اختلاف و نزاع سرآغاز پراکندگی و دوری از اقتدار

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در آیه 46 سوره انفال آمده است «وَأَطِیعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» (و اطاعت خدا و پیامبرش نمائید و نزاع مکنید تا سست نشوند و قدرت شما از میان نرود و استقامت نمائید که خداوند با استقامت‌کنندگان است).
مخاطب این آیه جامعه اسلامی است که سه اصل مهم را برای حفظ اقتدار و استحکام درونی متذکر می‌شود؛ اصلی‌ترین رکنی که در یک جامعه باید رعایت شود، پیروی از دستورات خداوند و پیامبران الهی است. این اطاعت و پیروی نگین وحدت بین آحاد جامعه است. می‌توان گفت معیار مشخصی برای شناخت مسیر درست برای حرکت جامعه به سمت آرمان‌های متعالی است.
نکته دوم این پرهیز جامعه از نزاع، پراکندگی و درگیری است چرا که در این صورت اساس جامعه رو به سستی می‌رود و قدرت خود را از دست می‌دهد. کشمکش و اختلاف در زمانی‌که دشمنان اسلام و جوامع اسلامی در انتظار فرصتی برای ضربه‌زدن به اصل اسلام هستند، ره‌آوردی جز سستى و ناتوانى ندارد و ایجاد روزنه امیدی برای دشمنان ندارد.
«ریح» به معنای باد است که در این آیه کنایه از قدرت و شوکت دارد. قدرت یک جامعه همچون بادی است که پرچم‌ها را به اهتزاز در مى‌آورد و نشانه ایستادگی، عظمت و حیات جامعه است. در صورتی که جامعه به سمت اختلاف و پراکندگی برود، این عظمت بر باد می‌رود و بنیان‌های جامعه از بین می‌رود.
اتّحاد و یکپارچگى و دورى از اختلاف و تفرقه یکی از مهم‌ترین دستورات الهی است که در آیات بسیاری ذکر شده است؛ به ویژه در زمانی که جامعه اسلامی در حال تهدید از سوی دشمنان است، ضرورت اتحاد و هماهنگی بیش از گذشته می‌شود.
در صدر اسلام آنچه رزمندگان اسلام را در جنگ بدر به پیروزی رساند، هماهنگی و پیروی از دستورات الهی که از سوی پیامبر جاری می‌شد، بود و در جنگ احد پراکندگی مسلمانان و عدم پیروی از دستورات پیامبر باعث شکست و عقب نشینی مسلمانان در برابر کفار و مشرکان شد.
در سایر ملل و فرهنگ‌ها نیز جامعه‌ای می‌تواند اقتدار خود را به رخ سایرین بکشاند که ساخت درونی خود را مستحکم ساخته و بر اساس این استحکام و هماهنگی بین اجزاء جامعه به سمت فتح قله‌ها به پیش ببرد.
صبر و ایستادگی لازمه رسیدن به اهداف است. این ایستادگی در اطاعت، حفظ وحدت و مقاومت در برابر سختی‌ها و مشکلات است که آحاد جامعه را در مسیر راستین نگه می‌دارد. اگر توصیه به حفظ وحدت و دوری از پراکندگی یک مسئولیت اجتماعی را برای مسلمانان متذکر می‌شود، دعوت به صبر و استقامت یک مسئولیت فردی نسبت به خود است که نهایتاً نتیجه‌ای عمومی خواهد داشت. بنابراین نمی‌توان گفت در جامعه هر فردی سوار بر کشتی خود بوده و می‌تواند به تنهایی مسیر رهایی را طی کند؛ عملکرد و رفتار هر فرد و گروهی در جامعه تأثیر مستقیمی در سطح کلان خواهد داشت. بر این اساس صبر و پایداری هر چند یک دستور فردی است اما در این دستور باید نگاهی کلان داشت.
در این صورت است که موانع برای حرکت در مسیر سعادت و رسیدن به اهداف برای جامعه میسر خواهد شد چرا که خداوند گام به گام همراه با جامعه‌ای است که به دور از اختلاف و درگیری با تکیه بر صبر و ایستادگی دستورات الهی را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.