موزه «الاقصی»؛ جاذبهای چندمنظوره/ از آبگینه‌های شیرازی تا مرکزی برای مرمت قرآن + فیلم
گروه بین‌الملل: موزه اسلامی مسجدالاقصی نخستین موزه در تاریخ کشور فلسطین است که علاوه بر قرآن‌های خطی و آثار اسلامی، جایی را به آبگینه‌های عتیقه شیرازی اختصاص داده و با امکاناتی چون کتابخانه و مرکز مرمت نسخ خطی به عنوان جاذبهای چندمنظوره شناخته می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا (به نقل از خبرگزاری فلسطین(وفا)، موزه اسلامی الاقصی در جنوب غربی مسجدالاقصی در فلسطین واقع شده و در واقع آثار به‌جا مانده از ساختمان بزرگی موسوم به «زاویه الفخریه» است که اسرائیل در سال 1967 هنگام اشغال قدس آن را به همراه روستای «المغاربه»، مناطق «الحدرانه»، «الشرف» و «الموارنه» تخریب کرد.
موزه در واقع «مصلای» ساختمان «زاویه الفخریه» بود که در سال 1923 به دستور شورای عالی اسلامی فلسطین به عنوان نخستین موزه در تاریخ این کشور تأسیس شد.
در سال 1929 موزه به داخل مسجدالاقصی منتقل شد و دو سالن را در برگرفت که در سمت جنوب غربی مسجدالاقصی قرار داشت.
از اهداف تأسیس این موزه می‌توان به نمایش میراث اسلامی، حفظ و نمایش آثار بازسازی‌شده از مسجدالاقصی و «قبة الصخره» و نیز ایجاد مرکزی علمی برای علاقمندان به مطالعات اسلامی اشاره کرد.
قدمت آثار اسلامی کهن در موزه به زمان صحابه، دوره اموی، عباسی، مملوکی و عثمانی برمی‌گردد و نسخ قرآنی نادر، منحصر به فرد و نفیس، شمشیرها، ابزارهای جنگی، نیزه و لباس‌های نظامی و کلاه‌خود نیز در این موزه نگهداری می‌شود و بخشی از موزه نیز شامل آثاری از دوران معاصر فلسطین از جمله لباس‌های شهدای فلسطینی است که در راه دفاع از مسجدالاقصی به شهادت رسیدند.
موزه مسجدالاقصی از سه منظر تاریخی(زمانی)، جغرافیایی و هنرهای اسلامی، آثار را به بازدیدکنندگان معرفی می‌کند؛ در بعد تاریخی، بازدیدکننده با آثاری قدیمی با بیش از 10 قرن عمر از دوره‌های مختلف اسلامی آشنا می‌شود، در بعد جغرافیایی مناطق و اقلیم‌‌های مختلف جهان اسلام را می‌شناسد و در بعد سوم نیز با هنرهایی همچون خوشنویسی، تذهیب، حکاکی و نقش‌ونگارهای سنگی و چوبی، منسوجات و سکه‌های رایج در دوره‌های تاریخی مختلف آشنا می‌شود.
قرآن‌های خطی وقف‌شده به مسجدالاقصی
مصاحف خطی بخشی از موزه است که در آن قرآن‌های خطی دوران‌های مختلف اسلامی در معرض دید عموم قرار گرفته است؛ قرآن‌هایی که وقف مسجدالاقصی، قبة الصخره و برخی مساجد فلسطین شده و تعداد زیادی از این مصحف‌ها طلاکاری شده با نقش‌ونگارهای زیبا است.
قرآن به خط کوفی
سه قرآن خطی معروف در این موزه قرآنی نگهداری می‌شود که یکی از آن‌ها به خط کوفی است و در قرن سوم هجری کتابت شده و فقط از سوره طه تا سوره اخلاص نوشته شده است و کامل نیست، این نسخه قدیمی‌ترین قرآن در شهر قدس به‌شمار می‌آید.
مصحف بزرگ
یکی دیگر از قرآن‌ها معروف به «مصحف بزرگ» است که طول و عرض آن 190 در 110 سانتی‌متر است و «سیف‌الدین برسبای»(سی‌و‌دومین پادشاه مملوکیان) آن را به مسجدالاقصی وقف کرد.
تنها نسخه مراکشی قرآن
قرآن خطی دیگری نیز در این موزه نگهداری می‌شود که نقوش هندسی و تصاویر گیاهان بر آن رسم شده است. همچنین در این موزه، تنها نسخه مراکشی از قرآن کریم، نگهداری می‌شود.
در موزه مسجدالاقصی اسناد و مدارک دوره مملوکیان، چوب‌های حکاکی‌شده دوران اموی و بقایای منبر صلاح‌الدین که در آتش‌سوزی سال 1969 میلادی توسط صهیونیست‌ها سوزانده شد، نیز به چشم می‌خورد.
قطعات فلزی موجود در موزه به دوره‌های مختلف اسلامی برمی‌گردد و شامل آثاری از جمله شمعدان‌ها، شمشیرها، خنجرها، قابلمه، سینی، مهرهای انگشتری و سلاح و بیشتر متعلق به دوره مملوکی است.
در میان اشیای فلزی برخی ظروف ساخته‌شده از نقره وجود دارد و بر آن نوشته‌هایی حک شده که به آن زیبایی خاصی داده است و ظاهرا این ظروف برای ثروتمندان و اشخاصی که در جایگاه‌های مهم بودند، ساخته شده بود.
تاج ستون‌های سنگی و کاشی‌های قبة‌الصخره
همچنین مجموعه‌ای از تاج‌های ستون‌های
سنگی که در زمان‌های قدیم در سبک معماری مسجدالاقصی رایج بوده و مجموعه‌ای از
کاشی‌هایی که روزی هشت ضلعی قبة‌الصخره را در دوره‌های مختلف تاریخی پوشش می‌داد،
در معرض دید عموم گذاشته شده است.
مجموعه عظیمی از ظروف شیشه‌ای شامل بطری، بشقاب، سرمه‌دان
و چراغ شیشه‌ای میناکاری شده نیز در بخشی از موزه به نمایش درآمده است، این چراغ
از مسجد ابراهیمی شهر «الخلیل» به این موزه منتقل شده است و متعلق به دوران مملوکی است و بر آن تصاویر گیاهان کشیده شده و اسم پادشاه مملوکی «سیف‌الدین اینال الیوسفی»
نیز بر آن حک شده است.
جایی اختصاصی برای آبگینه‌های عتیقه شیرازی
بخشی از موزه نیز به آبگینه‌های اصیل ایرانی از شیراز متعلق به قرن‌های 18 ـ 19 میلادی اختصاص یافته است، راز زیبایی این ظروف شیشه‌ای در
اشکال انتزاعی و رنگ‌های جذاب آن است.
چیدمان موزه به‌گونه‌ای است که می‌توان روند تکامل هنر اسلامی از ظهور اسلام تا
پایان قرن نوزدهم را در آثار به نمایش درآمده، مشاهده کرد و ظروف شیشه‌ای نیز چینش
خاصی دارد که روش‌های هنری استفاده‌شده در خلق و تزئین آن را به‌خوبی نشان می‌دهد.
کتابخانه و مرکز ترمیم نسخ خطی؛ وجه
تمایز با سایر موزه‌های فلسطین
وجه تمایز این موزه با سایر موزه‌های فلسطین که آن را به جاذبهای چند منظوره تبدیل کرده نخست کتابخانه جامع آن است که پژوهش‌هایی
درباره هنرها و آثار اسلامی، تألیفاتی در موضوعات مربوط به اسلام، مباحث دینی،
ادبیات، جغرافیا، هنرهای مرسوم در دوره ساسانی، امپراطوری بیزانس(روم شرقی) و
قبطی‌ها را در خود جای داده است.
این موزه همچنین بخشی به نام آرشیو عکس و مرکز مرمت نسخ خطی نیز دارد که قرآن‌های خطی و
دیگر کتب نادر و نفیسی که در این موزه قرار دارد، در آن مرمت می‌شود.
