ولایت ائمه(ع) به معنای تصرف آنان در تمامی شئون مومنان است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، صاحب تفسیر همگام با وحی، امروز، 23 اردیبهشت‌ماه در ادامه مباحث تفسیری سوره دخان، گفت: یکی از مباحث تربیتی در این سوره، این است که می‌خواهد سبب غرور را از مجرمان بگیرد «أَهْلَكْنَاهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ»؛ چون این افراد احتمالاً به حیات دیگر به صورت مبهم معتقد بوده‌اند، ولی غرور و کبر آنان مانع از پذیرش حق و دستور خدا بوده است.

وی با اشاره به آیه ۴۱ «يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ»، افزود: خداوند تأکید کرده که مجرمان با تکیه بر مولایشان نمی‌توانند از مشکلاتی که دارند، بی‌نیاز شده یا از جانب آنان یاری شوند.

بهجت‌پور تصریح کرد: «غنی» یعنی به درد خوردن و «لَا يُغْنِي» یعنی به درد نمی‌خورد؛ ولی به معنای قرارگرفتن چیزی کنار چیز دیگری به خاطر قرابت خیلی زیاد است، اگر کسی ولی کسی باشد، یعنی از او حمایت کرده یا عمل او در فرد اثر می‌گذارد و می‌تواند هر نوع تصرفی در مورد این فرد داشته باشد.

مدیر حوزه خواهران تصریح کرد: گاهی این ولایت از جنس دوستی هم هست، مثلاً افراد هم‌رتبه. در مباحث قرآنی و روایی میان شیعه و اهل سنت اختلاف زیادی در بحث ولایت هست، زیرا آنها به معنای دوستی می‌گیرند ولی ما ولی را به معنای کسی که بر دیگران ولایت و حق حکم و دستور دارد می‌گیریم.

بهجت‌پور اظهار کرد: آیه شریفه «النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ...» موید مطلب فوق است؛  یعنی ولی کسی است که او حق تصرف دارد، زیرا در مقام زعامت و سرپرستی است؛ یا طبق آیه شریفه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»، مومنانی با ویژگی برشمرده در آیه در کنار خدا و پیامبر بر دیگران ولایت دارند، یعنی رابطه اجتماعی میان ولی مومنان و مومنان شکل می‌گیرد؛ آنها می‌توانند بگویند صلح کنید، بجنگید، سکوت کنید یا سخن بگویید.

وی اضافه کرد: اینکه برخی می‌گویند در اینجا نمی‌دانیم ولی به معنای محبت است یا خیر، درست نیست. البته در ولایت بحث محبت هم وجود دارد، ولی نباید از آن سوء استفاده کرد، زیرا اصل ولایت به معنای پیوستگی است همانند پیوستگی دست چپ و راست.

وی اضافه کرد: در آیه «يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ»  هم ولایت نور مطرح است و هم ولایت غیر نور. در آیه 122 انعام «أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» فرموده است که برخی ظالمین را با برخی ظالمین دیگر پیوسته می‌کنیم تا یک جبهه شوند. البته گاهی این پیوستگی، رابطه زن و شوهری و گاهی هم رابطه رهبری و مطیع است. 

ولایت باطل و حق

بهجت‌پور تصریح کرد: در مورد فرعون بیان شده که او ولایت نار دارد و مردم را به جهنم می‌کشاند؛ یعنی فرعون هم ولی است. همچنین خداوند شیطان را ولی کسانی که او را به ولایت بپذیرند، قرار داده است لذا در «لایغنی» اگر همه انواع ولایت مدنظر باشد، آیه به وسیله «إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ» در آیه بعد تخصیص خورده است؛ یعنی ولایت‌هایی هستند که مورد رحمت الهی قرار دارند؛ بنابراین اگر ما ولایت امام زمان(عج) را پذیرفتیم، به دردمان می‌خورد، چون پذیرش ولایت امام، پذیرش ولایت خداست.

صاحب تفسیر همگام با وحی با تأکید بر اینکه ولایت به دو نوع ولایت خدا و طاغوت تقسیم می‌شود، تصریح کرد: در سوره لیل به عنوان نهمین سوره نازله در آیه هشتم «وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى» فرموده کسی که بخل ورزیده و از دارایی‌های خود خرج نکند، این دارایی‌ها مشکل او را در میان شراره‌های آتش قیامت حل نمی‌کند.

مدیر حوزه خواهران اظهار کرد: در مورد گفت‌وگوی ابراهیم(ع) با آذر هم فرموده است که چرا چیزی را می‌پرستی که «لا یغنی عنک شیئا» یعنی هیچ سودی برای شما ندارد؛ خداوند مسئله بت و عبودیت غیرخدا را به شدت رد کرده، ولو اینکه عبودیت عیسی یا ائمه باشد و فرموده که ولایت غیرخدا هیچ کسی را از خدا بی نیاز نمی‌کند. .چه رسد به اینکه برخی گمان می‌کنند که پول و دارایی آنان در قیامت به نفع آنان خواهد بود. 

وی افزود: بت‌پرستان برای بتی هم که می‌پرستیدند، فلسفه درست کرده بودند؛ یعنی آنان را نماد فرشته و پادشاهان می‌دانستند؛ الان هم هندوها اینها را نماد می‌دانند، ولی کم کم نمادها را هم فراموش و خود بت‌ها را می‌پرستیدند و مواجهه ابراهیم هم با نوع حاد بت‌پرستی بوده است.

وی با طرح این پرسش که فرق میان غنا و نصرت چیست؟ تصریح کرد: در غنا، موضوع، موضوعی دوجانبه است، یعنی اراده‌ای کاملا در برابر خداست، مثلاً کسی فکر می‌کند بت و یا پول او را از عذاب نجات می‌دهد؛ ولی در نصرت فرض این است که خداوند فردی را به بهشت می‌برد، ولی او طبقات بالا را می‌خواهد یا موانع جزیی دارد که با شفاعت رفع می‌شود؛ نصرت از جنس بد نیست و فرد مقداری از راه را رفته، ولی ضعیف است و نیاز به حامی دارد.

بهجت‌پور تأکید کرد: نصرت البته می‌تواند در برابر رنج و سختی و عذاب هم باشد، ولی وقتی در کنار غنا قرار گرفت، باید تفکیک معنایی برای آن داشته باشیم، مثلاً اگر فقیر و مسکین در کنار هم آمد، باید تفکیک شود، زیرا مسکین کسی است که توان تأمین کمترین نیازهای زندگی خود را ندارد، ولی فقیر وضعیت بهتری دارد.