ارائه مقالات چالشی در روز دوم / پیشنهاد ایجاد نظام دانش‌محور کیفی به جای مسابقات
دومین روز از پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن با ارائه مقالاتی از سوی محمدصادق بهشتی، مهدی دغاغله، سیدعباس انجام و محمد بنیادی و حضور پرتعداد چهره‌های قرآنی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی همراه بود.
به گزارش خبرنگار ایکنا، حسینیه الزهرا(س) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، چهارشنبه 15 بهمن‌ماه میزبان دومین روز از پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن بود که با اجرای سیدعلی سرابی، قائم‌مقام شورای عالی قرآن و ارائه مقالات چالشی از سوی محمدصادق بهشتی، مهدی دغاغله، سیدعباس انجام و محمد بنیادی همراه شد.
روز دوم پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن که از ساعت 14 با تلاوت حسین فردی، قاری بین‌المللی آغاز شد، شاهد حضور پرتعداد چهره‌های قرآنی همچون عبدالرسول عبایی، علی‌اکبر حنیفی، بهروز یاریگل، محمد بنیادی، محمود لطفی‌نیا، مهدی دغاغله، محمدرضا خرمیان، سیدحسین موسوی بلده، امیرهوشنگ محمدیون، سیدمحمدجواد موسوی درچه‌ای، حبیب صداقت و ... همراه بود.
بنابر این گزارش، محمدصادق بهشتی با موضوع بررسی و تحلیل نقش مسابقات بر جریان قرائت و اقبال عمومی به قرآن کریم، مهدی دغاغله با موضوع بررسی و تحلیل تأثیر قرائت آهنگین قرآن بر اقبال عمومی به قرآن کریم، سیدعباس انجام با موضوع بررسی و تحلیل عملکرد رسانه‌ها در ترویج قرائت قرآن با تأکید بر رسانه ملی و محمد بنیادی با موضوع بررسی و تحلیل وضعیت آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه‌ها به ارائه سخن پرداختند.
نقش مسابقات در اقبال عمومی به قرآن
محمدصادق بهشتی، استاد دانشگاه و قاری ممتاز قرآن کریم درباره مقاله خود که به دبیرخانه نشست تخصصی شورای عالی قرآن ارسال کرده است، گفت: این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل نقش مسابقات قرآن در جریان قرائت و در اقبال عمومی به قرآن کریم و پیشنهاد ساختاری دانش‌محورتر پرداخته است. در این راستا در بخش ابتدایی نوشتار به ارائه و سنجشِ پنج شاخصه مرتبط با اقبال عمومی به قرآن کریم و نقش مسابقات قرآن در اینباره پرداخته شده است. این شاخصه‌ها عبارتند از مسئله آموزش فراگیر، ظرفیت‌سازی جهت ایجاد رقابت عمومی، ترویج آموزه‌ها و اندیشه‌های قرآنی، تبلیغات عمومی چگونگی برگزاری رویداد و انس عمومی با قرآن کریم.
گزارش تصویری دومین روز نشست تخصصی شورای عالی قرآن
وی ادامه داد: در بخش دوم نوشتار حاضر نیز به ارائه و سنجش سه شاخصه ساختار اجرایی مسابقات حفظ و قرائت قرآن، ساختار فنی تکنیکی تلاوت مسابقه‌ای و ساختار معنوی این تلاوت در جریان قرائت پرداخته شده است. سنجش شاخصه‌های مذکور گویای چالش‌هایی قابل توجه در کنار نقاط قوت مسابقات قرآن است.
نظام دانش‌محور کیفی به جای مسابقات
این استاد دانشگاه به ذکر پیشنهادهایی برای تحول مسابقات پرداخت و گفت: پیشنهادهایی همچون توجه به سطح‌بندی‌هایی غیرتخصصی‌تر و عمومی‌تر، توجهی جدی‌تر به مسئله تبلیغات، به‌روزرسانی نظام آیین‌نامه‌ای، بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری در امر داوری و گذار به سوی تلاوت‌های نیمه‌مجلسی در مسابقات قرآن، در این مقاله مطرح شده است.
بهشتی تصریح کرد: پیشنهاد اساسی اینجانب، تأسیس نظامی دانش‌محورتر نسبت به ساختار فعلی مسابقات قرآن است. آموزش‌های نظام مذکور در قالب نظامی دانشگاهی(سطوح پایه‌ای، میانی و عالی) و در چارچوب آموزش‌های مبتنی بر حفظ قرآن کریم، معناشناسی و تفسیر قرآن کریم، مکتب‌شناسی لحنی، روانشناسی تلاوت و... ارائه شده است. تأسیس این نظام جدید، می‌تواند به جایگزینی مناسب جهت کسب درجه سطح عالی تلاوت به جای دغدغه‌های فراوان کسب رتبه برتر در مسابقات قرآن شود.
عبدالرسول عبایی و محمدبنیادی، مدرسان و داوران بین‌المللی قرآن کریم در این بخش به عنوان ناقد سخنان بهشتی نکاتی تکمیلی را بیان کردند.
در ادامه، سیدحسین موسوی بلده، پیشکسوت قرآنی به بیان انتقاداتی صریح از روند مسابقات قرآن در کشور پرداخت و با ذکر خاطره‌ای از جاماندن خود از اعزام به مسابقات مالزی به علت اشتباهات داوری، شیوه فعلی مسابقات قرآن را عامل بی‌انگیزه‌شدن برخی قاریان در مسیر قرآن دانست.
تأثیر قرائت آهنگین قرآن بر اقبال عمومی به قرآن
در ادامه این نشست، مهدی دغاغله، استاد دانشگاه و داور بین‌المللی قرآن کریم نیز درباره مقاله خود اظهار کرد: در این نوشتار سعی بر این شده است که تأثیر قرائت آهنگین قرآن بر اقبال عمومی مورد بررسی قرار گیرد. روش مورد استفاده تحقيق میدانی و کتابخانه‌ای است. همچنین جامعه ایرانی به عنوان جامعه آماری این تحقیق مورد کنکاش قرار گرفته است.
وی افزود: با بررسی تغییر ذائقه مخاطبان نسبت به انواع تلاوت‌ها از قبیل تلاوت تعبدی و تلاوت هنری و تأثیر آن‌ها در میزان اقبال مخاطب، تأثير نظم آهنگ ذاتی قرآن، تلاوت معنامحور، دلایل انتشار و توسعه تلاوت قرآن به سبک مصریان و امکان استفاده از نغمات ایرانی در تلاوت، مورد تبیین قرار گرفته است.
این داور بین‌المللی قرآن کریم ادامه داد: در این بحث، تلاوت آهنگين به عنوان آميخته‌ای از موسیقی درونی الفاظ قرآن، موسیقی بیرونی ترکیبات قرآنی و موسیقی مقامی و نغمه‌پردازی معرفی شده است. آهنگ الفاظ، موسیقی ذاتی(موسیقی درونی وبیرونی) قرآن کریم از جمله تناسب ويژه فواصل آیات، نظم آهنگ و ریتم ذاتی واژگان و ترکیبات، زمینه را برای قاریان قرآن در اجرای مقامات موسیقایی و نغمه‌پردازی میسر و هموار می‌گرداند.
دغاغله در پایان با پخش فرازهایی از تلاوت قاریانی همچون سیدمحمدجواد حسینی، قاسم مقدمی و مهدی سیاحی به امکان استفاده از نغمه‌پردازی ایرانی در تلاوت اشاره کرد.
علی‌اکبر حنیفی و محمود لطفی‌نیا، قاریان و داوران بین‌المللی قرآن کریم در این بخش به عنوان ناقد سخنان دغاغله به ارائه نکاتی تکمیلی پرداختند.
عملکرد رسانه ملی در ترویج قرائت قرآن کریم
سیدعباس انجام، داور مسابقات همخوانی و ابتهال و مدیر شبکه عربی-آفریقایی صداوسیما نیز اظهار کرد: اهمیت، جایگاه و تأثیر رسانه‌ها در جهان امروز بر کسی پوشیده نیست. فناوری اطلاعات و ارتباطات کلیه ابعاد زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. نقش رسانه‌ها در آموزش، تربیت و کنترل افکار عمومی به حدی مهم بوده که برخی، رسانه‌ها را هدایت‌گران اصلی جوامع ذکر کرده‌اند. همه نظریه‌پردازان علم رسانه و ارتباطات معتقد هستند رسانه‌ها، به ویژه رسانه‌های دیداری و شنیداری، قادر هستند بر اندیشه‌ها، زندگی و الگوهای رفتاری مخاطبان تأثیر بگذارند.
این فعال قرآنی ادامه داد: چندسالی است که رسانه‌ها و در رأس آن‌ها رسانه ملی، بخشی از تولیدات خود در قالب موضوعات دینی را به تولید، ضبط و پخش برنامه‌های قرآنی اختصاص داده است. این دسته از برنامه‌ها گاهی فردی است، مانند پخش تلاوت‌ها، و گاهی گروهی است، مانند مراسم ترتیل‌خوانی که مردم برای خواندن آن در مکان‌های مذهبی نظیر مساجد، حسینیه‌ها و دیگر اماکن مقدس کنار یکدیگر جمع می‌شوند. این نوع برنامه‌ها را می‌توان به دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد و به تحلیل جامعه‌شناسانه رسانه‌ای آن‌ها پرداخت.
نیاز به پارادایم برای تبلیغ رسانه‌ای قرآنی
وی گفت: با توجه به نقش اعتقادات مذهبی در بافت اجتماعی جامعه ما، بی‌شک یکی از مطالبات اساسی مردم از رسانه ملی توجه به این نیاز است. نظام، توجه به این مضامین را در جایگاه ویژه‌ای از سیاستگذاری کلان خود در برنامه‌ریزی رسانه‌ای و با تأسیس شبکه‌های قرآنی صداوسیما و گروه‌های معارف سایر شبکه‌ها قرارداده است.
انجام اظهار کرد: تحلیل و بررسی برخی برنامه‌ها و طرح‌های قرآنی کشور که در بستر رسانه‌ای، بالاخص رسانه ملی صورت گرفته است، اعم از برنامه‌های آموزشی، تلاوت به هر دو شکل فردی و جمعی، طرح‌های ملی، مسابقات، معرفی قهرمانان و الگوهای قرآنی به‌ویژه در حوزه نوجوان و جوان، نرم‌افزارها و صفحات شخصی گروه‌های مرجع در فضای مجازی علی‌رغم کاستی‌ها و برخی آسیب‌های جزئی، نشان می‌دهد که این برنامه‌ها علاوه بر ارتقای دانش مخاطبان خاص، افزایش سطح توانمندی قرائت قرآن و نوعی توجه ویژه به تلاوت، محافل و جلسات قرآنی کشور را رقم زده است.
وی با اشاره به هفت اصل رسانه‌ای ریچارد مایر گفت: برنامه‌های آموزشی صداوسیما در حوزه قرآن نیاز به تقویت دارد، توجه به فضای مجازی در برنامه‌سازی قرآنی مورد توجه قرار گیرد، همچنین تبلیغ رسانه‌ای قرآن به تولید پارادیم نیاز دارد، یعنی ایجاد فضاسازی و برنامه‌ریزی جامع برای یک حرکت قرآنی همچون پیاده‌روی اربعین، ترتیل‌خوانی ماه رمضان و طرح‌هایی همچون 1444 زمانی که به طور منسجم از همه شبکه‌های سیما پیگیری می‌شد. من در مقاله خود 15 پیشنهاد برای ترویج قرآن کریم در رسانه پیشنهاد کرده‌ام.
احمد زرنگار، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و سیدمیعاد صالحی، مدیر اسبق رادیو قرآن در این بخش به عنوان ناقدان سخنان سیدعباس انجام به ارائه نکات تکمیلی پرداختند.
وضعیت آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه‌ها
محمد بنیادی، قاری و داور پیشکسوت قرآن کریم نیز با موضوع بررسی و تحلیل وضعیت آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه‌ها به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: اظهار خداوند یکی از وظایف اصلی پیامبر(ص) را تعلیم قرآن کریم می‌داند که حضرت به نکویی بدان اهتمام ورزیده است و نیز ایشان را به عنوان الگوی حسنه معرفی می‌کند. از این رو یکی از وظایف همه مسلمانان به ویژه حاکمان و سردمداران جامعه اسلامی در جهت تبعیت آن حضرت، فراهم‌ساختن بستر آموزش قرآن برای همگان است. بدین جهت مسئولان جمهوری اسلامی نیز برای عمل به این مهم، اقداماتی انجام داده‌اند که نیازمند ارزیابی است.
وی ادامه داد: مقاله اینجانب برآن است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، به این سوال که «وضعیت آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه‌ها چگونه است؟» پاسخ گوید و برای دستیابی بدان به بررسی وضعیت آموزش قرآن از دوره ابتدایی تا دانشگاه در کشور بپردازد و عملکرد مسئولان را در مسایلی همچون توجه به تولید محتوای متناسب با نیاز مخاطبان مختلف، ایجاد انسجام و ارتباط هدفمند میان مراحل و محتوای آموزش قرآن، بهره‌گیری از ظرفیت‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی و مواردی از این دست ارزیابی نماید و در این خصوص پیشنهاداتی را مطرح سازد.
بنیادی تأکید کرد: طبق بررسی‌های صورت‌گرفته در مورد دو نهاد آموزش و پرورش و دانشگاه راهکارهایی از قبیل تبیین و تعیین رسالت دانشگاه فرهنگیان برای آموزش قرآن دانشجویان، بهره‌گیری از تجربه موفق جهان در آموزش قرآن و ایجاد هماهنگی میان حوزه‌ها و بخش‌های مختلف آموزش و پرورش و ... می‌تواند تا حدودی پاسخگوی مشکلات این مهم باشد.
مهدی نباتی و محمود لطفی‌نیا، مدرسان پیشکسوت قرآن کریم در این بخش به عنوان ناقد سخنان بنیادی، نکاتی تکمیلی را بیان کردند.
پایان‌بخش روز دوم پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن که با پخش زنده از صفحات مجازی این شورا همراه بود، تلاوت اذانگاهی داود لاچینانی، قاری ممتاز کشورمان بود.
بنابراین گزارش، پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن، مزین به یاد سردار قرآنی شهید حاج قاسم سلیمانی تا جمعه 17 بهمن‌ماه ادامه می‌یابد.
گزارش از مجتبی اصغری
انتهای پیام
