حجت‌الاسلام نبوی:
ائمه؛ قله‌های الگوپذیری در جامعه / لزوم توجه به گفتمان عدالت‌خواهی در سیره پیامبر(ص)
قرآن‌پژوه و مسئول نهاد رهبری در دانشگاه‌های پیام نور گفت: متاسفانه الگو‌های امروز کسانی هستند که با کوچکترین خطایی از سوی این افراد، اسلام زیرسوال می‌رود. جامعه باید به قله و اوج بنگرد که این قله، پیامبر(ص) و ائمه(ع) هستند. لذا کسانی که مسئولیتی دارند باید این قله را در کار‌های خود به نمایش بگذارند.
آخرین فرستاده حق، حضرت محمد (ص) در ۱۷ ربیع الاول ۵۷۰ عام الفیل در مکه دیده به جهان گشودند؛ پیام‌آوری که جامعه عرب را از خرافه‌پرستی، شرک، جهالت و بت‌پرستی نجات داد، اما در این راه با سختی‌های فراوانی نیز روبرو شد، چنان‌که در آغاز مشرکان و منافقانی که منافع خود را در خطر می‌دیدند به مخالفت و کارشکنی پرداختند. اما پیامبر (ص) به تقویت پایه‌های حکومت اسلام همت گمارد و در نهایت با همبستگی مسلمانان، حکومت اسلامی تشکیل شد. حکومتی که در آن اجرای عدالت توسط رسول خدا (ص) به یکی از مهمترین ارکان آن تبدیل و این سیره به عنوان الگویی برای جامعه بشریت در طول اعصار باقی ماند.
حجت‌الاسلام سیدمحمود نبوی، قرآن‌پژوه و مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های پیام نور در گفت‌وگو با ایکنا درباره سبک زندگی پیامبر (ص) و هدف از بعثت ایشان اظهار کرد: دوران حیات پیامبر گرامی اسلام (ص) دارای چند مقطع بود؛ مقطع اول مربوط به قبل از ۴۰ سالگی ایشان و پیش از بعثت است و مقطع دوم از ۴۰ سالگی آغاز و از زمانی است که به پیامبری مبعوث شدند. پیامبر (ص) در حدود ۱۳ سال در مکه زندگی و در حدود ۱۰ سال نیز در مدینه زیست کردند. در طول ۲۳ سال حیات ایشان پس از بعثت، فراز و نشیبهایی به خصوص در مکه داشتهاند. در مکه و پیش از بعثت، پیامبر (ص) در میان مردم عزیز بودند و از ایشان به عنوان محمد امین (ص) یاد و ایشان را احترام می‌کردند.
حجت‌الاسلام سیدمحمود نبوی، قرآن‌پژوه و مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های پیام نور در گفت‌وگو با ایکنا درباره سبک زندگی پیامبر (ص) و هدف از بعثت ایشان اظهار کرد: دوران حیات پیامبر گرامی اسلام (ص) دارای چند مقطع بود؛ مقطع اول مربوط به قبل از ۴۰ سالگی ایشان و پیش از بعثت است و مقطع دوم از ۴۰ سالگی آغاز و از زمانی است که به پیامبری مبعوث شدند. پیامبر (ص) در حدود ۱۳ سال در مکه زندگی و در حدود ۱۰ سال نیز در مدینه زیست کردند. در طول ۲۳ سال حیات ایشان پس از بعثت، فراز و نشیبهایی به خصوص در مکه داشتهاند. در مکه و پیش از بعثت، پیامبر (ص) در میان مردم عزیز بودند و از ایشان به عنوان محمد امین (ص) یاد و ایشان را احترام می‌کردند.
وی گفت: اما از زمانی که به پیامبری مبعوث و تبلیغ دین را عهده‌دار شدند، برخورد مردم با ایشان تغییر پیدا کرد و رویه آزار و اذیت پیامبر (ص) را پیش گرفتند و از هیچ آزاری دریغ نکردند. در طول ۱۳ سال حضور در مکه، حضرت محمد (ص) بیشترین رنج و محنت را از ناحیه مردم دیدند، اگر چه در طول تاریخ نخوانده‌ایم که پیامبر در مقابل این همه بی‌مهری و اذیت و آزار مقابله به مثل کرده باشند، و اتفاقاً بیشترین کسانی که به اسلام گرویدند، به دلیل مشاهده همین سیره اخلاقی در ایشان بوده است.
نبوی با تأکید بر اینکه بیشترین استقبال مردم از اسلام به شخص پیامبر (ص) برمی‌گشت، ادامه داد: سیره و سبک زندگی رسول خدا (ص) در مقابل جاهلان و نادانان مصداق این آیه شریفه در سوره مبارکه فرقان است؛ «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا؛ و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آن‌ها خطاب (و عتابی) کنند با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند». حتی در مواجهه با دشمنان و منافقان و رویایی در جنگها، درباره این برخورد و سیره ایشان مطالبی نقل می‌شود؛ آنجا که جوان یهودی که همیشه به پیامبر (ص) جسارت می‌کرده و هر روزه در مسیر رفت و آمد ایشان خاکستر بر سر پیامبر (ص) می‌ریخته، اما یک روز پیغمبر (ص) می‌بینند از این فرد خبری نیست، پرس و جو می‌کنند که این جوان کجاست و متوجه میشوند این فرد در بستر بیماری است و به محض اطلاع از این قضیه به دیدار این جوان رفته و از او عیادت می‌کنند. همین رفتار و برخورد مهربانانه پیامبر (ص) موجب گردید آن جوان مسلمان شود.
وی افزود: همچنین آمده است که جوانی مسلمان شده بود و شکوه به نزد پیامبر (ص) برد که با مادرش که هنوز مشرک و بت‌پرست است چه رفتاری باید داشته باشد، پیامبر (ص) به این فرد می‌گویند بر مسلمان واجب است که احترام پدر و مادر را نگه دارد ولو اینکه آن‌ها از غیرمسلمانان باشند. وقتی به این برخورد و سیره پیامبر (ص) نظر می‌کنیم، در می‌یابیم که در واقعیتِ شرایط امروز خودمان، چقدر از این سبک زندگی دور هستیم و با آن فاصله داریم. به تعبیر رهبر انقلاب که بار‌ها فرمودند و در سخنرانی خود در استان خراسان شمالی تأکید کردند که سبک زندگی ما از سبک زندگی اهل‌بیت (ع) فاصله گرفته و نزدیکی به این سیره وظیفه همه آحاد جامعه است.
این قرآن پژوه با تأکید بر اینکه بسیاری از افراد جامعه نسبت به سبک زندگی پیامبر (ص)آگاهی کافی ندارند و رفتار و برخورد و نحوه زندگی روحانیون و افراد به ظاهر مذهبی در جامعه را به اسلام مربوط می‌دانند، گفت: دلایل مختلفی برای این عدم آگاهی می‌توان برشمرد، از جمله آنکه مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی در این کژفهمی موثر است. همچنین کم بودن میزان مطالعات در موضوعات دینی و مهمتر از این کم‌کاری متصدیان امور فرهنگی در مراکز و سازمان‌های مربوطه، صداوسیما و ... است. تبلیغات کم است و روش‌ها باید با رویکرد نوگرایی به کار گرفته شود و نهایتاً به الگوسازی ختم شود. متاسفانه الگو‌های امروزی کسانی هستند که با کوچکترین خطایی از سوی این افراد، اسلام زیرسوال می‌رود. جامعه باید به قله و اوج بنگرد، این قله پیامبر (ص) و ائمه (ع) هستند، و کسانی که مسئولیتی دارند باید این قله را در کار‌های خود به نمایش بگذارند. معلمان، اساتید دانشگاهی، روحانیون، فعالان در صداوسیما و رسانه‌ها از جمله گروه‌هایی هستند که در این موضوعات بسیار می‌توانند تاثیرگذار باشند.
نبوی همچنین درباره لزوم توجه به عدالت‌خواهی در سیره رسول خدا (ص) بیان کرد: آنچه که از سبک زندگی پیامبر (ص) و ائمه (ع) دریافت می‌شود این است که دغدغه آن‌ها اجرای عدالت بوده است. همین بس که یک محقق مسیحی می‌گوید: علی به خاطر عدالت‌اش کشته شد. سیره انبیا (ع)، اهل بیت (ع) و بزرگان دین همین بوده است. در عین حال اجرای عدالت سخت و هزینه‌بر است، آن هم اجرای عدالتی که قرآن از ما می‌خواهد. وقتی هم می‌توانیم بگوییم در جامعه عدالت محقق شده که در تمامی مسائل از جمله خانواده، علم آموزی، قضاوت و حکومت‌داری عدالت اجرا شود، به معنای صحیح‌تر مردم آن را به عینه لمس کنند و عدالت را بچشند، در این صورت مردم به این انقلاب بیشتر خوش‌بین خواهند بود. اگر امروز اعتراض‌هایی از سوی مردم وجود دارد به همین دلیل و لمس نکردن عدالت در جامعه و در بین مسئولان امر است. این مسئله از جمله دغدغه‌های مقام معظم رهبری در سخنرانی‌های اخیرشان نیز هست.
انتهای پیام نبوی با تأکید بر اینکه بیشترین استقبال مردم از اسلام به شخص پیامبر (ص) برمی‌گشت، ادامه داد: سیره و سبک زندگی رسول خدا (ص) در مقابل جاهلان و نادانان مصداق این آیه شریفه در سوره مبارکه فرقان است؛ «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا؛ و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آن‌ها خطاب (و عتابی) کنند با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند». حتی در مواجهه با دشمنان و منافقان و رویایی در جنگها، درباره این برخورد و سیره ایشان مطالبی نقل می‌شود؛ آنجا که جوان یهودی که همیشه به پیامبر (ص) جسارت می‌کرده و هر روزه در مسیر رفت و آمد ایشان خاکستر بر سر پیامبر (ص) می‌ریخته، اما یک روز پیغمبر (ص) می‌بینند از این فرد خبری نیست، پرس و جو می‌کنند که این جوان کجاست و متوجه میشوند این فرد در بستر بیماری است و به محض اطلاع از این قضیه به دیدار این جوان رفته و از او عیادت می‌کنند. همین رفتار و برخورد مهربانانه پیامبر (ص) موجب گردید آن جوان مسلمان شود.
وی افزود: همچنین آمده است که جوانی مسلمان شده بود و شکوه به نزد پیامبر (ص) برد که با مادرش که هنوز مشرک و بت‌پرست است چه رفتاری باید داشته باشد، پیامبر (ص) به این فرد می‌گویند بر مسلمان واجب است که احترام پدر و مادر را نگه دارد ولو اینکه آن‌ها از غیرمسلمانان باشند. وقتی به این برخورد و سیره پیامبر (ص) نظر می‌کنیم، در می‌یابیم که در واقعیتِ شرایط امروز خودمان، چقدر از این سبک زندگی دور هستیم و با آن فاصله داریم. به تعبیر رهبر انقلاب که بار‌ها فرمودند و در سخنرانی خود در استان خراسان شمالی تأکید کردند که سبک زندگی ما از سبک زندگی اهل‌بیت (ع) فاصله گرفته و نزدیکی به این سیره وظیفه همه آحاد جامعه است.
این قرآن پژوه با تأکید بر اینکه بسیاری از افراد جامعه نسبت به سبک زندگی پیامبر (ص)آگاهی کافی ندارند و رفتار و برخورد و نحوه زندگی روحانیون و افراد به ظاهر مذهبی در جامعه را به اسلام مربوط می‌دانند، گفت: دلایل مختلفی برای این عدم آگاهی می‌توان برشمرد، از جمله آنکه مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی در این کژفهمی موثر است. همچنین کم بودن میزان مطالعات در موضوعات دینی و مهمتر از این کم‌کاری متصدیان امور فرهنگی در مراکز و سازمان‌های مربوطه، صداوسیما و ... است. تبلیغات کم است و روش‌ها باید با رویکرد نوگرایی به کار گرفته شود و نهایتاً به الگوسازی ختم شود. متاسفانه الگو‌های امروزی کسانی هستند که با کوچکترین خطایی از سوی این افراد، اسلام زیرسوال می‌رود. جامعه باید به قله و اوج بنگرد، این قله پیامبر (ص) و ائمه (ع) هستند، و کسانی که مسئولیتی دارند باید این قله را در کار‌های خود به نمایش بگذارند. معلمان، اساتید دانشگاهی، روحانیون، فعالان در صداوسیما و رسانه‌ها از جمله گروه‌هایی هستند که در این موضوعات بسیار می‌توانند تاثیرگذار باشند.
نبوی همچنین درباره لزوم توجه به عدالت‌خواهی در سیره رسول خدا (ص) بیان کرد: آنچه که از سبک زندگی پیامبر (ص) و ائمه (ع) دریافت می‌شود این است که دغدغه آن‌ها اجرای عدالت بوده است. همین بس که یک محقق مسیحی می‌گوید: علی به خاطر عدالت‌اش کشته شد. سیره انبیا (ع)، اهل بیت (ع) و بزرگان دین همین بوده است. در عین حال اجرای عدالت سخت و هزینه‌بر است، آن هم اجرای عدالتی که قرآن از ما می‌خواهد. وقتی هم می‌توانیم بگوییم در جامعه عدالت محقق شده که در تمامی مسائل از جمله خانواده، علم آموزی، قضاوت و حکومت‌داری عدالت اجرا شود، به معنای صحیح‌تر مردم آن را به عینه لمس کنند و عدالت را بچشند، در این صورت مردم به این انقلاب بیشتر خوش‌بین خواهند بود. اگر امروز اعتراض‌هایی از سوی مردم وجود دارد به همین دلیل و لمس نکردن عدالت در جامعه و در بین مسئولان امر است. این مسئله از جمله دغدغه‌های مقام معظم رهبری در سخنرانی‌های اخیرشان نیز هست.
