در نمایشگاه کتاب؛
وضعیت نسخ خطی اسلامی در خارج از کشور بررسی شد
گروه بین‌الملل: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نشست تخصصی «وضعيت نسخ خطی فارسی اسلامی در خارج از كشور» را در نمايشگاه كتاب تهران برگزار كرد.
عاطفه نوری در ابتدای سخنان خود در اين نشست با بیان اينكه ايران اسلامی به عنوان كشوری با سابقه تمدنی و فرهنگی كهن، از ميراث فكری و تمدنی غنيی برخوردار است و بخش عظيمی از اين ميراث به صورت دست‌نويس برجای مانده است، گفت: هم اكنون علاوه بر صدها هزار نسخه خطی موجود در داخل كشور، تعداد زيادی از اين آثار نفيس در خارج از كشور در كتابخانه‌ها، مراكز علمی و يا حتی به صورت مجموعه‌های شخصی نگهداری می‌شود كه برخی از آنها متأسفانه در آستانه نابودی است.
وی همچنين گفت: هر يك از اين نسخ، حلقه اتصال با پيشينه علمی و فرهنگی ما به شمار می‌آيند و نابودی آنها می‌تواند به فراموشی بخشی از فرهنگ ما بينجامد؛ بنابراين توجه جدی به شناسايی، حفظ و نگهداری آنها ضرورت بسيار دارد.
نوری در بخش ديگری از سخنان خود بيان كرد: یکی از مقاصد مهم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان راهبر و سیاستگذار فعالیت‌های فرهنگی بین‌المللی نظام جمع‌آوری عکس (تصویر) نسخه‌های خطی (فرامین، اسناد و کلیه دست‌نوشته‌ها) به زبان فارسی در خارج از کشور است. از این طریق، گنجینه‌ای ارزشمند و ذخیره‌ای گرانبها که بازگو‌کننده تاریخ تمدن و میراث فرهنگی ایرانی و جهان اسلام است در دسترس محققان و پژوهشگران قرار می‌گیرد.
فعالیت‌های ضد فرهنگی داعش
رئيس مركز كتابخانه و اسناد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با اشاره به خطر فعاليت‌های ضدفرهنگی گروه‌هايی همانند داعش در تخريب و از بين بردن آثار تاريخي و همچنين نسخ خطی، درباره ضرورت ايجاد واحد ساماندهی نسخ خطی در كتابخانه مركزی، گفت: محققان داخلی به دلایل مختلف از دسترسی به منابع اصیل علوم انسانی و تاریخ تمدن محروم هستند و غالباً از تحقیقات جهت‌دار بیگانگان و یا منابع دست دوم استفاده می‌کنند. كتابخانه مركزی به شناسایی کشورهایی که نسخه‌های خطی ارزشمند تاریخی ـ فرهنگی به زبان فارسی در آنجا قرار دارد، پرداخته و اطلاعات ارزشمند میراث اسلامی و ایرانی را در اختیار محققان قرار می‌دهد. همچنین ضمن بررسی وضعیت نسخ خطی موجود در خارج از کشور و شناسایی کاستی‌ها و آسیب‌های موجود در این حوزه، به منظور ساماندهی این میراث ارزشمند به ارائه راهکارهای مؤثر در اين خصوص می‌پردازد.
نوری در بخش ديگری از سخنان خود، آسیب‌شناسی نسخ خطی موجود در خارج از کشور، ايجاد كتابخانه تخصصي فهرست‌شناسی نسخ خطی، تهيه كتابشناسی فهرست‌های نسخ خطی ايرانی و اسلامی خارج از كشور، حمايت از فعاليت‌های مربوط به اين حوزه از طريق آموزش و تبادل هيئت‌های علمی و دانشجويان، شناسایی و حفظ و مرمت و ساماندهی نسخ خطی فارسی و اسلامی خارج از کشور را از مهم‌ترين اقداماتی كه باید در حوزه نسخ خطی انجام داد، عنوان كرد.
در ادامه برگزاری اين نشست، سعيد خودداری‌نائينی، استاد دانشگاه با تأكيد بر اينكه دسترسي محققان به نسخ خطی موجود در كتابخانه‌ها و مراكز مربوط در داخل و خارج از كشور محدود است، گفت: با اين حال با راه‌اندازی كتابخانه‌های ديجيتال توسط كتابخانه‌های بزرگ دنيا كه امكان قراردادن تصاوير نسخ خطی در فضای مجازی را امكان‌پذير می‌كند، محققان میتوانند به منابع خود دست يابند.
راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال سازمان فرهنگ و ارتباطات
برخورداری‌نائينی ادامه داد: كتابخانه مركزی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم به اين منظور در حال راه‌اندازی كتابخانه ديجيتال خود است تا تصاوير نسخ خطی موجود را در آن انتشار دهد.
وی افزود: لينك حدود 100 كتابخانه و موزه مجازی كه نسخه‌های ايرانی ـ اسلامی را بر روی نسخه مجازی خود قرار داده‌اند، در اين كتابخانه مجازی قرار داده شده و محققان داخل و خارج از كشور با ورود به اين كتابخانه مجازی، میتوانند از فهرست‌های موجود در اين كتابخانه استفاده كنند.
اين استاد دانشگاه و محقق، نشر، ديجيتالی، فهرست‌نويسی و حفاظت و مرمت را 4 حوزه كتابخانه مجازی عنوان كرد.
برخورداری‌نائينی در پايان سخنان خود با بيان اينكه برخی اقدامات كتابخانه مركزی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در خصوص تهيه فهرست‌های نسخ خطی، دسترسی به فهرست‌های داخل ايران را برای تمامی محققان ممکن ساخته است، گفت: كتابخانه‌های كمی در ايران وجود دارند كه تمامی فهرست‌های نسخه‌های خطی را داشته باشد و در دسترس محققان بگذارد.
بيست‌ونهمين نمايشگاه بين‌المللی كتاب تهران در مجموعه نمايشگاهی شهر آفتاب از 15 تا 25 ارديبهشت پذیرای علاقمندان است.
