استكبارستیزی در سیره پیامبر(ص) با تأكید بر آیات قرآن

نوری از سرزمین حجاز بر آمد تا به مشرق رسید، ایوان كسری شكست و آتشكده فارس پس از هزار سال خاموش شد، ابلیس از ورود به آسمان‌های هفتگانه محروم شد و شیاطین دور شدند و رحمت خداوند بر عالمیان نازل شد. روزی كه او آمد نور امید بر دل‌های آزادگان و حق‌طلبان عالم تابیده شد و محبت و مودت و اخوت رسم دین‌داری شد. انسانیت لباس زهد و تقوا پوشید و ملاك برتری‌جویی میان آدمیان شد. او فخر عالم امكان بود و خداوند از سلاله پاكش راه دین‌داری و سعادت و كمال را برای انسان‌ها هموار ساخت، تا بدین طریق نعمت را بر انسان‌ها تمام و دین را كامل كند.

تقارن فرخنده دو میلاد مبارک است؛ روز میلاد بزرگترین شخصیت عالم برای اصلاح بشر، حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی‌الله علیه و آله با ولادت با سعادت فرزند او امام جعفر صادق علیه‌السلام که مبدأ همه فیض‌ها و حامل پیام‌های پیامبراسلام صلی‌الله علیه و آله بوده است. این روز مبارک، روزی است که بشر را به استقامت و راهنمایی به صراط مستقیم انسانیت نوید می‌دهد و پیروزی انقلاب اصیل و اسلامی در عصری كه جهالت دنیا را فرا گرفته بود، جلوه‌ای از آن است.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا محمودی، مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس در گفت‌وگو با ایكنا فارس ضمن تبریك فرا رسیدن ایام بسیار خجسته سالروز ولادت نبی اكرم(ص) و فرزند ایشان امام صادق(ع) به بیان ویژگی‌های پیامبر(ص) از منظر قرآن و همچنین سیمای استكبارستیزی آن حضرت با تكیه بر آیات الهی به‌مناسبت فرا رسیدن 13 آبان پرداخت.

وی با بیان اینكه طبق روایات شیعه 17 ربیع‌الاول و طبق روایات اهل سنت 12 ربیع‌الاول به‌عنوان سالروز ولادت پیامبر(ص) ثبت شده است، گفت: در سال 1360 معمار كبیر انقلاب اسلامی طی پیامی 12 تا 17 ربیع‌الاول هر سال را به نام هفته وحدت اعلام فرمودند چرا كه یكی از رسالت‌های اسلام بحث وحدت است نه تنها برای مسلمین بلكه جمیع انسان‌های آزاداندیش.

محمودی با تصریح اینكه برای معرفی سیمای منور پیامبر(ص) منابع زیادی معرفی شده است ولی بهترین منبع برای شناسایی پیامبراكرم(ص) قرآن است كه بیان الهی است، گفت: خداوند در قرآن كریم در ابتدا پیامبر اسلام(ص) را خاتم پیامبران معرفی می‌كند « مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیینَ...؛ محمد پدر هیچ یك از مردان شما نیست ولى فرستاده خدا و خاتم پیامبران است...» (آیه 40 سوره احزاب). در این آیه علاوه بر اینكه خداوند پیامبر(ص) را خاتم انبیا معرفی می‌كند، شریعت اسلام را هم آخرین نسخه الهی و قرآن را جامع‌ترین كتاب الهی معرفی می‌كنیم.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس ادامه داد: نتیجه‌ای كه از این آیه می‌توانیم بگیریم این است كه قرآن و شخص پیامبر(ص) مهیمن بر تمام كتب آسمانی و انبیا و پیامبران پیشین هستند و علت آن هم روشن است چون كمال علمی و عملی هر پیامبری در كتاب آسمانی اوست كه خداوند نسخه آن را در اختیار آن پیامبر(ص) قرار می‌دهد لذا كمال علمی و عملی پیامبر اسلام(ص) هم در قرآن ظهور می‌كند پس رهاورد رسول خدا(ص) كامل‌ترین و بالاترین كتاب آسمانی و شخصیت پیامبر اسلام(ص) والاترین شخصیت انبیای عظام است.

وی، نخستین ویژگی پیامبر(ص) از منظر قرآن را الگو و سرمشق بودن برای تمام جهانیان معرفی كرد و گفت: خداوند می‌فرماید « لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ...؛ قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نیكوست...» (آیه 21 سوره احزاب) و با تأكید هم می‌فرماید كه پیامبر(ص) برای شما یك اسوه نیكوست.

الگو بودن پیامبر(ص) در تمام عرصه‌ها

محمودی در عین حال این نكته را یادآور شد كه در این آیه خداوند نفرموده است كه پیامبر(ص) در كدام بعد اسوه و الگوست و وقتی هم كه بیان نشده باشد، یعنی خداوند استفاده عمومی برای تمام ابعاد و جهات زندگی فردی و اجتماعی و سیره نظری و عملی پیامبر(ص) را مدنظر قرار داده است و این نكته بسیار مهمی است كه در تمام عرصه‌ها پیامبر(ص) برای ما الگوست.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس با بیان اینكه دومین ویژگی و سیمای درخشان پیامبر(ص) در قرآن كریم اخلاق است، گفت: خداوند در قرآن می‌فرماید « وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ و راستى كه تو را خویى والاست» (آیه 4 سوره قلم) و تأكید می‌كند كه پیامبر(ص) دارای خلق عظیمی است. علامه طباطبایی درباره این آیه در كتاب المیزان خود می‌گوید كلمه « خُلُقٍ» آن اخلاقی را شامل می‌شود كه ملكه نفسانی انسان شده باشد یعنی آن‌قدر پیامبر(ص) بر روی اخلاقش تأكید و ممارست و تمرین داشت كه این فضایل به‌عنوان یك ملكه نفسانی در جان پیامبر(ص) ریشه دوانده بود به گونه‌ای كه این افعال حسنه و نیكو و این خلق شریف در پیامبر ساطع می‌شده است، پس منظور از خلق عظیم، آن صفات اخلاقی است كه ملكه نفسانی پیامبر(ص) شده باشد.

وی ادامه داد: نكته دیگری كه علامه طباطبایی درباره این آیه اشاره می‌كند آن است كه می‌گوید با توجه به سیاق آیه مذكور می‌توان از آن بیشتر استفاده اخلاق‌های پسندیده اجتماعی پیامبر را كنیم مانند یك استواری بر حق، مخصوصاً در این عالم پرهیاهو، پررنگ و لعاب و نقاب باید بر حقمان استوار باشیم و به صرف یكسری جریان‌هایی متزلزل نشویم.

محمودی، دیگر اخلاق اجتماعی پیامبر(ص) را صبر در مقابل آزار مردم برشمرد و گفت: صبر و استقامت پیامبر(ص) را می‌توان در آیه « فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ...؛ پس همان گونه كه دستور یافته‏‌اى ایستادگى كن و هر كه با تو توبه كرده [نیز چنین كند[...» (آیه 112 سوره هود) مشاهده كرد. امروز هم ما در تحریم استكبار به‌سر می‌بریم اما ملت شریف ایران تمام قد در مقابل این تحریم‌ها پای آرمان‌های انقلاب اسلامی ایستاده است در صورتی كه این تحریم‌ها در طول تاریخ بی‌نظیر بوده است و در اینجاست كه رهبر معظم انقلاب بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح می‌كنند كه خود یكی از مصادیق صبر در برابر ناملایمات است و این یكی از ویژگی‌های پیامبر مكرم اسلام(ص) است.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس، ویژگی دیگر پیامبر(ص) را اغماش و گذشت از خطاهای افراد دانست و گفت: این‌گونه نبوده است كه پیامبر(ص) كینه كسی به دل بگیرد و به همین دلیل علمای سلف نیز با تأسی به پیامبر(ص) وقتی با مشكلات روبه‌رو می‌شدند با اغماض با خطاكاران برخورد می‌كردند. اگر سیره امام خمینی(ره) و فرزند خلف و شایسته ایشان رهبر معظم انقلاب را مشاهده كنیم، می‌بینیم كه ایشان هم در تمام جریان‌های فكری به دلیل همین سجایا مقبولیت دارند و حتی گاهی اوقات برخی از معاندین سخن به مدح ایشان می‌گشایند.

مرهمی بر زخم‌های مردم باشیم

وی با بیان اینكه یكی از اخلاق‌های اجتماعی پیامبر(ص)، مدارا با مردم بود، گفت: ما نیز باید از این صفت پیامبر(ص) الگوبرداری كنیم و وقتی احساس می‌كنیم احساسات و عواطف مردم نسبت به برخی عملكردها جریحه‌دار می‌شود، باید مرهمی بر زخم‌های آنان باشیم.

محمودی، تواضع و سخاوت پیامبر(ص) را نیز در آیات قرآن مورد توجه قرار داد كه باید از آن‌ها الگوبرداری كرد و ادامه داد: جریان مواساتی كه در ایام شیوع كرونا به دستور رهبر معظم انقلاب در كشورمان راه‌اندازی شد، تأسی به همین سیره پیامبر(ص) بود تا در این برهه سخت به قشرهای آسیب‌پذیر جامعه كه در بحث معیشت دچار آسیب شده‌اند، كمك شود و ملت ایران هم چقدر زیبا توانستند در این زمینه به پیامبر(ص) تأسی كرده و این اخلاق زیبا را به جهانیان معرفی كنند.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس با بیان اینكه سیمای دیگر پیامبر(ص) در قرآن كریم رأفت و دلسوزی است، گفت: خداوند می‌فرماید « لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیكُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ؛ قطعا براى شما پیامبرى از خودتان آمد كه بر او دشوار است‏ شما در رنج بیفتید به [هدایت] شما حریص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان است» (آیه 128 سوره توبه) خداوند در این آیه تأكید می‌كند كه از جنس خودتان رسولی فرستادیم و این یك نعمت بزرگ است كه پیامبر الهی از جنس خودمان است و آنچه كه عموم مردم درك و احساس می‌كنند را درك می‌كند و این‌گونه نیست كه وقتی پیامبر(ص) توصیه‌های الهی مثل صبر و استقامت در مقابل سختی‌ها و اغماض را مطرح می‌كند، خودشان آن‌ها را درك نكرده باشند.

وی اضافه كرد: سخت‌ترین آزارها به پیامبر(ص) وارد كردند چنانچه در روایت‌های اسلامی آمده است كه پیامبر(ص) فرمود هیچ پیامبری به اندازه من اذیت نشد. به‌همین دلیل یكی از الطاف الهی آن است كه رسولان و مأموران خود را از جنس انسان‌ها آفرید.

محمودی افزود: در ادامه آیه مذكور خداوند می‌فرماید كه برای پیامبر(ص) دشوار است كه شما در رنج بیفتد یعنی آن حضرت شدیداً خود را برای رفاه و هدایت مردم به عسر و حرج می‌انداخت و همچنین برای هدایت مردم بسیار حریص بوده و نسبت به مؤمنین دلسوز و مهربان بود.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس بیان كرد: نكته بسیار دقیقی كه در آیات متعدد قرآن از جمله این آیه استخراج می‌شود این است كه خداوند یكی از ویژگی‌های پیامبر(ص) را رأفت و رحمت معرفی می‌كند و این‌ها صفات برجسته‌ خداوند است چنانچه در قرآن وقتی خود را رحمان و رحیم معرفی می‌كند و این صفت رحیم و رأفت را هم به پیامبر(ص) نسبت می‌دهد كه این مسئله جای تفكر و تأمل دارد.

وی، ویژگی بعدی پیامبر(ص) را عبادت برشمرد و گفت: سیمای عبادت پیامبر(ص) در قرآن بسیار زیبا ترسیم شده است و تأكید بر انجام عبادت واجب و همچنین عبادات مستحبی از جمله شب زنده‌داری « قُمِ اللَّیلَ إِلَّا قَلِیلًا؛ به پا خیز شب را مگر اندكى» (آیه 2 سوره مزمل) و در اینجا خداوند به پیامبر(ص) امر می‌كند كه شب را به راز و نیاز با معشوق و محبوبش بگذراند و ایشان هم با جان و دل می‌پذیرد و در جای دیگری می‌فرماید «وَمِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ یبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا؛ و پاسى از شب را زنده بدار تا براى تو [به منزله] نافله‏‌اى باشد امید كه پروردگارت تو را به مقامى ستوده برساند» (آیه 79 سوره اسراء). این تهجد برای عموم مردم یك امر مستحبی است گرچه بر انجام آن تأكید شده و بزرگان و شخصیت‌های مبرز ما از علما تأكید بر این داشتند كه نماز شب تا آنجایی كه برایتان مقدور است بخوانید حتی تنها نماز وتر را بخوانید زیرا فواید و ثمرات بسیار زیادی دارد.

محمودی، یكی دیگر از ویژگی‌های پیامبر(ص) را علاقه و دلسوزی نسبت به امتش برشمرد و گفت: خداوند در قرآن می‌فرماید « فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ عَلَى آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ یؤْمِنُوا بِهَذَا الْحَدِیثِ أَسَفًا؛ شاید اگر به این سخن ایمان نیاورند تو جان خود را از اندوه در پیگیرى [كار]شان تباه كنى» (آیه 6 سوره كهف). این آیه نشان می‌دهد كه پیامبر اكرم(ص) تا چه میزان نسبت به ایمان مردم علاقه داشتند و آیات دیگری هم در این عرصه وجود دارد.

دستیابی به كمال بدون صبر و استقامت میسر نیست

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس با بیان اینكه ویژگی دیگر پیامبر(ص) صبر و بردباری است، گفت: اگر می‌خواهیم قله‌های رفیع كمال و انسانیت را فتح كنیم باید بدانیم كه بدون صبر و بردباری و استقامت چنین چیزی میسر نخواهد شد لذا جامعه نیز اگر بخواهد به كمال و انسانیت برسد باید شرایط سخت را تحمل كند و در این مسیر صبر پیشه كند و باید بدانیم كه وعده الهی حق است و برای رسیدن به وعده‌های الهی باید امیدوار باشیم.

وی اظهار كرد: یكی دیگر از ویژگی‌های پیامبر(ص) كه در قرآن كریم آمده است،‌ علم و آگاهی است و خداوند فرموده است «... وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَیكَ عَظِیمًا؛ ... و خدا كتاب و حكمت بر تو نازل كرد و آنچه را نمى‏ دانستى به تو آموخت و تفضل خدا بر تو همواره بزرگ بود» (آیه 113 سوره نساء). خداوند كتاب و حكمت را به پیامبر(ص) نازل كرد و آنچه را كه نمی‌دانست بدو آموخت و تفضل خداوند بر پیامبر(ص) زیاد و عظیم است و این وعده الهی است و اگر تلاش و كوشش كنیم خداوند هم به وعده‌اش  عمل می‌كند.

محمودی، یكی دیگر از ویژگی‌های پیامبر(ص) در قرآن را دفع عذاب از امت به بركت وجود نازنینشان برشمرد و گفت: خداوند در آیات قرآن به این مسئله اشاره می‌كند كه « وَمَا كَانَ اللَّهُ لِیعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ...؛ و[لى] تا تو در میان آنان هستى خدا بر آن نیست كه ایشان را عذاب كند...» (آیه 33 سوره انفال). خداوند تأكید می‌كند تا زمانی كه پیامبر(ص) در میان مردم است آنان را عذاب نمی‌كند و این نشان‌دهنده آن است كه پیامبر(ص) موجب ایمنی مردم از عذاب است لذا در روایت‌های اسلامی از پیامبر(ص) نقل شده است كه فرمودند امت من مانند امت‌های گذشته مجازات و عذاب نخواهند شد.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس با بیان اینكه سیمای دیگر پیامبر(ص) شفاعت است كه در قرآن بدان اشاره شده است، گفت: روایات بسیاری هم در این زمینه آمده است و بسیار خرسندیم كه در تمام این كمالات به پیامبر خاتم تأسی كنیم.

وی همچنین گفت: یكی از ویژگی‌های پیامبر اسلام(ص) با تمام خلق عظیمی كه داشتند، بحث دشمن‌ستیزی و استكبارستیزی بود. چنانچه در قرآن كریم آمده است « مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ...؛ محمد [ص] پیامبر خداست و كسانى كه با اویند بر كافران سختگیر [و] با همدیگر مهربانند...» (آیه 29 سوره فتح) این نكته بسیار مهمی است كه خداوند تأكید می‌كند محمد(ص) فرستاده خداست و یاران و همراهش بر كفار بسیار سخت‌گیر و میان خودشان بسیار مهربان هستند.

محمودی با تأكید بر اینكه باید به این سیره پیامبر(ص) هم تأسی كنیم، گفت: وقتی كه كفار همه متمركز شدند و قسم یاد كردند تا حق‌شكنی و حق‌ستیزی كنند، بر ما هم لازم است كه با صفی مخصوص در مقابل دشمنان الهی سخت بایستیم و مطمئناً وعده خداوند كه پیروزی بر دشمنان است، تحقق پیدا می‌كند «... وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَ...؛ ... خدا به كسانى از آنان كه ایمان آورده و كارهاى شایسته كرده‏ اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده‏ است...» (همان آیه)/

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران فارس ادامه داد: مصداق اتم این آیه در اصل انقلاب اسلامی را مشاهده می‌كنیم كه یك حركت عظیم و همه جانبه بر علیه طاغوت پهلوی و استكبار جهانی بود و در دفاع مقدس هم اوج دفاع و حراست از این انقلاب را مشاهده كردیم و دیدیم كه چگونه استكبار جهانی و ابرقدرت‌های دنیا در مقابل این ملت ایستادند و ملت هم علی‌رغم محدودیت‌ها در مقابل ایستادگی كردند زیرا به وعده‌های الهی دل سپردند و این مسئله نشان‌دهنده آن است كه با تأسی به اخلاق كریمانه پیامبر(ص) و آن چه كه به‌عنوان سیمای پیامبر(ص) در قرآن مطرح شده است، می‌توانیم به پیروزی دست یابیم.