راه تحول در جامعه پیمودن روش پیامبر در تعلیم قرآن است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، امروز، 13 آبان در نشست «شیوه پیامبر در تعلیم قرآن» که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: اگر پیامبر همراه قرآن نبود تحول در مردم رخ نمی‌داد؛ قرآن صرفا کتاب معرفت نیست که مردم فقط آنان را بخوانند و به راحتی بتوانند در خود و جامعه آن را پیاده کنند؛ قرآن، امام و کسی را لازم دارد که به وسیله آن بتواند آیه آیه آن را بعد از خوانش به مردم تعلیم دهد و براساس قرآن تربیت کند.

وی با بیان اینکه بزرگداشت قرآن و پیامبر، بزرگداشت یکدیگر است و از هم تفکیک نمی‌شوند، اضافه کرد: خدمتی که پیامبر به اسلام کرد از طریق قرآن بود؛ ایشان مردمی را تربیت کرد که جاهل و بی‌سواد بودند و دید تمدنی نداشتند و از نظر بینش و گرایش و رفتار هم در گمراهی آشکار بودند؛ پیامبر مردم را از حضیض و سقوط به اوج عزت رساند زیرا هم آئین آنها بد بود و هم زندگی بدی داشتند.

بهجت‌پور تصریح کرد:  اگر قرآن در میان تمدن‌های روم و مصر و یونان آن روز نازل می‌شد کار آسان‌تری داشت کما اینکه بعد از رشد مسلمین در مکه و مدینه این مراکز توانست امت اسلامی را در مصر و یمن و یونان گسترده کند و مردم این مناطق هم قرآن را پذیرفتند ولی پیامبر کار کارستانی کرد و اگر پیامبر نبود اتفاقی که در عربستان رخ داد رقم نمی‌خورد.

عینی شدن آیات قرآن

مدیر حوزه علمیه خواهران با بیان اینکه قرآن توانایی خود برای تغییر در مردم را نشان داده است، اضافه کرد: این متن عینی شده و شخصی شده است و با مردم حرف می‌زد و دغدغه‌هایی که برای پیامبر ایجاد می‌کردند در قرآن منعکس می‌شد؛ مثلا در مورد ابی لهب و زنش یک سوره نازل شد یا در مورد ولیدبن مغیره، او نقشی را برای زمین زدن قرآن بازی کرد ولی قرآن همین را منعکس می‌کند؛ وقتی چند روز وحی بر پیامبر قطع شد می‌گویند خدایش با او قهر کرده ولی سوره ضحی نازل می‌شود که این حرفها نادرست است.

وی تاکید کرد: این متن در مواجهه کامل با فضای زندگی پیامبر(ص)، پیامبر را یاری می‌کند. این به معنای عدم رسالت جهانی پیامبر نیست، قرآن ذکر برای عالمین و نذیر و بشیر برای همه بشریت و هدی للناس است ولی ناظر به زندگی و فضای زمان خویش است تا مردم را متحول کند.

راه تحول عمومی

صاحب تفسیر همگام با وحی تصریح کرد: راز شخصی شدن برای ما این است که بفهمیم و بدانیم وقتی در مقام تغییر و تحول در جامعه هستیم باید این مطالب کلان را جزئی و عینی و در زندگی افراد پیاده کنیم؛ اگر کسی رفتار مؤمنانه و محسنانه و یا منافقانه دارد؛ آیات مرتبط با این افراد در دوره معاصر باید تطبیق داده شود. ما از مکتب امام صادق(ع) این برداشت را داریم که قرآن «نزل بایاک اعنی واسمعی یا جاره» یعنی قرآن به پیامبر و مردم دوره مخاطب نازل شده ولی ای مردم ایران و ای جهانیان در طول تاریخ تا قیامت آن را بشنوید.

وی افزود: اگر این کار صورت بگیرد ما نماینده پیامبر و مصداق علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل هستیم؛ تا ظرف وجود ما لبریز و سرشار از معارف و فهم مرادهای قرآن نشود و تا مهارت تبدیل آموزه‌های قرآن را با نیازهای زندگی نداشته باشیم رسالت حوزوی خود را انجام نداده‌ایم. هیچ طلبه‌ای بدون تطبیق قرآن با نیازهای امروز طلبه موفقی نیست.

بهجت‌پور اضافه کرد: قرآن یک مرتبه بر مردم نازل نشده است بلکه علی مکث و متفرق است؛ قرآن متفرق و آرام و آرام در اختیار پیامبر قرار گرفت تا با درنگ خوانده شود و مردم برای اینکه رشد کنند باید آرام آرام و براساس مقدارهای مشخص قرآن را فرابگیرند و به آن عمل کنند همان طور که غذا را با فرصت مناسب و با آرامش می خوریم تا به رشد ما کمک کند.

وی افزود: نزول با سوره علق شروع و آرام آرام نازل شد و واکنش‌هایی در میان مردم به دنبال داشت؛ خدا در سوره علق دستور آشناکردن مردم با خدا را داده و فرموده در برابر این کنش همه تسلیم نخواهند شد و برخی استکبار می‌کنند و خداوند مواجهه پیامبر و خودش را با این افراد گوشزد کرده است. آنها تو را به جنون و ... متهم خواهند کرد ولی تو حق نداری تن به مکذبین و مستکبرین بدهی و من خودم با آنها برخورد خواهم کرد؛ این روند تا جایی است که ابلاغ امامت  امام علی(ع) را انجام داد و فرمود امروز دین برای شما کامل شد.

بهجت‌پور تصریح کرد: خدا به پیامبر توصیه فرمود لا تحرک به لسانک ..؛ یعنی آنطور که ما می‌خواهیم قرآن را بخوان و به مردم برسان و عجله نکن؛ ظرفیت و توسعه در ظرفیت و توان درس این آیه است؛ اینکه فرمود به اندازه وسعت شخصیت، تکلیف می‌دهیم بنابراین ابتدا باید ظرفیت مردم توسعه یابد سپس تکلیف بدهیم. پیامبر به اندازه‌ای که قرآن بر او نازل می شد ارائه و بعد تکرار می‌کرد و نکات علمی و عملی آن را بیان می‌فرمود که خود این یک مدل تربیتی است؛ ما باید آرام آرام آیات را بر مردم بخوانیم تا متن و مطالب آن را فرابگیرند و دستورالعمل‌های لازم را بگیرند و سپس وارد فاز اجتماعی کردن برویم.

لزوم تغییر در روش آموزش قرآن

مدیر حوزه علمیه خواهران اضافه کرد: اینکه اول می‌گویند، روخوانی، روان خوانی، تجوید، ترجمه و تفسیر و در نهایت علوم قرآنی؛ این سلسله مراتب در روش پیامبر مورد عمل نبوده است و باید این نکته در آموزش‌های قرآنی مورد توجه قرار دهیم؛ اگر می‌خواهیم مردم متحول شوند باید مانند پیامبر و امام صادق از لاک معلمی محض خارج و تربیت به مربی و شخصیت‌هایی شویم که وارد میدان تحول عمومی می‌شوند و هزینه ابلاغ دین را به دوش می‌کشند و می‌پردازند.  

وی تاکید کرد: برای تغییر مردم باید دلسوز و مشتاق به آنان باشیم و برای تحولشان تلاش کنیم؛ البته صرفا دانستن کافی نیست و باید مهارت‌های تغییر را فرابگیریم و باید روش پیامبر را در این مسیر طی کنیم. طوری نشود که در تاریخ نقل شده که یک فرد مسلمان وقتی می‌خواست یک مرد مسیحی را جذب کند آنقدر تکالیف سختی بر او بار کرد که او از پذیرش اسلام منصرف شد.