‌نویسند که در طرف درست تاریخ قرار دارید و همین راه را ادامه دهید و برای استمرار و نتیجه گیری مبارزه از کتاب وحی قرآن کریم استفاده کنید. 

زیبنده است در این ایام، درباره ابعاد گوناگون شخصیت مقام معظم رهبری نیز سخن بگوییم و باور قلبی داشته باشیم که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی مانند امام راحل، تشنگان حقیقت را رهبری کرده و با هوشمندی و دشمن شناسی، معاندان و مستکبران را مأیوس می‌کنند. مسئولان نظام اسلامی نیز موظفند با عملگرایی مبتنی بر توحيد، مردم داری خویش را حفظ نمایند و در مواقع حساس، موضع صریح خویش را در مقابل دشمن بیان کرده و از استکبارستیزی دست نکشند و همواره در مسیر امامین انقلاب حرکت کرده تا زمینه را برای ظهور منجی عالم بشریت و تشكيل حكومت جهانى حضرتشان هموار سازند.

یادداشت از حجت‌الاسلام امین بهرامی (شریعت شوشتری، استاد و پژوهشگر حوزه)