هزینه‌هایی که به نفع کتابخوانی نیست
چند روزی است مسئولان مختلف مرتبط با کتاب، در نشست‌های خبری و اطلاعیه‌های گوناگون، از برنامه‌های هفته کتاب می‌گویند بی‌آنکه کسی به وضعیت نابسامان نشر، به‌مثابه بیماری روبه‌موت توجه داشته یا اشاره کند.
هفته کتاب در حالی آغاز می‌شود که کتاب و اهالی آن با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. وضعیت رو به گسترش کرونا و تعطیلی بسیاری از مشاغل در کنار قدرت خرید پایین مردم و وضعیت نامناسب اقتصادی ناشی از تورم و تحریم، باعث شده که چوب‌های زیادی لای چرخ اقتصادی نشر کتاب از تولید محتوا گرفته تا انتشار و توزیع وجود داشته باشد.
در قدم اول، مؤلف یا مترجمی که به دلیل فقدان حمایت مادی و معنوی دولت و نهادهای مسئول، به‌اجبار زیر جبر دریافت حق‌التألیف ناچیز خود پس از شش ماه و آن‌هم به صورت درصدی و گاه حتی به شرط فروش کتاب بوده حالا با دریافت یک ساله و درصدهای پایینتر روبه‌روست و از این منظر، ریزش زیادی در میان تولیدکنندگان محتوا به وجود آمده است. آن دسته‌ای هم که در حال کار کردن هستند اغلب دلی این کار را می‌کنند و یا شغل دیگری دارند یا به‌اجبار تعطیلی شغل خود و نداشتن کاری دیگر، تن به پذیرش شرایط داده‌اند. در یک حساب سردستی یک مؤلف یا مترجم در بهترین شرایط و با بیشترین سرعت نگارش، حداقل سه تا شش ماه برای تولید یک کتاب دویست‌صفحه‌ای فرصت لازم دارد و شش تا یکسال پس از چاپ کتاب، که آن‌هم در معمول، شش ماه پس از تحویل کتاب به ناشر صورت می‌گیرد، ده درصد از پشت جلد را دریافت می‌کند که رقمی حدود ماهانه 300 تا 500 هزار تومان خواهد بود!
در خوان دوم، ناشر است و مشکل کمبود و گرانی کاغذ، پایین بودن تیراژ و از همه بدتر مبلغی بین 40 تا 50 درصد از پشت جلد که باید برای توزیع کتاب به توزیع‌کننده بپردازد! اصلاً مشخص نیست که توزیع‌کننده‌های کتاب بر چه اصلی این مبلغ را که چهار تا پنج برابر حق مؤلف یا مترجم است می‌گیرند و آن‌هم با این شرایط که در عوض وجه نقد چک یکساله به ناشر پرداخت می‌کنند!
با گذر از همه اینها، می‌رسیم به مخاطب کتاب که این روزها قدرت خریدی به‌شدت پایین دارد و با وجود قیمت بالا رفته کتاب – به‌ویژه در چند ماه اخیر- که در یک بررسی سه ساله، از صفحه‌ای 50 تومان به صفحه‌ای 300 تومان رسیده است.
به اینها اضافه کنید قطع برخی حمایت‌های بسیار خرد، نظیر واریز مبلغ 250 هزارتومانی اهل قلم را به بهانه برگزار نشدن نمایشگاه که در بهترین شکل بین دو تا سه کتاب با آن می‌شود خرید.
حالا دولت بااین‌همه بودجه کم‌وبیش مرتبط با کتاب و چند نهاد عریض و طویل، هفته کتابی راه می‌اندازد با افتخار تخفیف 20 درصدی برای مردم که بیشتر از هدف ترویج کتابخوانی، نوعی اجرای نمایش و کارناوال راه انداختن برای رفع مسئولیت است. این هم در حالی است که بسیاری از کتاب‌ها را می‌توان به نصف قیمت در بساط دستفروشان راسته کتابفروش‌های خیابان انقلاب در طول سال تهیه کرد!
راستی بودجه 33 میلیون تومانی برگزاری و بن‌کتاب نمایشگاهی که برگزار نشد، کجای این بازار آشفته به کمک صنعت نشر آمده و اگر آمده چرا دولت خود را موظف به اطلاع‌رسانی در این زمینه نمی‌کند؟
به قلم عباس کریمی عباسی، نویسنده و مترجم
انتهای پیام
