تدوین برنامه‌های قرآنی محتوامحور در مرکز قرآن و عترت نهاد رهبری
گروه دانشگاه: مسئول مرکز قرآن، عترت و نماز نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها، برنامه‌هایی نظیر جشنواره ملی قرآن و عترت استادان، طرح نهضت تفسیر و قرآن‌شناسی در دانشگاهها و آموزش مجازی مباحث قرآنی را از مهم‌ترین برنامه‌های پیش روی این مرکز دانست.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین افتخاریان، مسئول مرکز قرآن، عترت و نماز نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با فعالیت‌های قرآنی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، بیان کرد: مرکز فعالیت‌های قرآن و عترت نهاد، متولی برنامه‌ریزی، هدایت، حمایت و نظارت بر برنامه‌های قرآنی دانشگاه‌هاست که از دو ساز و کار استفاده می‌کند؛ ساز و کار جایگاه ویژه نهاد به‌عنوان دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهها که در قالب جلسات شورای هماهنگی با حضور معاونان فرهنگی دستگاه‌های دانشگاهی و با ریاست رئیس نهاد برگزار می‌شود، و جلسات مستمر و پیگیر مجمع مشورتی مسئولان ارشد قرآنی دستگاه‌ها که با مسئولیت و دبیری رئیس مرکز برگزار می‌شود.
وجود 230 دفتر نهاد در دانشگاه‌های سراسر کشور
وی افزود: طراحی فعالیت‌های کلان قرآن و عترت دانشگاهها را به خصوص در حوزه جشنواره‌های قرآن و عترت برعهده داریم. این در واقع ساز و کار شورای هماهنگی است، از جهت دیگر حدود 230 دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها وجود دارند که در واقع اجرای برنامه‌های متنوع قرآن و عترت را در دستور کار خود دارند و مرکز قرآن و عترت وظیفه برنامه‌ریزی و هدایت این برنامه‌ها را برعهده دارد. ظرفیت‌های نهاد در هر دو شاخه بسیار عظیم و قابل توجه است.
افتخاریان گفت: در حوزه جشنواره‌های قرآن و عترت دانشگاهها در سال گذشته نزدیک به 270 هزار دانشجو در 8 دستگاه دانشگاهی در سه مرحله دانشگاهی، استانی یا منطقه‌ای و کشوری و نهایتاً جشنواره ملی قرآن و عترت دانشگاهها شرکت کردند، که طراحی کلان این جشنواره از طریق نهاد و در چارچوب جلسات شورای هماهنگی و مجمع مشورتی صورت پذیرفت و به دانشگاهها ابلاغ شد.
مسئول مرکز قرآن، عترت و نماز نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها با اشاره به مهم‌ترین برنامه قرآنی پیش رو، عنوان کرد: حوالی آبان‌ماه هفته قرآنی دانشگاهها و اختتامیه سی و یکمین جشنواره ملی قرآن و عترت دانشگاهها را به میزبانی دانشگاه فرهنگیان خواهیم داشت؛ همین طور انتخاب میزبان جشنواره سی و دوم در آینده نزدیک و در ماه‌های آتی انجام خواهد شد.
جشنواره ملی قرآن و عترت استادان
وی ادامه داد: طرح جشنواره ملی قرآن و عترت استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاهها را خواهیم داشت که جدید است و در حال بررسی و تدوین است. طرح سامانه گزارش‌گیری از فعالیت‌های جشنواره‌ای و برنامه‌های قرآن و عترت دستگاه‌ها نیز در دست اجراست. یکی از مهم‌ترین وظایف نهاد به‌عنوان دبیرخانه شورای هماهنگی، پشتیبانی محتوایی از جشنواره ملی قرآن و عترت است، این جشنواره شامل حدود 35 رشته می‌شود که از این جهت یکی از متنوع‌ترین جشنواره‌های قرآن و عترت کشور است.
افتخاریان درباره جشنواره قرآنی ویژه اساتید، گفت: ان‌شاءالله در جلسه آتی شورای هماهنگی طرح موضوع خواهیم کرد و در صورت تصویب کلیات، تدوین آیین‌نامه آن در دستور کار قرار می‌گیرد.
مسئول مرکز قرآن، عترت و نماز نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها با اشاره به عنایت ویژه به پژوهش در جشنواره قرآن و عترت دانشگاهها، عنوان کرد: نقطه متمایز جشنواره قرآن و عترت دانشگاهها نسبت به سایر جشنواره‌های مشابه اجرا شده در سطح جامعه، دستگاه‌ها و نهادهای دولتی توجه به حرکت محتوامحور، انس با محتوا و ایجاد زمینه برای استقبال سلایق مختلف میان دانشجویان از جشنواره است؛ بر این اساس حدود 10 تا 15 رشته شفاهی داریم که تقریباً نظیر مسابقات متعارف جامعه قرآنی ماست؛ اعم از رشته‌های قرائت، قرائت تحقیق، ترتیل، اذان، حفظ قرآن کریم به‌صورت موضوعی و ترتیبی در سطوح مختلف، علاوه بر این‌ها بخش کتبی مسابقات شامل رشته‌های مختلفی است که مباحث محتوایی قرآن، ترجمه، تدبر و تفسیر، تاریخ اسلام، سیره و احکام را شامل می‌شود، همینطور رشته‌های پژوهش‌محور نیز مانند نقد و بررسی، ترجمه آثار، مقاله‌نویسی و تلخیص هم جزء رشته‌های این جشنواره است، در شاخه‌های هنری نیز یکی از متنوع‌ترین جشنواره‌های قرآنی کشور در سطح دانشگاه‌هاست و حدود 10 رشته در این بخش طراحی شده است.
وی افزود: این تنوع رشته احتیاج به تأمین منبع و متن مناسب، آیین‌نامه‌های مربوطه و زمینه‌سازی اجرایی دارد که پرداختن به آن‌ها یکی از وظایف مهم نهاد در چارچوب دبیرخانه شورای هماهنگی است، مطلب قابل توجه برای جامعه قرآنی این است که نزدیک به 80 درصد دانشجویان از رشته‌های کتبی، 15 درصد از رشته‌های هنری و حدود 5 درصد از رشته‌های شفاهی استقبال می‌کنند که این آمار نگاه برنامه‌ریزان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهها را به مقوله فعالیت‌های قرآنی متفاوت می‌کند. این نکته خیلی محوری است که ما وقتی برنامه‌ای را برای گسترش فرهنگ انس با قرآن کریم طراحی کنیم سلایق و علایق مخاطب را باید به‌خوبی بشناسیم و در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کنیم.
طرح نهضت تفسیر و قرآن‌شناسی
افتخاریان ابراز کرد: یکی از محورهای اصلی فعالیت‌های قرآنی نهاد طرح نهضت تفسیر و قرآن‌شناسی است، در قالب این طرح طی کتاب کاری که به دفاتر نهاد ابلاغ می‌شود قالب‌های مختلفی برای انس بیشتر دانشجویان و استادان با مفاهیم و محتوای قرآن کریم یا به عبارتی تفسیر قرآن تعریف می‌شود، از جمله این برنامه‌ها حلقه‌های معرفت با موضوعات قرآنی و معارفی است. جلسات هفتگی تفسیر قرآن کریم، ساماندهی هیئت‌های استادان، تعریف موضوعات برای جلسات هم‌اندیشی استادان قرآنی، بیان تفسیر توسط ائمه جماعات دانشگاهی که نزدیک 4500 امام جماعت دانشگاهی مشغول به این طرح هستند، مقوله دروس معارف در شاخه تفسیر موضوعی قرآن کریم و نهج‌البلاغه است که در هر ترم نزدیک به 20 هزار جلسه از کلاس‌های معارف با موضوعات قرآن و نهج‌البلاغه برگزار می‌شود، اگر نگاهی به دروس اندیشه اسلامی داشته باشیم موضوعات قرآنی و توجه به محتوای قرآنی در سرفصل‌های این دو واحد از دروس معارف مشهود است.
وی گفت: در موضوع اعزام مبلغین قرآنی با رویکرد به مباحث دینی و قرآنی در یکسال گذشته حدود 1200 مورد اعزام از طریق نهاد صورت گرفته، حدود 500 جلسه تفسیر در یکسال گذشته در دانشگاهها برگزار شده، 34 عنوان کتاب با موضوعات قرآنی چاپ شده یا در دست اقدام داریم که این فعالیت‌ها از طریق معاونت آموزش و پژوهش نهاد در حال پیگیری است. در زمینه پاسخگویی به شبهات قرآنی یکی از خدمات ویژه مرکز مشاوره و پاسخگویی قرآن با عنوان پرسمان پاسخ به شبهات قرآنی است که معمولاً اولین پاسخگو به شبهات قرآنی دانشجویان است.
آموزش مجازی مباحث قرآنی
افتخاریان اظهار کرد: موضوع آموزش مجازی مباحث قرآنی در دستور کار جدی معاونت فرهنگی و سیاسی نهاد قرار دارد و تاکنون برخی از سرفصل‌ها آماده و در حال ارائه است. نشانی اینترنتی Un.nahad.ir برای اینکار در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه بخش‌های مختلف نهاد موظف به انجام فعالیت‌های قرآنی هستند، بیان کرد: از جمله ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان که فعالیت‌های بسیار زیادی در حوزه تلاوت قرآن، ختم قرآن و مسابقات قرآنی میان عمره‌گزاران و زائران عتبات دانشگاهی دارند، مجموعه نشر معارف نهاد 20 عنوان کتاب قرآنی چاپ کرده است، 34 عنوان کتاب ناظر به دروس معارف و نیازمندی‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌هاست، این 20 عنوان با عناوین عمومی از طریق نشر معارف چاپ شده است.
افتخاریان در پایان سخنانش گفت: نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم را در پیش داریم که مسئول بخش دانشگاهی آن از طریق شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهها معرفی خواهد شد که سال گذشته این مسئولیت بر عهده جهاد دانشگاهی بود و دوستان زحمات زیادی را متحمل شدند. امسال هنوز از وضعیت برگزاری جشنواره و نمایشگاه و تمهیداتی که وزارت ارشاد در این مورد دیده اطلاعی نداریم و منتظر هستیم که طرح کلی نمایشگاه مشخص شود که چه اتفاقی می‌‌افتد و ما با مشورت دستگاه‌های دانشگاهی متولی بخش دانشگاهی را به عزیزان وزارت ارشاد معرفی کنیم.
وی گفت: متأسفانه سال گذشته نیز به دلایلی که عزیزان وزارت ارشاد در معذورهای متعدد پشتیبانی، مکان‌یابی و ساماندهی فضای نمایشگاه بودند، شکل‌گیری بخش‌های مختلف نمایشگاه با تأخیر صورت گرفت و طبیعی بود که در واقع دوستان جهاد دانشگاهی که سال گذشته متولی بخش دانشگاهی بودند با دشواری‌های زیادی برای پیشبرد نمایشگاه مواجه بودند که امیدواریم امسال این اتفاق نیفتد و به موقع تکلیف برگزاری نمایشگاه مشخص شود و یک مطالبه‌ای هم که شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهها به‌عنوان متولی رسمی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهها و مجموعه محترم وزارت ارشاد دارند این است که سایر مجموعه‌ها در موضوع فعالیت‌های قرآنی تداخل وظیفه نداشته باشند.
