محمدمهدی مومنیها، معاون فرهنگی حوزه نمایندگی ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران، در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده به بررسی ایثار و ولایتمداری در سیره حضرت عباس(ع) پرداخته است که متن این یادداشت را در ادامه میخوانید:
حضرت ابوالفضل عباس(ع)، اسوهای بیبدیل در همه دورانهاست که همچون نگینی تابناک بر تارک هستی میدرخشند و زندگی ایشان نیز دایرةالمعارفی جامع است که چگونه زیستن و آگاهانه رفتن را به همه انسانها میآموزد و فرصت دستیابی به مقام آدمیت را هموار میسازد. ویژگیهای اخلاقی خاصی ایشان نمونه بارز از یک انسان کامل است که میتواند برای همه انسانها اسوه و الگو باشد.
حضرت عباس(ع) شخصیتی است که در مکتب امیرالمومنین(ع) رشد و نمو یافته و تربیت یافته شیرزنی باادب و باوفا همچون حضرت ام البنین(س) است و از وجود دو امام معصوم یعنی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بهرههای فراوان بُرده است. اطاعت کامل ایشان از خدا و پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع)، کوتاهی نکردنش در مسیر مجاهدت در راه خدا و سرانجام تصریح به تسلیم و تصدیق و وفای به عهد ایشان، نشانههایی روشن از کمال صفات انسانی و فضایل شخصیتی ایشان به عنوان یک انسان کامل بود که با بصیرت، حق را از باطل بازشناخته و همواره پیرو حق و حقیقت بود.
حضرت ابوالفضل(ع) در عرصه وفاداری و جوانمردی سرآمد روزگار خویش و بلکه همه تاریخ است و شاید در این جا ذکر فقط یک جمله از امام حسین(ع) در شب عاشورا برای ما کافی باشد که خطاب به حضرت ابوالفضل(ع) میفرماید: «بنفسی انت یا اخی» ایشان از محبوبترین و تاثیرگذارترین شخصیتهای جهان اسلام در میان شیعیان است که شاید پس از وجود مقدس معصومان(ع)، شخصیتی به بزرگی و جلال او نتوان یافت. ایشان را پدر فضایل انسانی، مردانگی، شجاعت، ادب و ایثار و وفاداری نامیدهاند. ویژگیهای خاص حضرت ابوالفضل(ع) هر انسانی را به تکریم وا میدارد. حضرت عباس(ع)، در روز عاشورا، در زمانی کوتاه، زیباترین تصویر وفاداری، ادب، ایثار و از خودگذشتگی را به بهترین شکل ترسیم کرد.
اسوه ولایت پذیری
حضرت عباس(ع) که باور و اعتقادش، تمام تلاشها و موضعگیریهای او را در مسیر ولایت قرار داده است، بهترین اسوه ولایتپذیری است؛ زیرا خط سیاسی او پیوسته بر اطاعت از امام و مخالفت رفتاری و گفتاری با دشمنان امام استوار بود. او، این ویژگی را تا لحظه، شهادت زنده نگه داشت که بهترین گواه بر این سخن، تقاضای دشمن برای جدا شدن او از صف هواداران ولایت و رد کردن آن از سوی حضرت عباس(ع) بود. در عصر تاسوعا، دشمن کوشید با استفاده از روابط قومی و قبیلهای، عباس(ع) را از لشگر حسینیان جدا سازد. دشمن که برق شمشیر و طوفان دستان عباس(ع) در دفاع از ولایت را در جنگهای پیشین دیده بود، میخواست با این حربه، پوسیده، شکست را بر سپاه امام تحمیل کند. رفتار عباس(ع) در این مورد گویای دفاع راستین او از حریم ولایت و برائت از دشمنان است. او بدون کوچکترین توجه به مناسبات قبیلهای و قوم گراییها، فریاد کشید و گفت: «دستهایت بریده باد! خداوند تو و امانت را لعنت کند. آیا به ما امان میدهی، در حالی که پسر رسول خدا(ص)، حسین(ع)، امان ندارد؟
الگوی جانبازی
حرکت و حضور حضرت عباس(ع) در نهضت بزرگ عاشورا و شهادت او در راه رسیدن به هدف عالی خود، گویای بزرگیِ حماسه و عرفان اوست. او که در آغاز حرکت، بیوفایی یاران را دیده بود، از حرکت و پویایی باز نایستاد؛ چرا که از کودکی برای جانبازی در راه حق، آموزش دیده بود. هم او بود که باران تیر و سیل شمشیرها در آخرین لحظات، سبب ایستایی او نگردید و از مبارزه، آن هم با دستانی که جدا شده بود، باز ننشست و هم چنان مشک را به سینه میفشرد؛ هم او بود که رمز بقای خود و آیین خود را در فنای خویش جست و جو میکرد و سرانجام نیز بدان دست یافت.
اسطوره وفاداری
وفاداری جزو مقامات شامخ حضرت ابوالفضل(ع) است. وفاداری ایشان او را برای همیشه در «تاریخ جوانمردان» ممتاز کرده است. او قهرمانانه در راه وفاداری به آیین خود تا اخرین لحظه در کنار امام خود بود و برادران و فرزندان خویش را به میدان جنگ فرستاد و برای اینکه پایبندی خویش را به این پیمان بیشتر به اثبات رساند، با شهادت آنان خم به ابرو نیاورد و خود نیز جان بر سر این پیمان نهاد.
الگوی رشادت و شجاعت
حضرت عباس(ع) دارای ورزیدگی و توان جسمی بالای بوده است که از ویژگیهای ارثی او بوده است. چرا که هم پدر او از ابرپهلوانان عرب به شمار میرفته و هم خاندان مادری از خانوادهای شجاع و دلاور بود. از دیگر دلایل این قدرت جسمی، افزون بر فرآیند ارثی، این بوده که او از کودکی با ورزش و چالاکی انس داشت. ورزش و کار در مزرعه و آموزشهای نظامی دست به دست هم داد و از عباس(ع)، جوانی نیرومند و شجاع ساخت.درخشش او در جنگهای گوناگون به ویژه کربلا، یادآور نبردهای پیروزمندانه حضرت علی(ع) بود.
اسوه سخنوری در بیان حق
سخن دانی و سخنوری نیز میراث گرانسنگی بود که حضرت عباس(ع) از پیوند امیر بیان علی(ع) و بانوی ادب، ام البنین(ع) به دست آورده بود. پدرش کسی بود که در جنگها، فی البداهه رجز میسرود و مادرش نیز بانویی ادب دوست و شاعری توانا و از خاندانی ادب دوست و شاعر پرور بود.
میراث سخن که توشهای پربار از پرورش عباس(ع) در دامان پدر و مادری این چنین است در صفحههای روشنی از تاریخ زندگانی عباس(ع) هویداست. او شب عاشورا، وقتی غربت و تنهایی امام خویش را دید، هنگامی که امام حسین(ع) بیعت خود را از همه، همراهان برداشت و فرمود: «هر کس که میخواهد برود، میتواند» عباس(ع) به نمایندگی از عاشوراییان برخاست و گفت: «کجا برویم؟ آیا تو را در میان دشمنان دین تنها بگذاریم و به فکر خود باشیم؟ آیا پس از تو زنده بمانیم؟ خداوند هرگز نخواهد که شاهد چنین چیزی باشیم»
رجزخوانی از شیوههای حماسی در نبرد رویارو با دشمن است که افزون بر تقویت روحیه لشکر خودی، تضعیف روحیه، دشمن و بیانگر اهداف جنگجو از گام نهادن به میدان مبارزه است. وی همانند پدر بزرگوارش آنچنان در میدان، رجزخوانی میکرد که دشمن پیش از رویارویی، گرده خویش را بر باد رفته توفان شمشیرش می دید. حضرت عباس(ع) در جریان مبارزه، کوتاه خود، رجزهای فراوانی سرود که از ایمان سرشار، شجاعت لبریز و غیرت بی کران او حکایت می کند.
القابی برگرفته از شخصیت ویژه ایشان
قمر بنیهاشم؛ بهرهمندی بسیار عباس از جمال و جلال و سیمای سپید و زیبا و سیرت سبز و نورانی، زمینهساز این لقب است.
باب الحوائج؛ کریمی از دودمان کریمان که چون حاجتمندی سوی او روی کند، خواستههایش را برآورده میسازد.
طیار؛ بیانگر مقام و عظمت حضرت عباس(ع) در فضای عالم قدس و بهشت جاودان است.
الشهید؛ شهادت، که نشان نمایان ابوالفضل(ع) است و در چهره حیات او درخشندگی بسیار دارد، زمینهساز این لقب است.
سقا؛ دلاوری عباس در صحنههای حیرتآور آبرسانی به تشنگان، سبب این لقب شد.
عبد صالح؛ لقبی که حضرت صادق(ع) در زیارت عموی گرانقدرش بدان اشاره دارد: السلام علیک ایها العبد الصالح؛ سلام بر تو، ای بنده صالح خدا.
سپهسالار؛ صاحب لواء یا سپهسالار لقب بزرگترین شخصیت نظامی است و عباس در روز عاشورا این لقب را از آن خود ساخت.
پرچمدار و علمدار؛ یادآور دلاوری و حفظ لشکر در برابر دشمن است. علمداری عباس(ع) این لقب را برایش به ارمغان آورد.
ابوقربه (صاحب مشک)، عمید (یاور دین خدا)، سفیر (نماینده حجت خدا)، صابر (شکیبا)، محتسب (به حساب خدا گذارنده تلاشها)، مستعجل (تلاشگری مهربان در برآوردن حاجات دیگران) از دیگر لقبهای حضرت ابوالفضل(ع) است.
در فرهنگ عظیم عاشورا، میراثی گرانبها وجود دارد که مجموعهای از بهترین اسوهها را در خود گرد آورده است. حضرت عباس(ع) نیز بهترین سرمشق برای همه نسلها بخصوص نسل جوان به شمار میرود. معرفی این چهره، برجسته و فداکار و اسوه ایثار، شهامت، نجابت، وفاداری، همدردی و بزرگ منشی، گامی بزرگ در توسعه، فرهنگی جامعه در سطح کلان و تلاشی سودمند برای فرهنگسازی برای همه انسانها خواهد بود.
انتهای پیام