خاموشی نور فطرت و روی آوردن به گناهان
خروج مؤمن از تاریکی به نور در سوره بقره به این معنی است که اگر انسان ايمان بياورد، خدا او را به معارف الهى هدايت مىكند و از ظلمت به نور مىرساند و اگر كافر شود نور فطرتش را محو مىكند و در نتيجه او به كفر و نفاق و گناهان روى مىآورد.
دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن می‌پردازد. آنچه در ادامه می‌خوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه چهل و دوم و چهل و سوم قرآن کریم است:
تفسیر
«لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَي» (آیه 256 سوره بقره) اصولاً اسلام و هر مذهب حق از دو جهت نمىتواند جنبه تحميلى داشته باشد:
الف ـ بعد از آن همه دلایل روشن و استدلال منطقى و معجزات آشكار، نيازى به اين موضوع نيست. کسانی متوسل به زور و تحميل مىشوند كه فاقد منطق باشند، نه دین اسلام که مجهز به منطق روشن و استدلال‌هاى نيرومند است.
ب ـ اصولا دين كه از يک سلسله اعتقادات قلبى ريشه و مايه مىگيرد ممكن نيست تحميلى باشد زور و شمشير و قدرت نظامى در اعمال و حركات جسمانى ما مىتواند اثر بگذارد نه در افكار و اعتقادات ما(تفسير نمونه، ج2، ص:281).
«اللّه ولىّ الّذين آمنوا يخرجهم من الظّلمات إلى النّور» (سوره بقره، 257) درباره اين آيه سؤالى مطرح است و آن اينكه چگونه خداوند مؤمن را در ظلمت مىداند كه پس از ايمان به نور راه مىيابد، در حالى كه كافران را در نور دانسته و بيان كرده است كه طغيان‌گران آنان را به ظلمتها مىكشانند؟
پاسخ اين است كه انسان برحسب خلقتش پيش از آنكه مؤمن يا كافر شود از يک سو در نور و از سويى در ظلمت قرار دارد. بودن او در نور بدين معنى است كه از فطرت خداشناسى و توحيدى برخوردار است و بودن او در ظلمت يعنى حقايق و معارف توحيد و خداشناسى و راه اطاعت از خدا را به تفصيل نمىداند. پس اگر ايمان بياورد، خدا او را به معارف الهى هدايت مىكند و حقايق دين را به تفصيل به وى مىآموزد و راه اطاعت خويش را به او مىشناساند و بدين طريق او را از ظلمت به نور مىرساند؛ و اگر كافر شود نور فطرتش را محو مىكند و در نتيجه او به كفر و نفاق و گناهان روى مىآورد و در تاريكىهاى فراوان فرو مىرود. (ترجمه قرآن براساس الميزان همراه با خلاصه تفسير الميزان؛ ص43).
نكتهها:
1ـ تشبيه «ايمان» و «كفر» به «نور» و «ظلمت» رساترين تشبيهى است كه در اين مورد به نظر مىرسد. نور منبع حيات و همه بركات و آثار حياتى و سرچشمه رشد و نمو و تكامل و جنبش و تحرك است. نور آرام‌بخش و مطمئن كننده و آگاهی‌بخش و نشان‌دهنده است، در حالى‌كه ظلمت رمز سكوت و مرگ، خواب و نادانى، ضلالت و وحشت است، ايمان و كفر نيز چنين هستند.
2ـ نكته ديگر اين كه: در اين آيه و آيات مشابه آن در قرآن مجيد ظلمت به صيغه «جمع» آورده شده (ظلمات) و نور به صيغه «مفرد» و اين اشاره به آن است كه در راه حق هيچ‌گونه پراكندگى و دوگانگى وجود ندارد، بلكه سراسر وحدت و يگانگى است. مسير حق مانند خط مستقيمى است كه ميان دو نقطه كشيده شود كه هميشه يكى است و تعدد در آن ممكن نيست، ولى باطل و كفر مركز انواع اختلاف‌ها و پراكندگي‌ها است، حتى اهل باطل در باطل خود هماهنگ نيستند و وحدت هدف ندارند، درست مانند خطوط انحرافى است كه در ميان دو نقطه كشيده مىشود كه تعداد آن در دو طرف «خط مستقيم» بىشمار و نامحدود است. (تفسير نمونه، ج2، ص: 285).
انتهای پیام
