رسالت فقه معاصر رفع حیرت بشریت در عصر غیبت است

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فقه معاصر، آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی در سخنانی به مناسبت پایان فعالیت این مؤسسه در سال جاری، گفت: یکی از برجسته‌ترین نکاتی که در سخنان پیامبر اسلام تا زمان امام حسن عسگری(ع) مطرح شده و امیرالمؤمنین، امام صادق و امام جواد علیهم السلام نیز بدان اشاره کرده‌اند حیرت و سرگشتگی در زمان عصر غیبت حضرت ولی‌عصر ارواحنافداه است.

وی افزود: پیامبر اسلام می‌فرمایند «المهديّ من ولدي، تكون لَهُ غَيْبَةٌ و حَيْرَةٌ تَضِلُّ فِيهَا الامم» در زمان وجود حضرت ولی‌عصر(عج) که در پس پرده غیبت خواهد بود یک حیرت و سردرگمی حاکم می‌شود که در این حیرت گمراهی بخشی از امت را خواهیم داشت. شک و تردید و تحیر از جمله علائم عصر غیبت است که ابعاد مختلفی دارد که در کلمات معصومین هم اشاره شده است که متاسفانه امروز گرفتار برخی از آنان هستیم.

استاد دروس خارج جوزه علمیه قم افزود: تعیین زمان برای ظهور و انحرافات و ادعای مشاهده یکی از این موارد سرگردانی است اما یکی از ابعاد مهم حیرت و سرگردانی که رسالت علما و پژوهشگران فقه را افزون می‌کند پدیده‌ها و رشد تکنولوزی است که با سرعت نور شکل گرفته و هر روز شاهد گسترش آن هستیم.

وی اضافه کرد: اگرچه این رشد و پیشرفت‌ها مسائل بشر را حل می‌کند اما از سوی دیگر عوارض و آسیب‌های جدی دارد که یکی از این آسیب‌ها تحیر فکری و روانی انسان در عصر غیبت است. جدای همه تکالیف عمومی که برای منتظران بوده و بر دوش ما است یک وظیفه خاصی هم برای ما حوزویان و سربازان ایشان در این دوران ایجاد می‌کند و آن تلاش برای رفع حیرت است.

آیت‌الله نور مفیدی تأکید کرد: فلسفه وجودی و رسالت فقه معاصر و فقه مسائل نوپدید، رفع حیرت و سرگردانی بشریت در عصر غیبت و یافتن پاسخ‌های علمی و شرعی برای مسائل نوپدید است. این تلاش‌ها قطعا به رفع گمراهی و ضلالت کمک می‌کند.

وی افزود: در کنار همه‌ این مسائل تلاش دشمنان هم مهم است. براساس نظر کارشناسان متخصص، قوی‌ترین تلاش‌ها برای شناخت فقه و مسائل دین اسلام در اسرائیل است که نکته مهم و عبرت‌آموزی است.

رئیس پژوهشگاه فقه معاصر در پایان از تلاش‌های اعضای این پژوهشگاه تشکر کرده و ابراز امیدواری کرد مسیر پیش‌رو نیز مانند گذشته با کوشش پژوهشگران و اعتقاد به تکلیف در دوران غیبت شکوفاتر از گذشته ادامه داشته باشد.

عدالت و اخلاق تحت‌الشعاع نظرات تمدن اسلامی قرار نگیرد

در ادامه برنامه حجت‌الاسلام مهدی مهریزی، عضو شورای پژوهشکده گفت: اعتقاد به آینده روشن جزء باورهای انسان‌ها است. اعتقاد به مهدی از آل محمد جزء مسلمات همه مسلمان‌ها و اعتقاد به مهدی موعود جزء باورهای همه‌ شیعیان است.

وی با اشاره به حدیث «إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِيءُ اَللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ اَلْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ اَلْأَخْلاَقِ» تصریح کرد: براساس متون مسلم ما دین اسلام بر دو بنیان «عدالت و اخلاق» استوار است. قران کریم حداقل‌ترین اصول عدالت را بیان کرده است و حدیث پیامبر نیز سقف را بیان کرده‌ است و فرموده‌اند: إنما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق.

این نویسنده و پژوهشگر فقهی گفت: عدالت و اخلاق کف و سقف دین‌داری است و با این دو دینداری شکل و تکامل می‌رسد. در مظاهر اصلی تشیع یعنی عاشورا و مهدویت این دو رکن کاملا مشهود است. عاشورا برای عدالت و اخلاق انسانی در صحنه عمل است. ظهور هم همین است که «یَمْلَأُ اللهُ به الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً» احادیث نقل شده هم بحث اخلاق را مطرح می‌کنند که هرکسی که منتظر ظهور است راه آن محاسن اخلاقی است.

مهریزی افزود: در این دوره و زمانه بحث‌های مانند تمدن شیعی و اسلامی مطرح شده و با ظهور و مهدویت گره خورده است. باید توجه داشت که این بحث‌ها ما را از بنیان‌های اصلی غافل نکند و عدالت و اخلاق تحت‌الشعاع آن قرار نگیرد. تمدن برای عدالت و اخلاق است چون پیامبران و عاشورا و مهدویت برای عدالت و اخلاق است؛ نگاه تمدنی ما را از این مسیر غافل نکند.

وی در پایان تاکید کرد: باید نگاه اخلاق و عدالت بر تمامی فعالیت‌های علمی و پژوهشی و فقهی ما حاکم شود چرا که هدف اصلی شارع مقدس نیز همین بوده‌است.

فعالیت 3 پژوهشکده و 13 گروه

همچنین حجت‌الاسلام مصطفی دری، قائم‌مقام پژوهشگاه فقه معاصر به ارائه گزارشی درباره فعالیت‌های این پژوهشگاه پرداخت و گفت: ساختمان پژوهشگاه فقه معاصر سال 96 احداث و فعالیت رسمی آن از تیرماه 1399 آغاز شد و در این مدت سه پژوهشکده، 13 گروه علمی و همچنین دانشنامه و کتابخانه فقه معاصر فعالیت بی نظیر خود را آغاز کرده‌اند. توصیف بی‌نظیر بودن نیز از جهت تخصصی بودن موضوع و عدم سابقه آن در ایران یا سایر کشورهای اسلامی است.

وی گفت: در بخش دانشنامه مداخل فقه معاصر و منابع و اساتید این موضوع تخصصی مورد پژوهش انجام گرفته و در فضای مجازی ارائه شده‌است. کتابخانه فیزیکی در ابواب 28 گانه فقه معاصر خریداری یا افست شده و این برنامه ادامه دارد. پایان‌نامه‌ها و مقالات در جهان اسلام نیز در حال جمع‌آوری و تدوین است.

دری افزود: از 13 گروه تعریف شده تاکنون 8 گروه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و در سال آینده 5 گروه بعدی نیز راه‌اندازی خواهد شد.

وی افزود: تعریف شبکه‌های مسائل یک دانش کمک بزرگی به قاعده‌مندی و سیاست‌گذاری در هر علمی است تا بتوانیم به آن بپردازیم. سرفصل‌های هر باب فقه معاصر، قواعد و مبانی اختصاصی آن و چالش‌های اختصاصی آن آغاز شده است. این کلان مسائل 29 جلد خواهد شد که هر جلد شناسنامه آن باب فقهی است.

استاد حوزه علمیه قم افزود: کلان پروژه درس‌گفتار فقه معاصر در حال تصویب در پژوهشگاه است. در غرب این روش برای موضوعات نوپدید مورد استقبال قرار گرفته است و در کشور ما نیز آغاز شده است.در این روش اساتید نظرات خود را در قالب گفت‌وگوهای شفاهی بیان می‌کنند.

حجت‌الاسلام دری یادآور شد: گروه سبک زندگی که به توصیه آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی موسس پژوهشگاه آغاز به کار کرده‌ است و بیش از یک سال است که وظیفه تنظیم سیره اهل‌ بیت(ع) به موضوعات مختلف با سرفصل‌‌های قابل فهم عموم مردم را بر عهده دارد و چند باب از این کتاب آماده شده و در حال انجام است.