اعتبار 2 میلیاردی موزه‌ها برای خرید آثار/ امسال نسخ خطی قرآن خریداری نشده است
گروه ادب: کارشناس مسئول اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی - فرهنگی کشور با اشاره به بودجه ۲ میلیارد تومانی موزه‌ها برای خرید اموال مجاز گفت: امسال خرید نسخ قرآن نداشتیم؛ چون که چند مورد قرآن در این باره ارائه شد که بر سر قیمت آن به توافق نرسیدیم.
خریداری نسخ خطی قرآن کریم و ادعیه از طریق موزهای سراسر کشور که دارای قدمت بسیار هستند، از طریق اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی - فرهنگی کشور هماهنگ و انجام می‌شود و در این راستا پیش از آنکه نسخه‌ای به گنجینه موزهای افزوده شود، کارشناسان این اداره‌کل باید در این باره به ارزیابی و بررسی بپردازند.
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به این منظور با محمدرضا زاهدی، کارشناس مسئول اداره اموال اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی - فرهنگی کشور، به گفت‌وگو نشسته است کهدر ادامه می‌خوانید.
ـ چه میزان اعتبار برای خرید آثار برای موزه‌ها در نظر گرفته شده است؟
برای کل موزه‌های کشور، اعتبار 2 میلیارد تومانی در نظر گرفته شده است، تحت عنوان تملک و دارایی‌ها که در دو بخش صرف می‌شود؛ یکی مربوط به اموال غیرمنقول و ابنیه‌ای است که ثبت و ضبط شده‌اند که سازمان میراث فرهنگی خریداری می‌کند و بخشی از اعتبار برای آن صرف می‌شود و بخشی هم مربوط به خرید اموال تاریخی است.
ـ چه میزان از این اعتبار به خرید نسخ خطی تعلق می‌گیرد؟
بیشتر این اعتبار صرف خرید نسخه‌های خطی می‌شود. در شورای خرید هم معمولاً آثار تاریخی فرهنگی مجاز را براساس دستورالعمل می‌خریم و آثار زیرخاکی در این فهرست جایی ندارند. البته یادآوری باید کنم که نسخ خطی زیرخاکی نیستند و جزء این آثار محسوب نمی‌شوند.
ـ لطفاً درباره نحوه خرید و به دست آوردن این نسخ بیشتر توضیح دهید.
آثار از نظر نحوه به دست‌آوری آنها شامل دو گروه هستند که بر اساس قوانین کشور اقدام به خرید آنها می‌شود. بخشی از این آثار مجاز و بخشی غیرمجاز هستند. اموال مجاز حاصل کندوکاو و حفاری از زمین نیستند و به صورت موروثی در خانواده‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و منشأ آنها حفاری نیست.
این موارد جزء آثار مجاز محسوب میشوند. اشیای زیرخاکی آنهایی هستند که باید منطقه‌ای را حفاری کنند تا به دست آید. البته ممکن است در خانواده‌ای این اشیاء به صورت موروثی موجود باشد، ولی حتی برای آنها نیز سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند خرید کند.
در این ارتباط سازمان فقط اشیای مجاز را می‌خرد که عبارتند از نسخ خطی، قرآن‌های قدیمی، دیوان اشعار، مینیاتور، تابلوی نقاشی و پارچه و منسوجات و فرش و کارهای چوبی بعد از دوره صفوی که نفیس و درجه یک هستند.
ـ ارزیابی این آثار به منظور خرید آنها برعهده چه کارشناسانی است و آیا این کارشناسان فقط از اداره‌کل موزه‌ها تعیین میشوند یا از دیگر افرادی که در موزه‌های سراسر کشور هستند نیز کمک گرفته می‌شود؟
هیئت کارشناسی در این باره به ارزیابی می‌پردازد. این هیئت شامل تعداد افرادی از مجموعه سازمان میراث فرهنگی هستند که برخی بازنشسته سازمان محسوب میشوند و برخی از آنها از بیرون سازمان برای این کار دعوت میشوند.
افرادی که از بیرون سازمان به منظور ارزیابی و بررسی آثار برای خریداری دعوت میشوند، هر دو سال یک بار از ریاست سازمان حکم می‌گیرند و در این گروه حضور دارند و جلسات کارشناسی با حضور آنها انجام می‌شود.
ـ از آغاز سال جاری تاکنون چند نسخه قرآن خریداری کرده‌اید؟
تا به امروز خریدی نداشتیم؛ چون چند مورد قرآن در این باره ارائه شد که بر سر قیمت آن به توافق نرسیدیم، زیرا قیمتی که هیئت کارشناسی میراث فرهنگی تعیین کرده بود و آن بهایی که فروشنده پیشنهاد می‌کرد، نابرابر بودند و به همین دلیل این کار انجام نشد.
البته باید یادآوری کنم که طی امسال مراجعات زیادی برای خرید نسخ خطی نداشتیم و این میزان مراجعات در سال گذشته بیشتر بودند. البته این موضوع علت خاصی ندارد.
ـ به نظر شما چرا میزان خرید از سال گذشته تا به حال کاهش یافته است؟
نسخه‌های خطی، آثاری منحصر به فرد و درجه یک هستند که در این سال‌ها شمار آنها کمتر شده است و هر چه زمان بیشتر می‌گذرد، این آثار فرهنگی تاریخی که دارای ارزش ویژه‌ای هستند و جنبه موزهای و نمایشی دارند، کمتر میشوند و ارزش مادی زیادی هم دارند.
البته باید بگویم که سازمان میراث فرهنگی گذشت زمان و خریداری این نسخ با توجه به این موضوع را مورد توجه قرار داده است و متوجه این نکته است که اگر آثار ارجاع شده را نخرد، ممکن است دیگر نسخه‌ای شبیه به آن به دست نیاورد.
ـ در این باره، میزان خرید نسخ خطی طی سال گذشته چه میزان بوده است؟
در سال گذشته، دو میلیارد تومان بودجه صرف خرید آثار مجاز و نسخ خطی شد. همچنین قلمدان‌های دوره قاجار، تابلوهای نقاشی، صفحات مینیاتور و نسخه‌های خطی تک‌برگی از هنرمندانی همچون میرعماد و هنرمندان طراز نخست خط در میان آثار خریداری شده دیده می‌شود.
